فروش نفت خام در بورس به صورت سلف موازی

گروه بورس کالا - با توقف مبادلات نفت دررینگ صادراتی بورس کالا در پی ناهماهنگی‌هایی که بین بورس و شرکت ملی نفت ایران وجود داشت، انتظار آن می‌رفت تا با دستور وزیر نفت مشکلات حل شود، اما مشکل رینگ صادراتی حل نشده و در عین حال وزیر نفت از راهکاری جهت فروش در بورس کالا برای ارائه به بازار داخلی خبر داده است. وزیر نفت در باره این طرح گفت: اجرای این طرح ظرف دو تا سه هفته آینده در کشور آغاز می‌شود. رستم قاسمی با اعلام این خبر گفت: در این روش، نفت با قیمت مشخصی به مردم عرضه می‌شود و هر کس که تمایل داشته باشد، می‌تواند آن را از طریق بورس خریداری کند.

وی افزود: فروش نفت خام به مردم به صورت قرارداد سلف خواهد بود که این امر می‌تواند جذابیت قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران داشته باشد. به گفته وزیر نفت افرادی که در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌توانند پس از چهار سال، نفت خریداری شده را با قیمت دیگری بفروشند. قاسمی تصریح کرد: در صورتی که نفت خام خریداری شده توسط آنها به فروش نرفت، وزارت نفت آن را از این افراد خریداری می‌کند. به گفته وزیر نفت قیمت ۱۲۰ تا ۱۳۵ دلار نیز بابت تشویق مردم در نظر گرفته شده است.

امکان مشارکت سرمایه‌گذاران و مردم در قراردادهای نفت

در همین حال پناهیان مدیرعامل بورس کالای ایران نیز در پی اعلام این خبر از سوی وزیر نفت از اجرایی شدن قراردادهای سلف موازی استاندارد نفتی در بورس کالا خبر داد و گفت: با عنایت به برگزاری یکسری جلسات کارشناسی و برقراری تعاملات مثبت و سازنده با وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران و همچنین حمایت‌های ارزنده سازمان بورس و اوراق بهادار ، به زودی قراردادهای سلف موازی استاندارد نفتی در بورس کالای ایران راه‌اندازی می‌شود. حسین پناهیان، مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران اظهار کرد: تصویب دستورالعمل قراردادهای سلف موازی استاندارد نفتی از طریق مراجع مربوطه، مراحل نهایی را سپری می‌کند و به زودی پس از تصویب نهایی، جزئیات آن به اطلاع فعالان بازار و علاقه‌مندان خواهد رسید.

پناهیان تاکید کرد: با راه‌اندازی این ابزار مالی در بورس کالای ایران، امکان مشارکت فعال سرمایه‌گذاران و عموم مردم در بخش نفت فراهم خواهد شد و همه می‌توانند با هر میزان سرمایه در این بازار از فرصت‌های سرمایه‌گذاری به نحو مطلوب بهره‌برداری کنند.

مدیرعامل بورس کالای ایران افزود: همچنین از سوی دیگر صنعت نفت کشور می‌تواند با استفاده از این ابزارها و فرصت‌های جدید، نیازهای مالی پروژه‌های خود را به سهولت و سرعت تامین کند و ان‌شاءالله شاهد شتاب بیشتر در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی خواهیم بود.

لغو موازی پیشنهاد وزارت نفت برای حل مشکل عرضه در بورس

در همین حال رییس سازمان بورس نیزضمن تشریح مشکلات عرضه نشدن نفت در بورس کالا، از طراحی اوراق سلف نفتی برای برطرف شدن این مشکل خبر داد و در گفت‌و‌گو با ایسنا اظهار کرد: در خصوص بورس نفت و مشکلاتی که در حال حاضر گریبانگیر این بورس شده موجب شده است که معامله‌ای برروی این کالا صورت نگیرد. وی ادامه داد: هر کالایی که بخواهد وارد بورس شود، باید این امکان باشد که نوسان داشته باشد، اما چیزی که جای تعجب دارد این است که دوستان نفتی می‌گویند نفت به قیمت پایه یا بالاتر از پایه معامله شود و زیرقیمت پایه معامله صورت نخواهد گرفت که این نقض غرض است، زیرا با این وجود بورس معنا پیدا نمی‌کند.

وی با اشاره به اینکه بورس با نوسان همراه بوده و همیشه مثبت نیست، ادامه داد: بنابراین موارد مطرح شده از نظر ما بسیار عجیب آمد که باید این مشکل حل شود. ضمن اینکه ما همیشه نمی‌خواهیم عرضه‌ فیزیکی نفت صورت گیرد. برنامه ما این بود که ابتدا با عرضه‌ فیزیکی شروع کرده و سپس روی اوراق نفت بازار مالی نفت شکل دهیم نه بازار فیزیکی که همه اینها مستلزم یک بازار فیزیکی در مرحله‌ نخست بود، اما با توجه به نظری که دوستان داشتند ابتدا تعداد خریداران بیشتر بود، اما کم‌کم این تعداد کاهش یافت و خریداران با توجه به ضعف موجود تصور کردند که موضوع جدی نیست و همین امر باعث شد که دیگر خریداری نیز برای این محصول وجود نداشته باشد.

صالح آبادی درباره راهکار ارائه شده توضیح داد و گفت: در حال حاضر بحث اوراق سلف نفتی از سوی وزارت نفت مطرح شده است که در بازار عرضه شود. این اوراق در بازار پیش فروش خواهد شد. به عنوان مثال نفت به قیمت روز برای تحویل در چهار سال آینده به صورت سلف پیش‌فروش می‌شود. سپس اگر قیمت در چهار سال آینده کمتر از عدد بود، باهمان قیمت باز خرید و پول پرداخت می‌شود، اما اگر بیشتر بود به همین قیمت نفت را می‌دهیم؛ یعنی این اوراق تلفیقی از اوراق با درآمد ثابت و فروش نفت است. منتهی در عمل باید دید چقدر استقبال صورت می‌گیرد.

دبیر شورای عالی بورس در پاسخ به این سوال که آیا شما موافق طرح مطرح شده هستید؟ گفت: از دید تامین مالی برای ما بسیار مهم است و برای نفتی‌ها هم مهم است زیرا حوزه‌های نفتی مشترکی با کشور‌های منطقه داریم. هرچه زودتر این حوزه‌ها به بهره‌وری برسد درآمدشان عاید کشور خواهد شد، بنابراین ماهم راغب هستیم که برای نفت ابزار تامین مالی را تسهیل کنیم که امیدواریم در قالب این ابزار بتوانیم به هدف بورس نفت نزدیک‌تر شویم. در همین حال کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار نیز اعلام کرد که انتشار اوراق سلف نفتی از نظر فقهی بلامانع است. در این جلسه که با حضور اعضای کمیته تخصصی فقهی و اعضای هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیران وزارت نفت برگزار شد، بعد از تبیین مساله توسط کارشناسان، اعضای کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس به بحث و بررسی موضوع فوق پرداختند. در این جلسه فقهای عضو کمیته تخصصی فقهی ابعاد مختلف این اوراق را بررسی کردند که در نهایت، ساختار آن را از نظر فقهی بلامانع تشخیص دادند.

البته در این جلسه مقرر شد، پس از مصوبه کمیته تخصصی فقهی، دستورالعمل‌های معاملات نهایی و دستورالعمل‌ها دوباره در این کمیته مطرح و تایید شود.

سلف موازی، قرارداد استانداردی است که به صورت بلندمدت و بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات قرارداد سلف موازی استاندارد نفت و فرآورده‌های نفتی در بورس کالای ایران (مصوب ۱۴ اسفند ۸۹) منتشر و دارای شرایط زیر خواهد بود:

عرضه اوراق سلف نفتی به صورت گسترده از طریق شبکه بانکی و شبکه کارگزاری در بازار سرمایه انجام می‌شود. همچنین با توجه به اختیار ضمنی ارائه شده از سوی خریدار و فروشنده جهت تسویه نهایی این اوراق در سررسید، اوراق دارای بازه قیمتی حداقل و حداکثر است. علاوه بر این امکان عرضه و معامله اوراق سلف نفتی با ارزهای دلار، یورو و ریال وجود دارد.