ناگفته‌های مدیرعامل بورس کالا
قیمت‌گذاری، عامل تخریب بازار
خبرگزاری فارس - بورس نفت به عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اقتصادی کشور پس از چند سال تحقیق و بررسی در ۲۲ تیر ماه با عرضه نخستین محموله نفت خام سنگین صادراتی راه‌اندازی شد. با توجه به اهمیت بورس نفت و اثری که روی معاملات نفتی، قیمت‌گذاری و جایگاه ایران در منطقه دارد بخشی از مسائل این بورس برای افراد آشنا نبوده و سوالات زیادی در این راستا بی‌پاسخ مانده است که در گفت‌وگویی با سیدعلی اکبر هاشمیان و چند روز قبل از رفتن وی از بورس کالا انجام شده به برخی از این مسائل پرداخته شد. - آیا برنامه‌ای برای ورود سایر عرضه‌کنندگان نفت خام به جز شرکت ملی نفت ایران وجود دارد؟
در توافقنامه‌ای که با شرکت ملی نفت انجام شده است، پس از رونق معاملات نقدی و زمانی که معاملات سلف موازی نفت خام اجرایی شود، برای تکرار معاملات، افزایش عرضه‌کنندگان و ایجاد رقابت کامل در بازار، خریدارانی که از شرکت ملی نفت اقدام به خرید می‌کنند، می‌توانند اقدام به عرضه آن محموله در بورس نفت کنند.
- به جز شرکت ملی نفت چه شرکت‌هایی می‌توانند اقدام به عرضه کنند؟
چند بانک داخلی حدود ۲۰ میلیارد دلار از پروژه‌های شرکت نفت را تامین مالی کردند و طبق اظهار خودشان چند هزار بشکه روزانه سهمیه نفتی دارند که تعدادی از آنها اعلام کردند پس از فعال شدن فاز قراردادشان با شرکت ملی نفت، اقدام به عرضه نفت سهمیه خود در بورس نفت خواهند کرد؛ بنابراین بانک‌ها نیز در آینده نزدیک به عرضه‌کنندگان نفت ملحق می‌شوند. همچنین، با توجه به اینکه سوآپ نیز آزاد شده نفت کشور‌های آسیای میانه، عراق یا هر جای دیگر نیز می‌تواند به لیست عرضه‌کنندگان نفت در این بورس اضافه شوند.
- مزایای فروش نفت در بورس با توجه به نحوه فروش شرکت ملی نفت ایران که به صورت مستقیم اقدام می‌کند، چیست؟
تاکنون شرکت ملی نفت در نرخ‌های خود از قیمت جهانی تبعیت می‌کرد، برای نمونه در حوزه خلیج‌فارس از قیمت‌های عمان یا دبی تبعیت می‌کرد، ولی در حال حاضر با راه‌اندازی بورس نفت، شرکت ملی نفت می‌تواند به مرجع قیمت خلیج فارس تبدیل شود، زیرا دبی ۳۰۰ هزار بشکه در روز تولید نفت دارد، ولی ایران روزانه ۴ میلیون بشکه تولید می‌کند که این یعنی ۱۳ برابر تولید دبی، زیرا ما دومین تولید‌کننده منطقه هستیم.
با توجه به همه این مسائل ایران می‌تواند به راحتی به مرجع قیمت‌گذاری تبدیل شود و این اولین گام مهم بورس نفت است. مزیت دیگر اینکه پس از شروع معاملات سلف موازی نفت خام، تامین مالی شرکت ملی نفت از طریق بورس امکان‌پذیر می‌شود و قرار است در مرحله اول ۴ الی ۵ میلیارد دلار شرکت ملی نفت از این طریق تامین مالی کند.
- برنامه‌ای برای اینکه در یک دوره زمانی درصدی از نفت تولیدی کشور یا در آینده کل نفت تولیدی در بورس نفت عرضه شود، دارید؟
طبق دستور ریاست‌جمهوری روزانه حداقل ۵۰ هزار بشکه باید در بورس عرضه شود و اگر ظرفیت یک کشتی بیش از این میزان نیز شد، باید حجم کشتی را پر کرده و تحویل دهند که این دستور کتبی به بورس کالا و شرکت ملی نفت ابلاغ شد و بورس آماده اجرا است.
در خصوص عرضه کل نفت تولیدی ایران نیز بخشی از نفت تولیدی طی قرارداد‌هایی به پالایشگاه‌ها برای تولیداتشان اختصاص دارد، البته این میزان نفت پالایشگاه‌ها نیز می‌تواند با پرمیوم یا دیس کانت (تخفیف) در بورس نفت کشف قیمت شود، اما در حال حاضر انتظار نداریم همه محموله‌های شرکت ملی نفت در بورس عرضه شود، ابتدا باید بازار روان شود ولی به آن روز می‌رسیم که همه تولیدات شرکت ملی نفت یا حتی منطقه را در بورس نفت ایران عرضه کنیم.
- مهم‌ترین برنامه‌ای که بورس کالا در حال حاضر در دست دارد، چیست؟
اول اینکه به زودی سنگ آهن صادراتی در رینگ صادراتی کیش عرضه می‌شود و دوم اینکه راه‌اندازی تابلوی دوم نیز در دست است و در سازمان بورس در حال بررسی است تا از این طریق کالاهای خاص که استانداردی ندارند نیز وارد بورس کالا شوند.
یکی از متقاضیان استفاده از تابلوی دوم بورس کالا، شرکت مخابرات بوده که نامه زده ۷/۲ میلیارد دلار تجهیزات لازم دارند و می‌خواهند نیاز خود را در این تابلو درج کنند؛ بنابراین این تابلوی بورس جایگزین مزایده و مناقصه می‌شود.
در این تابلو نیازها بدون تشریفات در مدت دو هفته، با هزینه کم و فوری و سریع اعلام می‌شود. البته بانک‌هایی که املاک زیادی دارند و برای فروش آنها تشریفات زیادی باید انجام دهند می‌توانند در این تابلو درج کنند.
اموال یونیک، عتیقه یا الماس که منحصر به فرد و تک بوده و مشابه ندارد نیز در تابلوی دوم به حراج گذاشته می‌شود؛ بنابراین این تابلو به دستگاه‌های دولتی برای تسریع در زنده شدن پول آنها کمک می‌کند، در حال حاضر نیز استانداری‌ها یکی از متقاضیان برای درج اموال خود که باید واگذار کنند در تابلوی دوم بورس هستند.
مساله‌ای که وجود دارد مشکل قیمت‌گذاری پتروشیمی‌ها بوده، این موضوع به کجا می‌رسد؟
در حال حاضر کارگروهی تشکیل شده که قیمت هر ماه را برای این محصولات تعیین می‌کند، ولی بورس با این وضعیت موافق نبوده و قیمت‌گذاری پتروشیمی‌ها به جای تنظیم بازار باعث تخریب بازار شده است. همچنین، واحدهای پتروشیمی ضرر فراوانی به این دلیل متحمل شده اند. پیش از این بازار روان بوده و سال‌ها بود که قیمت‌های بورس دقیقا با قیمت‌های جهانی حرکت می‌کرد و هیچ رانتی وجود نداشت، ولی این کار گرفتاری بزرگی برای واحدهای عرضه‌کننده و تولید‌کننده ایجاد کرده و بورس نیز کاری از دستش بر نمی‌آید ولی طبق قانون دولت مکلف است که مابه‌التفاوت قیمت تعیین شده و قیمت واقعی محصولات را به واحد‌ها پرداخت کند.
ارسال نظر