ایسنا- بعد از اینکه مشاور پذیره نویسی اوراق سلف نفتی در نشست خبری با خبرنگاران تاریخ عرضه این اوراق را ۱۳ دی ماه اعلام کرد و گفت این اوراق می‌تواند بخشی از ۱۸ میلیارد دلار ارز در اختیار مردم را جذب کرده و بسیاری از مشکلات این حوزه را برطرف کند (قرار است ۵۰۰ میلیون دلار اوراقی که منتشر می‌شود، در جهت تامین مالی پروژه‌های نفتی باشد و مردم از این محل سود خوبی کسب کنند)، چشم سرمایه‌گذاران به انتشار این اوراق دوخته شد اما اوراقی منتشر نشد. پیگیری‌ها از علت تاخیر انتشار اوراق سلف نفتی از مقامات مسوول نشان می‌دهد که این اوراق با مشکلی مواجه است که انتشار آن را با تردید روبه‌رو می‌کند؛ به این ترتیب اوراق سلف نفتی به دلیل نوسانات نرخ ارز و ترس از تلاطم بیشتر در بازار ارز تاکنون عرضه نشده‌اند و مسوولان نفتی و بورسی بعد از فراهم شدن تمام ساز و کارها و حتی بعد از اعلام زمان انتشار اوراق پی بردند که نکند انتشار اوراق سلف منجر به تلاطم در بازار ارز شده و بی‌ثباتی بازار پول را به همراه داشته باشد!

بر این اساس وزارت نفت، بانک مرکزی و سازمان بورس که تصمیم داشتند برای نخستین بار اوراق سلف نفتی را به عنوان یک ابزار جدید منتشر کنند، اکنون به دلیل مسائل ارزی در انتشار آن با تردید مواجه شده‌اند و نبود هماهنگی بین وزارت نفت، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در تصمیمات موجب شد تا عرضه این اوراق به تعویق بیفتد.

کارشناسان معتقدند یکی از دلایلی که انتشار اوراق سلف نفتی را با تاخیر مواجه می‌کند بحث دلار است زیرا ممکن است خریداران با افزایش نرخ دلار قبل از سررسید اوراق خود را به فروش برسانند که در این صورت هدف انتشار اوراق سلف محقق نمی‌شود و نباید با اجرای این پروژه پول ملی تضعیف شود چرا که این اتفاق برای اقتصاد کشور مضر است.

همچنین اگر اعلام شود که امکان فروش اوراق تا قبل از سررسید وجود ندارد از جذابیت اوراق کاسته می‌شود لذا باید تمام جوانب انتشار این اوراق جدید مورد بررسی قرار گیرد.

بررسی مسوولان برای جلوگیری از تلاطم در بازار ارز و تضعیف پول ملی

با این حال به گفته کارشناسان، انتشار اوراق سلف نفتی مشکل ساختاری و عملیاتی ندارد و چون برای اولین بار منتشر می‌شود مقاومت‌هایی در آن وجود دارد ولی این مقاومت‌ها منفی نیست تا دقت عمل کار بیشتر شود زیرا مسوولان علاقه‌مندند تا این کار با موفقیت صورت گیرد تا منجر به تلاطم در بازار ارز و بی‌ثباتی در بازار پول نشود بر این اساس در انتشار اوراق بحث‌های کارشناسی مطرح است تا همه جوانب کار به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد.

همچنین کارشناسان در پاسخ به احتمال منتشر نشدن این اوراق همانند سال گذشته اعلام کردند که سال گذشته اوراق سلف نفتی به دلیل مشکلات ساختاری، تسویه و پایاپای، بازارگردانی و پذیره‌نویسی منتشر نشد ولی درحال حاضر تمام سازوکار بورس آن فراهم شده و تنها به دلیل شرایط اقتصادی و احتمال تضعیف پول ملی در انتشار آن تردید ایجاد شده است و باید تا بررسی تمام جوانب آن صبر کرد. اما با وجود مشکلات پیش روی اوراق سلف نفتی متولیان انتشار این اوراق معتقدند که اوراق سلف نفتی قطعا منتشر می‌شود. زیرا رایزنی‌های مختلفی از سوی بانک مرکزی و وزارت نفت در حال انجام است تا هرچه سریع‌تر موانع انتشار آن برطرف شده و این اوراق امکان انتشار پیدا کنند.

معامله همزمان برق و اوراق سلف در بهمن ماه

در این راستا شاپور محمدی مدیرعامل بورس انرژی از راه‌اندازی معامله برق و اوراق سلف نفتی خبر داده و گفته است که برق و اوراق سلف نفتی تا پایان بهمن در بورس انرژی معامله می‌شوند.

او به معامله همزمان برق، سلف نفتی و مشتقات نفتی در بورس انرژی اشاره کرده و اعلام کرده است: بورس انرژی تلاش می‌کند که معاملات سلف نفتی بهمن ماه در این بورس معامله شود و اگر از سوی وزارت نفت و سایر نهادهای مرتبط ملاحظه خاصی نباشد، برق و سلف نفتی به صورت همزمان بهمن ماه در بورس انرژی معامله خواهند شد.

وی همچنین در مورد علت تاخیر راه‌اندازی معاملات سلف نفتی اظهار کرد که انتشار این اوراق به برخی اطلاعات و هماهنگی با سایر مجموعه‌ها نیاز داشت که هماهنگی لازم برای انتشار آن انجام شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان بهمن در بورس انرژی معامله شود.

عرضه دلاری و ریالی سلف نفتی

بر اساس اعلام مشاور عرضه اوراق سلف نفتی و بعد از انجام بررسی‌های لازم قرار است عرضه نفت خام به مردم در قالب این اوراق در معاملات دلاری با تعیین سود حداقل ۳۰ درصدی به صورت سه‌ساله بر اساس قیمت نفت و بازخرید قبل از سررسید به بازارگردان با سود روز شمار ۷ درصد و در معاملات ریالی با سود حداقل ۸۰ درصدی و بر اساس قیمت نفت ضرب‌ در ارز مبادله‌ای و بازخرید قبل از سررسید به بازارگردان با سود روز شمار ۲۰ درصد صورت گیرد. به این ترتیب اگر این اوراق به صورت دلاری خریداری شود و میانگین قیمت نفت خام در سررسید کمتر از ۱۳۰ دلار باشد، سرمایه‌گذاران می‌توانند نسبت به فروش نفت خام خود به قیمت ۱۳۰دلار به شرکت ملی نفت ایران اقدام کنند و همان دلاری را که داده‌اند، دریافت کنند، اما اگر قیمت نفت خام در سررسید بیش از ۱۳۰ دلار باشد، در این صورت قیمت بالاتر متعلق به سرمایه‌گذار است و خریدار می‌تواند به تسویه نقدی یا دریافت نفت خام اقدام کند.

این در حالی است که اگر اوراق به صورت ریالی خریداری شود قیمت نفت ضرب‌در قیمت ارز مبادله‌ای شده و خریداری می‌شود و بازخرید قبل از سررسید به بازارگردان با سود روزشمار ۲۰ درصد خواهد بود. خریدار در این اوراق حق اختیار فروش دارد و می‌تواند تسویه نقدی انجام داده و یا نسبت به دریافت نفت خام در صورت دارابودن شرایط اقدام کند؛ به این ترتیب بازدهی ریالی این اوراق طی سه سال حداقل به میزان ۸۰ درصد خواهد بود که با نرخ‌های بازار پول برابری اندکی می‌کند. از سوی دیگر در سررسید، میانگین قیمت نفت مبنای محاسبه قیمت نفت قرار می‌گیرد تا شائبه‌ دستکاری قیمت نفت ایجاد نشود.

این در حالی است که نرخ تسعیر دلار در نماد ریالی بر اساس نرخ مبادله‌ای (مرکز مبادلات ارزی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران) محاسبه و پرداخت می‌شود. منابع حاصل از فروش این اوراق قرار است در پروژه‌های پارس جنوبی و میادین مشترک نفتی صرف شود. سرمایه‌گذاری به صورت ریالی و پوشش ریسک سرمایه‌گذاری در صورت افزایش نرخ دلار، سرمایه‌گذاری در نفت به عنوان یک کالای استراتژیک و تضمین حداقل سود اوراق مشارکت توسط وزارت نفت از مزایای ریالی این اوراق است. در این اوراق نر‌خ‌ها برابر و اندکی بالاتر از بازار پول است و جذابیت اوراق در مقایسه با اوراق مشابه در بازار پول کمتر نیست. با این حال و در شرایطی که تمام اقدامات و پیش‌بینی‌های لازم برای انتشار این اوراق انجام شده است، باید دید که وزارت نفت و بانک مرکزی به چه توافقی در انتشار این اوراق می‌رسند و این اوراق را چه زمانی منتشر می‌کنند؛ آیا با توجه به موانع پیش روی این اوراق، عرضه آن به نحوی که گفته شد صورت می‌گیرد یا وزارت نفت و بانک مرکزی نسبت به تغییر شرایط اقدام می‌کنند یا اینکه در حالت سوم از انتشار این اوراق منصرف می‌شوند؟