محمود گنابادی *

قسمت چهارم - سرمایه‌گذاری در اوراق آتی برای سرمایه‌گذاران مطلع و آگاه جاذبه‌های مختلفی دارد که در معاملات اوراق بهادار موجود نیست، اول آنکه خرید و فروش قراردادهای آنی بسیار ساده است و هر لحظه که سرمایه‌گذار اراده کند می‌تواند از بازار خارج شود یا به آن وارد شود. پس از افتتاح حساب قراردادهای آتی نزد کارگزار، اتخاذ موقعیت‌های خرید و فروش به راحتی انجام می‌پذیرد.

دوم آنکه قراردادهای آتی در هر نوع بازاری اعم از آنکه رکودی یا در حال رونق باشد، قابل استفاده هستند و فرصت‌های سرمایه‌گذاری زیادی برای معامله‌گران کوچک و بزرگ، اما متخصص و آگاه، در این بازارها در هر شرایطی وجود دارد.

سوم آنکه به پرداخت درصد ناچیزی از مبلغ قرارداد، تحت عنوان سپرده تضمین می‌توان در دارایی‌های فیزیکی و مالی مثل سهام سرمایه‌گذاری کرد.

به بیان دیگر استفاده از اهرم مالی در قراردادهای آتی موجب می‌شود تا با پرداخت درصدی از مبلغ کل معامله تحت عنوان سپرده تضمین، قدرت خرید سرمایه‌گذار افزایش یافته و بتواند حجم سرمایه‌گذاری خود را بالا ببرد.

چهارم اینکه ورود به این بازارها دارای هیجان خاصی است، زیرا در مقابل هر برنده یک بازنده وجود دارد

(Zero Sum game) و متخصصان سرمایه‌گذاری اطلاعات و توانایی‌های خود را در این بازارها به نمایش می‌گذارند.

در نهایت وجود عرضه و تقاضای متمرکز در بازار امکان انحراف قیمت‌ها را از ارزش ذاتی و منصفانه بازار کاهش می‌دهد و تولید‌کنندگان و کشاورزان و بازرگانان و سرمایه‌گذاران در بازاری شفاف مبادرت به معاملات و فعالیت‌های خود می‌کنند.

کاربردهای قراردادهای آتی

اگر بخواهیم یک طبقه بندی کلی برای موارد استفاده از قراردادهای آتی در سرمایه‌گذاری را ارائه کنیم، می‌توان از دیدگاه سرمایه‌گذاری، این قراردادها را در دو دسته جای داد:

۱- پوشش ریسک سرمایه‌گذاری (Hedging)

یا ایمن سازی سرمایه

استفاده از قراردادهای آتی در کنترل ریسک سرمایه‌گذاری و ایمن‌سازی و پوشش ریسک (Hedging)، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای کاهش یا حتی حذف ریسک سرمایه‌گذاری است. قراردادهای آتی به سرمایه‌گذاران و مدیران این اجازه را می‌دهند که در صورت تمایل ریسک نگهداری دارایی‌های خود را کاهش دهند یا به طور کلی این ریسک را حذف کنند. عمل ایمن‌سازی دارایی‌ها (Hedging) به این ترتیب صورت می‌گیرد که از طریق خرید و فروش قراردادهای آتی، ریسک سرمایه‌گذاری را به شخص دیگری که در مقابل دریافت منفعت حاضر به قبول آن است، انتقال می‌دهند؛ بنابراین عملیات کاهش یا حذف ریسک سرمایه‌گذاری را ایمن‌سازی یا پــوشش ریسک می‌نامند که یکــی از مهم‌ترین ابــزار مدیریت ریسک است.

۲- معامله‌گری حرفه‌ای (Speculation)

معامله‌گران حرفه‌ای که دارای ریسک پذیری بالایی هستند، از این گونه قراردادها استفاده می‌کنند و معمولا در طرف مقابل ایمن‌سازان و پوشش دهندگان ریسک قرار می‌گیرند. این گونه سرمایه‌گذاران در ازای کسب سود و منفعت آمادگی دارند که ریسک سرمایه‌گذاری دیگران را به خود منتقل کنند. در واقع به خرید و فروش ریسک سرمایه‌گذاری اوراق آتی مشغول می‌شوند و از قراردادهای آتی کسب منفعت نموده و بهره می‌برند.

* منبع: بورس ۲۴