جرقه‌های صعود قیمت در بازارهای شرق آسیا

دنیای اقتصاد: رشد قیمت سنگ‌آهن، افزایش آرام تقاضا در بازار چین و بسته شدن بسیاری از ظرفیت‌های تولید قدیمی به دلیل مسائل زیست‌محیطی در کنار افزایش حجم معاملات و رشد قیمت‌ها در بازار آتی چین مجموعه دلایلی بود که موجب شد تا قیمت فولاد در اقصی نقاط جهان با احتساب قیمت‌ها در بازار داخلی این کشور افزایش یابد، این در حالی است که روزهای اخیر باز هم جرقه‌های رشد قیمتی دیگری در بازارهای شرق آسیا دیده می‌شود که با فرض افزایش فعالیت‌ها در مبادلات فولاد و مواد اولیه آن در غرب آسیا و شمال آفریقا احتمال تداوم رشد قیمتی در اقصی نقاط جهان وجود دارد.در حال حاضر قیمت‌ها در حال سیر به سمت منطقی شدن هستند، مکنزی قیمت ۶۰۰ دلار را برای ژانویه ۲۰۱۸ برای فولاد پیش‌بینی کرده است که به گفته کارشناسان به این قیمت خواهیم رسید به این دلیل که در حال حاضر پیشنهادهایی که برای شمش وجود دارد بالاتر از ۵۲۰ دلار است و به نوعی قیمت‌ها با توجه به هزینه‌های جانبی و دستمزدها به سمت واقعی شدن در حال حرکت است.

در شرایط فعلی صنعت فولاد در دنیا، اتفاق عمده‌ای در حال رخ دادن است، چین که بیش از نیمی از فولاد دنیا را تولید می‌کند اخیرا دو سیاست در پیش گرفته است؛ اولی ادغام کارخانه‌های کوچک و بزرگ با یکدیگر و دومی پایین آوردن ظرفیت‌ها که به منظور حفاظت از محیط زیست انجام شده است.در این باره تعطیلی کارخانه‌های کوچک در چین موجب دامن زدن به بیکاری تعدادی از نیروهای کار باعث شد شرکت‌های کوچک را با شرکت‌های بزرگ ادغام کنند؛ اما زمانی که این ادغام انجام گرفت، حساسیت‌های زیست‌محیطی هم به آن اضافه شد.به گزارش «دنیای اقتصاد»‌و در گفت‌وگو با مهدی سرلک کارشناس بازارهای فولادی، در این بازه زمانی حساسیت‌های زیست‌محیطی مقداری بیشتر از قبل مدنظر قرار داده شده است، عمده‌ترین اتفاقی که این حساسیت برای صنعت فولاد در پی داشته کاهش ظرفیت‌هاست، به این معنا که دو کارخانه ۵ میلیون تنی تعطیل شده و اجازه ادغام و ایجاد یک کارخانه با ظرفیت ۸ میلیون تنی صادر شده است.

بنابراین تلاش‌های محیط زیستی در چند وقت اخیر باعث شده که تعداد کارخانه‌ها با ادغام آنها کاهش و از سوی دیگر ظرفیت‌ها و آلاینده‌ها نیز با کاهش روبه‌رو‌ شوند، همین موضوع باعث شده معاملات فیوچرز در چین با رونق مواجه شود.موضوع دیگر در زمینه حفاظت از محیط زیست درخصوص کارخانه‌های الکترودهای گرافیتی بود، در این زمینه تعدادی از کارخانه‌هایی که الکترودهای گرافیتی تولید می‌کردند به دلیل حساسیت‌های زیست‌محیطی تعطیل شدند و همین موضوع باعث شد که قیمت الکترودهای گرافیتی تا میزان ۶ برابر افزایش پیدا کند. در این بین کارخانه‌هایی که بر‌اساس EAF فولاد تولید می‌کنند، هزینه‌ای بر هزینه‌های قبلیشان اضافه می‌شود و این موضوع موجب تحریک قیمت شده است.اما در‌باره افزایش قیمت، گذشته از این موضوع، ‌چند ماهی است که قیمت مواد اولیه و سنگ‌آهن صعودی شده و اوراق بهادار فولادی‌ها و قیمت فولاد در دنیا تراز مثبتی پیدا کرده است،‌ در این باره در ایران طی هفته گذشته قیمت فولاد در بازار یا ثابت بود یا روند نزولی را تجربه کرد.

بازار فولاد در کشورهای منطقه

اتفاق جالبی که در منطقه رخ داده این است که بیش از نیمی از فولاد منطقه به غیر از ترکیه را ایران تولید می‌کند، صادرات محصولات میانی فولادی مانند شمش، اسلب و... نیز نسبت به سال قبل افزایش زیادی داشته است، ولی بقیه کشورهای حاشیه خلیج فارس سه کشور تولید‌کننده عمده فولاد هستند که از آن جمله به کشورهای امارات، قطر و عربستان می‌توان اشاره کرد.

جریان افزایشی قیمت در بازار فولاد

سرلک درخصوص جریان افزایشی قیمت که در بازار فولاد جهانی رخ داده است به روند قبلی و گذشته‌ای که درخصوص فولاد طی شده اشاره کرده و می‌گوید: در سال ۲۰۰۷ که اوج قیمت‌های فولادی به وقوع پیوست و شمش فولادی به بالای هزار دلار رسیده بود، قیمت‌های محصولات مختلف هم در این میان رشد داشتند ولی قبل از آن اتفاقی رخ داد که این روند را به چالش کشیده بود.طی آن سال‌ها تمامی فولادسازان دنیا تحت‌تاثیر همین افزایش قیمت‌ها به‌طور دائم اقدام به افزایش ظرفیت کردند،‌ در این میان نسبت به سال ۲۰۰۰ که چین به میزان ۱۲۰ میلیون تن تولید فولاد داشت به یکباره به یک افزایش ۷۰۰ درصدی تا سال ۲۰۱۶ دست یافت، یعنی میزان تولید ۱۲۰‌میلیون تنی را به بیش از ۸۶۰ میلیون تن رساند.ترکیه نیز ظرفیت تولید فولاد را از نزدیک ۱۷‌میلیون تن به ۳۵ میلیون تن رساند (هر چند مقداری افزایش ظرفیت‌های نوردی بود). در این اوضاع و با این تفاسیر بود که پس از این اتفاقات قیمت‌های فولاد به سرعت کاهش پیدا کرد.

اما در سال ۲۰۱۶ قیمت شمش تا ۲۷۰ دلار افزایش قیمت را هم تجربه کردکه نشان می‌دهد قیمت قبلی آن، قیمت واقعی برای فولاد نبود. همان طور که به عقیده کارشناسان قیمت فعلی هم قیمت بالایی نیست. در این باره گفته می‌شود سیری که در حال حاضر فولاد در پیش گرفته، قیمت‌های فولاد را به سمت واقعی شدن سوق می‌دهد چراکه زمانی در چین هر محصول دارای آهن را به‌عنوان سنگ‌آهن استفاده می‌کردند و حتی در ایران،‌ لجن‌های صنعتی که به میزان ۴۰ درصد آهن داشت فروخته می‌شد و در قالب سنگ‌آهن استفاده می‌شد و به نوعی اصلا محیط‌زیست موضوع مهمی نبود.از سال ۲۰۱۴ به بعد حساسیت‌های محیط‌زیستی افزایش پیدا کرد و در عین حال انتقادات نسبت به بالا بودن ساعت‌های کاری باعث شد تصمیماتی به منظور کاهش ساعات کاری اتخاذ شود که این موضوع موجب افزایش هزینه‌ها شد.

در بعد مسائل تجاری نیز باید گفت در گذشته چین کلاف‌های ساده ۵/ ۵ تا ۱۳ را با قیمت خیلی پایین وارد ایران می‌کرد، این در حالی بود که تولید‌کننده ایرانی در آن شرایط دغدغه سرمایه‌گذاری در زمینه این کلاف‌های ساده را نداشت، با این شرایط بود که ضعف تولید داخل موجب افزایش قیمت محصولات تنها تولید‌کننده در آن زمان شد.این برنامه، نقشه چینی‌ها برای خیلی از بازارها بود به این معنا که با فولاد ارزان وارد کشورها شوند، صنعت آن کشور را زمین‌گیر کنند و پس از آنکه بازار را به نوعی در انحصار بگیرند و قیمت را بالا ببرند. در این زمینه بود که خیلی از کشورهای دنیا وارد عکس‌العمل دفاعی برای صنعت فولادشان در مقابل ورود بازار چین شدند که از آن جمله می‌توان به اقدامات آمریکا اشاره کرد، به‌طوری‌که وضع عوارض روی ورق چینی تا میزان ۳۶۰ درصد یکی از اقداماتی بود که دولت آمریکا انجام داد.در این شرایط بود که چین این راه را مثمر‌ثمر ندانست و در حال حاضر اقدام به کاهش ظرفیت‌ها ولی کیفیت بالاتر و افزایش تدریجی قیمت کرده است، این اتفاق در زمان انتخابات آمریکا و در سخنرانی‌های هیلاری کلینتون قوت گرفت، به‌طوری‌که وی مدعی شد فولاد چین هم به طبیعت و هم به صنایع فولادی کشورها آسیب می‌زند.