سهم 5/ 6 درصدی بازار نقره‌ای از تولید ملی

دنیای اقتصاد: سال ۹۵ را باید زمانی برای خودنمایی بورس کالا در بازارهای داخلی به شمار آورد؛ تا جایی که توانست جایگاه خود را در مقایسه با سایر بازارهای مالی و کالایی تثبیت کند. آمارها نشان می‌دهد که ارزش معاملات بورس کالا در سال گذشته رقمی نزدیک به ۸۱.۶ هزار میلیارد تومان بوده که به نسبت مدت مشابه سال قبل از آن ۷۳ درصد افزایش یافته است. راه‌اندازی معاملات اوراق سپرده کالایی زعفران، آغاز به کار بورس پسته، آغاز معاملات اوراق سپرده کالایی سکه طلا و راه‌اندازی اولین صندوق سپرده کالایی طلا، ادامه اجرای موفق قیمت تضمینی محصولات کشاورزی به جای خرید تضمینی و نهایتا تامین مالی ۶/ ۲ هزار میلیارد تومانی دولت برای خرید گندم کشاورزان را می‌توان از دستاوردهای مهم بورس کالا در سال گذشته به شمار آورد.

از طرفی ثبت رقم معاملاتی ۸۱ هزار و ۶۲۴ میلیارد تومان مهم‌ترین‌ دستاورد بورس کالا در یک سال اخیر محسوب می‌شود زیرا باوجود رکوردشکنی تاریخی حجم معاملات در بورس کالا این بازار، نزدیک به ۵/ ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورمان را نیز شامل شده است، یعنی یک پانزدهم اقتصاد ایران هم‌اکنون در بورس کالا رقم می‌خورد. از سوی دیگر چرخش مالی بورس کالا در سال ۹۵ نزدیک به ۵/ ۶ درصد از حجم نقدینگی را در بر می‌گیرد که باز هم داده‌ای است که جایگاه بورس کالا در اقتصاد ایران را خاطر نشان می‌سازد. افزایش ۲۲۶ درصدی حجم معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا در کنار رشد ۱۹۷ درصدی ارزش این معاملات در کنار رشد ۲۵ درصدی ارزش معاملات بازار فیزیکی بورس کالا نشان می‌دهد که پتانسیل‌های این بازار برای تصمیم سازان اقتصادی کشور بیش از پیش شفاف و برجسته شده و این نهاد را به‌عنوان مرجعی برای قیمت‌گذاری، معامله امن و سریع و رونق تولید و تجارت در کشور به شمار می‌آورند. این موارد در کنار افزایش حجم عرضه و تقاضای محصولات مختلف در بورس کالا و همچنین رشد ۹ درصدی حجم معاملات بازار فیزیکی نشان می‌دهد که بورس کالا به سرعت فرآیند توسعه و پیشرفت را در پیش گرفته و به سمت افزایش بیشتر حجم معاملات به پیش می‌رود. این رقم همچنین نشان می‌دهد که هنوز هم فضا برای رشد و توسعه این نهاد مالی وجود دارد و همچنین با ادامه افزایش رشد اقتصادی می‌توان به رشد و توسعه بورس کالا، بیش از پیش امیدوار بود. اجرایی شدن ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی که به قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی معروف شد، در سال ۹۵ باعث شد تا حجم معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا به شدت افزایش یابد تا جایی که این نهاد مالی به‌عنوان یگانه بازار معاملاتی ذرت و جو در بسیاری از استان‌های کشور تلقی شود. این در حالی است که پیگیری‌های جدی بورس کالا برای توسعه این شیوه معاملاتی در ماه‌های آینده به سایر استان‌های کشور تسری یافته همچنین ایده ایجاد و توسعه صندوق‌های ذخایر کالایی استراتژیک از بستر بورس کالا نیز در مسیر پیگیری قرار دارد. به‌عنوان مثال اولین صندوق کالایی طلا در روزهای گذشته مورد بهره برداری قرار گرفت و می‌توان این رخداد را پیش زمینه توسعه بیشتر در مسیر اجرایی شدن صندوق‌های سپرده کالایی به شمار آورد. دستاورد دیگر بورس کالا در سال جاری را می‌توان راه‌اندازی قراردادهای سپرده کالایی سکه طلا به شمار آورد اگرچه دستاورد بعدی در این زمینه یعنی راه‌اندازی معاملات آپشن (اختیار معامله) سکه طلا پس از سال‌ها تجربه معاملات آتی این کالا نیز نکته مهمی بود که در سال گذشته در بورس کالا اجرایی شد. هم‌اکنون و با راه‌اندازی صندوق سپرده کالایی سکه طلا، معاملات اوراق سپرده کالایی، آتی و آپشن سکه طلا، ابزارهای کامل و جامعی پیش روی بازیگران این عرصه قرار گرفته است تا دست آنها برای هر شیوه معامله در هر شرایط بازار از رونق و رکود، همچنین فراز و فرود قیمت‌ها باز باشد. این ویژگی که هم اکنون تنها در بورس کالای ایران قرار دارد می‌تواند امکانات نا‌محدودی را پیش روی فعالان این بازار به نمایش بگذارد که دورنمای مثبتی را در برابر حجم معاملات ترسیم می‌کند. در سال گذشته حجم معاملات آتی ۸۹ درصد و ارزش معاملات ۱۳۴ درصد رشد کرده که با راه‌اندازی ابزارهای معاملاتی جدید می‌توان به ادامه رشد حجم و ارزش معاملات در سال جاری امیدوار بود. نکته مهم دیگر در بورس کالا در سال گذشته را باید رونق تأمین مالی از بستر این بازار دانست تا جایی که در چارچوب قراردادهای سلف استاندارد موازی در سال گذشته ۲/ ۵ هزار میلیارد تومان تامین مالی صورت گرفته که ۶/ ۲ هزار میلیارد تومان آن به خرید تضمینی گندم اختصاص یافت. با توجه به جذابیت‌های این شیوه تامین مالی در کنار سهولت دریافت و پرداخت آن به نسبت سیستم بانکی، به احتمال قوی این ارقام باز هم افزایش خواهد یافت. رشد ۱۶۳ درصدی حجم معاملات سلف استاندارد موازی در کنار افزایش ۶۶۹ درصدی ارزش این معاملات باز هم پتانسیل رشد بیشتری را در سال جاری به همراه خواهد داشت.

برنامه‌های توسعه بورس کالا

حضور هیات نمایندگی بورس کالا در بازار عراق، ادامه پیگیری‌ها برای راه‌اندازی بورس ارز با فرض آماده بودن زیرساخت‌های مورد نیاز آن، توسعه انبارهای محصولات کشاورزی به اقصی نقاط ایران، افزایش تعداد و حجم کالاهای مورد پذیرش و قابل عرضه در بورس کالا، حمایت و توسعه سیستم‌های انبارداری در سراسر کشور، افزایش همکاری با گمرکات به منظور تسهیل در فرآیندهای صادراتی با مبدأ معاملات بورس کالا، تلاش برای ایجاد بورس خرما پس از آغاز به کار معاملات زعفران و پسته، تلاش برای استفاده حداکثری از پتانسیل‌های ماده ۳۷ رفع موانع تولید درخصوص صادرات مواد خام و نهایتا استفاده حداکثری از توانمندی‌های بازار فرعی و معاملات خارج از پایاپای را می‌توان از برنامه‌هایی برشمرد که در دورنمای توسعه فعالیت‌های بورس کالا مورد بررسی قرار گرفته است.

برخی از مهم‌ترین‌ دستاوردهای بورس کالا در سال 95

رکوردشکنی حجم معامله محصولات کشاورزی با رشد ۲۲۶ درصدی حجم معاملات به نسبت سال پیش از آن.

رکوردشکنی حجم معامله محصولات پتروشیمی با ثبت داد‌و‌ستد ۵۶/ ۳ میلیون تن در سال قبل.

افزایش ۳۳۱ درصدی حجم معامله در بازار فرعی بورس کالا با رشد ۶۶۳ درصدی ارزش.

رشد ۹ درصدی حجم معامله کل در بازار فیزیکی در سال ۹۵ با رشد ۲۵ درصدی ارزش معاملات.

افزایش ۸۹ درصدی حجم معامله قراردادهای آتی و رشد ۱۳۴ درصدی که رکورد حجم معاملات سال‌های اخیر را شکسته است.

رشد ۹۱ درصدی مجموع قراردادهای مشتقه و افزایش ۱۳۴ درصدی ارزش معاملات که باز هم رکورد تاریخ بورس کالای ایران را شکسته است.

افزایش ۱۶۳ درصدی حجم قراردادهای سلف موازی استاندارد و رشد ۶۶۹ درصدی ارزش این معاملات

افزایش ۵۹۶ درصدی ارزش بازار مالی در بورس کالا که باز هم رکورد تاریخی این بازار را شکسته است.

رشد ۲۶ درصدی حجم معاملات بورس کالا در سال گذشته و افزایش ۷۳ درصدی ارزش داد‌و‌ستد در این بازار که بیشترین ارقام در تاریخ بورس کالای ایران محسوب می‌شود.

راه‌اندازی بورس پسته، بازار زعفران، اوراق سپرده کالایی سکه طلا و آپشن (اختیار معامله) این کالا برای اولین بار در بورس کالای ایران.

معامله ۶/ ۸۱ هزار میلیارد تومان کالا در بورس طی سال گذشته.

افزایش ۲۵ درصدی حجم معامله محصولات شیمیایی در بورس کالا در کنار رشد ۲۶ درصدی حجم معامله پلیمرها در سال گذشته.