سید‌جواد موسوی
کارشناس بورس محصولات پتروشیمی

حجم عرضه‌های مواد پلیمری در مجموع 11 ماه اول سال 95 برابر با 3 میلیون و 30 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 3میلیون و 794 هزار تنی سال قبل کاهشی برابر با 764 هزار تن را نشان می‌دهد که نسبتا قابل توجه است و برابر با بیش از 20 درصد کاهش است. این در حالی است که در 9 ماه اول حجم عرضه در سال جاری تنها 443 هزار تن کمتر از سال گذشته بود و این نشان دهنده این است که در دی ماه سال جاری باز هم حجم عرضه بیش از 224 هزار تن کمتر از مدت مشابه سال گذشته بوده است که برای آمار یک ماه بسیار زیاد بوده و در شرایطی که بازار از تقاضای کافی برخوردار باشد، باعث التهاب بازار و افزایش شدید قیمت‌ها می‌شود.

این در حالی است که در ماه‌های گذشته به جز آذر ماه نیز حجم عرضه‌های سال جاری از سال گذشته کمتر بوده و اختلاف بین دو سال را بیشتر از قبل کرده بودند که در دی ماه نیز این اتفاق رخ داد. در ماه جاری نیز حجم عرضه‌ها 97 هزار تن کمتر از سال گذشته بود. حجم عرضه‌ها به جز در فروردین و آذر ماه در سایر ماه‌های سال 1395 کمتر از سال 1394 است و نشان از کاهش عرضه‌ها در سال جاری دارد که یکی از اصلی‌ترین دلایل آن افزایش صادرات پتروشیمی‌ها تحت تاثیر صعودی بودن نرخ نفت و همچنین اثرات ناشی از برجام است.

آذر‌ماه سال ۱۳۹۵؛ ثبت بیشترین حجم عرضه‌ها در سال جاری

در آذر ماه سال جاری حجم عرضه‌ها نسبت به آبان ماه به شدت و به میزان 98 هزار و 250 تن افزایش پیدا کرده است، یعنی از 245 هزار و 642 تن به 343 هزار و 892 تن رسیده است که افزایش بسیار قابل توجهی است و منجر به تعادل بیشتر بازار در آذر ماه نسبت به ماه گذشته شد. افزایش حجم عرضه‌ها به حدی بود که باعث شد در آذر ماه بیشترین حجم عرضه‌ها به ثبت برسد و تقریبا به ازای هر هفته بازار پلیمر‌ها شاهد نزدیک به 70 هزار تن عرضه باشد. اگر حجم عرضه‌ها در آذر ماه سال جاری با آذر ماه سال 94 سنجیده شود، مشاهده می‌شود، که حجم عرضه‌ها نسبت به مدت مشابه در سال گذشته نیز به میزان 8 هزار تن بیشتر است، نکته جالب این است که این برای اولین بار است که حجم عرضه‌های ماهانه در سال جاری بر حجم عرضه ماهانه سال گذشته پیشی می‌گیرد. در آذر‌ماه دلایلی چون فشار نهادهای مسوول برای افزایش عرضه در مورد گریدهای مورد نیاز بازار و کاهش حجم صادرات، باعث افزایش شدید حجم عرضه‌ها شد که اتفاق بسیار مثبتی است.

دی‌ماه؛ کاهش مجدد و شدید حجم عرضه‌ها

در دی ماه سال جاری حجم عرضه‌ها نسبت به آذر ماه به شدت و به میزان 100 هزار تن کاهش پیدا کرده است، یعنی از 335 هزار و 892 تن به 235 هزار و 892 تن رسیده است که کاهش بسیار قابل توجهی است و می‌توانست منجر به عدم تعادل بیشتر بازار در دی ماه نسبت به ماه گذشته شود ولی به دلایلی چون قرار داشتن در فصل زمستان و کاهش حجم مصرف مواد اولیه پلیمری در کنار رکود شدید بازار و کمبود نقدینگی بازار ملتهب نشده و تقاضا نیز کاهش زیادی یافته بود. کاهش حجم عرضه‌ها به حدی بود که باعث شد، در دی ماه کمترین حجم عرضه‌های ماهانه در سال جاری به ثبت برسد و تقریبا به ازای هر هفته بازار پلیمر‌ها شاهد عرضه‌های زیر 60 هزار تنی باشد.

اگر حجم عرضه‌ها در دی ماه سال جاری با دی ماه سال 94 سنجیده شود، مشاهده می‌شود که حجم عرضه‌ها نسبت به مدت مشابه در سال گذشته نیز به میزان بسیار زیادی کمتر است، حجم عرضه‌ها در دی ماه سال 94 افزایش شدیدی یافته و به 460 هزار تن رسیده است و این در حالی است که بر خلاف سال گذشته حجم عرضه‌ها در سال جاری کاهش یافته است، در نتیجه حجم عرضه‌های دی ماه سال جاری 224 هزار تن کمتر از مدت مشابه سال قبل است.

تقاضا

حجم کل تقاضا در 11 ماه اول امسال بیش از هفت میلیون و 66هزار تن بوده که در مقایسه با حجم حدودا چهار میلیون و 917 هزار تنی سال گذشته افزایشی معادل دو میلیون و 149 هزار تن را نشان می‌دهد. این در حالی است، که در مجموع تقاضای سه ماه اول سال جاری 12 هزار تن کمتر از سال گذشته بود و این نشان دهنده این است، که تقاضای سه ماه دوم سال جاری چیزی حدود یک میلیون و 442 هزار تن بیشتر از سال گذشته بوده و رشد بسیار زیادی پیدا کرده است و متاسفانه فقط و فقط باعث افزایش شدید قیمت‌ها در مورد برخی از گریدهای جذاب شده است. و این در حالی بود که در خرداد ماه 1395 نیز حجم تقاضا رشد خوبی را تجربه کرده بود و بر تقاضای خرداد گذشته پیشی گرفته بود.

البته همان‌طور که آمار نشان می‌دهد حجم تقاضا در آبان ماه سال جاری از مدت مشابه سال گذشته چیزی بیش از 34 هزار تن بیشتر بوده است. عمده دلیل این قضیه این است، که در خرداد و تیر ماه سال گذشته قیمت‌های جهانی و پایه بازار داخلی وارد فاز نزولی شدند و عرضه‌ها نیز با افزایش مواجه شدند در نتیجه خریداران مواد اولیه پلیمری مجبور به عقب نشینی و اتخاذ استراتژی محافظه‌کارانه شدند. اما در سال جاری جولان کدهای معاف از مالیات به‌عنوان مهم‌ترین عامل در کنار کاهش حجم عرضه‌ها در برخی گریدهای جذاب باعث شد که تقاضا در خرداد و مخصوصا تیر ماه جهش چشمگیری پیدا کند و بر تقاضای مدت مشابه سال گذشته پیشی بگیرد.

حجم معامله

حجم کل معاملات در 11 ماه اول سال 1395 برابر با دو میلیون و 310 هزار تن است، که در مقایسه با حجم معاملات یک میلیون و 794 هزار تنی در سال 1394 افزایشی حدود 515 هزار تن را نشان می‌دهد، که رقم بسیار خوبی برای صنعت پلاستیک است، زیرا می‌توان گفت حجم معاملات تا حدودی مصرف واقعی مواد پلیمری در صنعت پلاستیک را نشان می‌دهد؛ که خود نشان از بهتر شدن اوضاع مصرف در سال جاری دارد هر چند که نباید نسبت به قاچاق بسیار زیاد محصولات پلیمری به کشورهای همسایه در 4 ماه ابتدایی سال بی توجه بود زیرا این مواد به اسم بازار داخل خریداری شده ولی سر از بازار کشورهایی چون افغانستان، پاکستان و عراق در می‌آورد.

در گزارش سه ماهه اول ذکر شد که اختلاف حجم معامله در سال جاری 75‌هزار تن بیشتر از سال قبل است و آمار چهار ماهه نشان از این دارد که اختلاف در تیر ماه بیشتر شده و به 173 هزار تن رسیده است یعنی رشدی بیش از 98 هزار تن را در تیر ماه تجربه کرده است. این اختلاف در ماه‌های مرداد و شهریور بیشتر هم شده و در مهر ماه نیز 18 هزار تن این اختلاف بیشتر از قبل شده است. در آبان ماه اختلاف بین دو سال 48 هزار تن بیشتر از قبل شده است، که بسیار قابل توجه است و نشان از بهبود مصرف واقعی در آبان ماه سال جاری دارد.