بازار فولاد به دنبال کف‌سازی جدید

محمدحسین بابالو: بازار فولاد بیش از سایر بازارهای مشابه در بیم و امید قیمتی به سر می‌برد تا جایی که افت محسوس نرخ‌ها را در هفته‌های اخیر شاهد هستیم؛ هرچند که امیدواری به بهبود نرخ‌ها موجب شد تا واقعیت‌های این بازار از نگاه بسیاری از تصمیم‌سازان اقتصادی و حتی رسانه‌ها مغفول باقی بماند. به نظر می‌رسد دلیل اصلی کاهش قیمت‌ها را باید نگرانی اهالی بازار از ادامه افت نرخ‌ها دانست که در این چارچوب رقابت منفی توجیه‌پذیر است و میل به کاهش قیمت‌ها به پیش‌بینی‌های «خودمتحقق» بدل می‌شود که خروجی آنها سقوط قیمت‌ها بوده است. کاهش کژ‌دار و مریز قیمت‌ها به‌صورت پلکانی در هفته‌های اخیر، نگرانی‌ها از دورنمای اقتصادی کشور و البته خوش‌بینی بیش از حد به بازگشت تقاضای فصلی در روزهای پایانی سال را می‌توان چهره غالب بازار به شمار آورد. مشکلات نقدینگی در روزهای اخیر در کنار برخی شنیده‌ها و شایعات درخصوص شرایط سخت تامین مالی و چرخش نقدینگی در بازار فولاد به وخامت اوضاع دامن زده؛ اگرچه هنوز هم می‌توان به بهبود اوضاع خوش‌بین بود.

این در حالی است که تاکنون نزدیکی به روزهای پایانی سال نتوانسته است تاثیر قابل توجهی بر حجم تقاضا و حمایت از قیمت‌ها بر جای بگذارد. در این بین بدنه بازار داخلی با محوریت عرضه‌کنندگان برجسته هنوز هم کاهش قیمت‌ها را در دستور کار خود قرار داده‌اند تا شاید بتوانند مشتری‌های پراکنده فعلی را به سمت خرید ترغیب کرده، سهم بازار پیشین خود را حفظ کرده یا بتوانند فروش خود را تقویت کنند. این در حالی است که این روند کاهشی که شاید بیش از یک ماه از عمر آن می‌گذرد، هنوز هم با شدت و شتاب پیشین ادامه دارد تا جایی که معاملات کف بازار برای تولیدات نوردی تنها در روز شنبه، ۱۰ تومان دیگر برای بسیاری از انواع میلگرد کاهش داشته که باز هم شاهدی از ادامه رکود قیمتی فعلی محسوب می‌شود. نگاهی به رفتار فعالان بازار فولاد نشان از آن دارد که از یکسو به بهبود سریع بازار خوش بین نبوده و از سوی دیگر، همین رفتار قیمتی و رویکردهای معاملاتی خریداران نیز فضای چندانی را برای بازارسازی‌های دست ساخته باقی نگذاشته است که در نهایت دست تصمیم‌سازان بازار فولاد را نیز برای حمایت از بازار بسته است. در صورت ادامه یافتن این وضعیت رقابت منفی و بدبینی نسبت به دورنمای بازار، چهره غالب معاملات را تعیین کرده و تنها نگرانی از افت بیشتر قیمت‌ها سمت و سوی نرخ‌های آینده را ترسیم خواهد کرد. نگرانی‌های سیاسی از رویکردهای پیش‌روی آمریکا و تاثیر آن بر بسیاری از واقعیت‌های اقتصادی، بدبینی نسبت به بهبود بازارهای جهانی، عمق رکود و ضعف نقدینگی، تلاش بسیاری از فعالان بازار برای نقدکردن دارایی‌های خود و در نهایت برخی مشکلات بانکی موجب شده است فضای چندانی برای خودنمایی فعالیت‌ها در این بازار باقی نماند.

نگاهی به رفتارهای قیمتی پیشین و جهش‌های رشد نرخ در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که یکی از موتورهای محرک قیمتی در بازار فولاد نوسان قیمت دلار در بازار آزاد بوده که به کمک آن، انرژی و دقیق‌تر هیجانی نسبی به بازار وارد شده و به رشد قیمت‌ها منجر شده است. این در حالی است که هنوز بازار دلار با ثباتی نسبی همراه بوده هرچند که در روزهای اخیر شواهدی از کاهش قیمت دلار نیز در بازار داخلی مشاهده شده است که این وضعیت نیز تاکنون به ضرر قیمت‌ها در بازار فولاد تمام شده است. در این راستا شواهد حاکی است شاید در کوتاه‌مدت شاهد جهش قیمت دلار نباشیم؛ ولی با نزدیکی به روزهای پایانی سال و ورود تقاضای فصلی به بازار ارز امکان رشد قیمت‌ها چندان هم دور از ذهن نیست. این در حالی است که در همین دوران نیز امکان رشد تقاضای موثر در بازار فولاد را نیز می‌توان در نظر گرفت که خود سیگنالی حمایتی از این بازار محسوب می‌شود.

از طرف دیگر مشکلات آب و هوایی و دشواری‌های حمل و نقل جاده‌ای و سرمای هوا، روزهای سخت در بازار شمش و قراضه، نگرانی از کاهش بیشتر قیمت‌ها، ضعف تقاضای موثر و محدودیت‌های نقدینگی در روزهای پایانی سال در کنار تلاش بانک‌ها برای جذب منابع بیشتر خود به مشکلات در بازار فولاد دامن زده و می‌تواند به نگرانی‌های موجود حتی عمق بیشتری ببخشد. با توجه به تمام این موارد و مخصوصا ضعف تقاضای موثر باید نگرانی اصلی را در دو نکته اصلی برشمرد: یکی ضعف تقاضای موثر و مشکلات نقدینگی و تامین مالی و دیگری نگرانی از دورنمای کاهشی قیمت‌ها در بازار فولاد. قیمت‌های فعلی کمتر از حدی است که بتوان با ساز و کارهای رایج در بازار به ثبات رسیده و بدنه غالب بازار فولاد، هم‌اکنون در شرایط سختی قرار گرفته‌اند. بنابراین تلاش خواهند کرد تا در ابتدا از مشکلات خود خلاص شده و شاید نقد کردن دارایی‌ها به دلایل مختلف را بتوان یکی از واقعیت‌های تاثیرگذار بر این بازار به شمار آورد. متاسفانه هدف قیمتی مشخصی در شرایط فعلی پیش روی فعالان بازار ترسیم نشده تا جایی که هیچ کس به درستی نمی‌داند که قرار است قیمت پایانی و دقیق‌تر، کف قیمتی در بازار فولاد به چه رقمی میل کند. همین ویژگی موجب خواهد شد تا کاهش نرخ‌ها به‌صورت گام به گام یا پله به پله باز هم ادامه یافته تا جایی که به سادگی نرخ‌ها در بازار میلگرد از پایه ۱۵۰۰ تومان به پایه ۱۴۰۰ تومان کاهش یافته و در صورت ادامه این شرایط ممکن است پایه ۱۴۰۰ تومانی نیز به سادگی شکسته شود، هرچند که این تنها یک احتمال است. در روزهای اخیر شاهد بودیم که قیمت‌ها در بازار فولاد آن هم از سوی برخی از تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان برتر در برخی روزها ۱۰ تومان و حتی بیشتر کاهش یافت که همین موضوع نگرانی‌ها را افزایش خواهد داد. در صورت ادامه این شرایط هیچ تضمینی وجود نخواهد داشت که تا پایان هفته پیش رو کف قیمتی ۱۴۰۰ تومانی هم شکسته نشود. موارد فوق را باید جدی گرفت؛ زیرا هم اکنون بازار فولاد به سمتی پیش رفته است که شاید نقطه بازگشت آن در کوتاه‌مدت محقق نشده و در صورت عدم مداخله برخی افراد و شرکت‌های بزرگ و عرضه‌کنندگان معتبر، این روند نزولی باز هم ادامه خواهد داشت.

با توجه به موارد فوق باید مجددا به نقش هدایت‌گر برخی از فعالان برجسته بازار توجه کرد؛ زیرا قیمت‌های کاهشی فعلی در صورت رهاشدن، باز هم به افت خود ادامه داده و کف‌های قیمتی روانی و فنی موجود در بازار فولاد را یکی پس از دیگری فرو‌می‌ریزد. به نظر می‌رسد زمان آن فرارسیده است تا با حمایت از قیمت‌ها در کنار به‌کار‌گیری منابع مالی از سوی فعالان برجسته بازار، به فکر مدیریت قیمت‌ها باشیم؛ هرچند که تا ورود تقاضای مؤثر به این بازار در روزهای پایانی سال، زمان بسیاری باقی نمانده است. به منظور حمایت از بازار می‌توان دو رویکرد اجرایی مشخص را در نظر گرفت؛ یکی تعیین کف قیمتی مشخص به منظور حمایت از بازار تا با نزدیک شدن به نرخ‌هایی معین، بازار و بدنه عرضه‌کنندگان اصلی و برجسته آن، به حمایت از بازار برخیزند و دیگری برقراری مجدد جلسات پیشین که ذات برگزاری چنین نشست‌هایی خود سیگنالی مهم و موثر را به بازار ارائه خواهد کرد که بدنه تصمیم‌سازی در بازار فولاد همبستگی پیشین خود را حفظ کرده و می‌تواند با ارائه سیگنال‌هایی دقیق، درست و منطقی از این بازار در مواقع بحرانی حمایت کند. در نهایت باید گفت امیدواری به بهبود قیمت‌ها در بازارهای جهانی، ورود تقاضای فصلی به بازار ارز و فولاد، تحرک بخش بزرگ‌تری از بازار و البته نزدیکی به انتخابات می‌تواند به تغییراتی پر‌اهمیت در بازار فولاد منجر شود.