محمدحسین بابالو: واگرایی در بازار فولاد را می‌توان چهره اصلی این بازار دانست تا جایی که نشانه‌های رونق جهانی با کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد رو‌به‌رو شده است، هرچند می‌توان از هفته آینده، به بهبود بازار بیش از پیش امیدوار بود. واقعیت آن است که بازار فولاد در روزهای اخیر چهره غمگینی از خود به نمایش گذاشته است تا شاید برخی رخدادهای جانبی که به غمناک شدن چهره کشور منجر شد، به گونه‌ای دیگر در بازار فولاد رخنمایی کرده باشد. با توجه به پتانسیل‌های موجود در این بازار شاید روزهای آینده بخشی از غم موجود در بازار فولاد با بازگشت خریداران به کمک مدیریت بازار از سمت عرضه، بتواند به بهبود معاملات منجر شده، کاهش قیمت‌ها متوقف و حتی شواهدی از میل به افزایش قیمت‌ها نیز در این بازار خودنمایی کند.

بازار داخلی فولاد پس از تجربه افزایش قیمت‌هایی عجیب توانست تا سطوح بالایی افزایش نرخ پیدا کند تا جایی که به‌صورت مقطعی میلگرد حتی به بهای ۱۸۰۰ تومان نیز داد‌و‌ستد شد. این در حالی بود که پس از تجربه این سقف قیمتی، بازار باز هم چهره خشنی از خود به نمایش گذاشت تا جایی که نزدیک به ۱۰ روز، کاهش ممتد قیمت‌ها در بازار فولاد ملاحظه شد. رخدادی که از یکسو نگرانی از کاهش بیشتر قیمت‌ها را نشان داده و از سوی دیگر، خریداران را از این بازار فراری داده است. در بازار تیرآهن شاهد کاهش محدود قیمت‌ها بودیم تا جایی که بخش بزرگی از رشد نرخ‌های پیشین، هنوز در این بازار وجود داشته که در نگاه اول نکته مثبتی برای بازار تیرآهن به شمار می‌آید. البته نمی‌توان از این واقعیت نیز چشم‌پوشی کرد که همین رشد نرخ‌های فعلی، خود پتانسیلی برای کاهش متعاقب قیمت‌ها را در بر داشته که در صورت رها شدن این بازار از مدیریت ذاتی خود، امکان عقب‌نشینی نرخ‌ها را فراهم می‌آورد ولی تجربیات پیشین این احتمال را تضعیف می‌کند. به عبارت ساده‌تر مدیریت ذاتی بازار فولاد توانسته بخشی از رشد قیمت‌های خود را در مقایسه با بازار میلگرد حفظ کند و احتمال ادامه این روند حمایتی باز هم وجود دارد و می‌توان به ثبات نسبی این بازار در کنار میل درونی به کاهش قیمت‌ها امیدوار بود.

در بازار ورق نیز شرایطی مشابه سایر مصنوعات فولادی را شاهد هستیم ولی ثبات نسبی در این بازار نیز به چشم می‌خورد هرچند رفت و برگشت عرضه‌ها نیز در رفتار قیمتی موثر بود. در نهایت بازار ورق نیز پس از رشد قیمت‌های هفته‌های اخیر، باز هم با کاهش قیمت رو‌به‌رو شده و در روزهای سرد سال، پتانسیل ضعف تقاضا هنوز هم می‌تواند به فاکتوری تاثیرگذار در این بازار بدل شود. هم‌اکنون بازار فولاد در آرامشی نسبی قرار دارد، اگرچه نوسان قیمت‌ها هنوز هم به سمت افت نرخ‌ها متمایل است که مشکلات آب و هوایی، عقب‌نشینی خریداران و ترس از کاهش قیمت‌ها در کنار رقابت منفی در بین فروشندگان و تولیدکنندگان نیز در روند قیمتی بازار فولاد تاثیر‌گذار خواهد بود. برای بررسی شرایط پیش رو باید با دقت بیشتری رخدادهای داخلی و جهانی را مورد بحث و بررسی قرار داد.

شرایط متناقض در بازار جهانی

در بازار فولاد جهانی خبرهای متفاوت و متنوعی به گوش می‌رسد؛ هرچند که غالب آنها از احتمال رشد قیمت فولاد خبر داده همچنین از روند افزایشی موجود قیمت‌ها نیز حمایت می‌کنند. احتمال کاهش حجم تولید فولاد خام در چین، بالا بودن هزینه تولید در این کشور و احتمال افزایش مجدد بهای زغال‌سنگ و سنگ‌آهن، کاهش درصد استفاده از ظرفیت تولید فولاد خام چین در ماه اکتبر دورنمای رو به رشد بازارهای کالایی در جهان که سیگنالی حمایتی از رشد قیمت‌های فولاد به شمار رفته و همچنین در نهایت افزایش قیمت نفت، مواردی است که هر کدام پتانسیل رشد بیشتر بهای فولاد را ترسیم می‌کنند.

اخبار منتشره نشان می‌دهند که چین به کاهش ظرفیت تولید فولاد خام و استخراج زغال‌سنگ متعهد شده است. دولت چین به‌صورت رسمی اعلام کرده است که ظرف ۳ تا ۵ سال آینده ۵۰۰ میلیون تن از ظرفیت تولید زغال‌سنگ خود و همچنین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تن از ظرفیت تولید فولاد خام خود را از رده خارج می‌کند. این در حالی است که با توجه به افزایش قیمت‌ها در بازار املاک چین در کنار تلاش‌های دولتی برای پایین نگه داشتن دستوری بهای فولاد، وضعیت این بازار حالت شکننده و عجیبی به خود گرفته همچنین حجم صادرات فولاد چین هم در بالاترین سطوح در سال‌های اخیر قرار دارد. در کنار این واقعیت‌ها باید باز هم برای چندمین بار پیاپی به افزایش قیمت مواد اولیه صنعت فولاد اشاره کنیم. بهای زغال‌سنگ خام هنوز در سطوح بسیار بالایی قرار دارد؛ هرچند که پس از تعدیل نرخ‌های پیشین، این بازار باز هم به سمت رشد قیمت‌ها متمایل شده است که شرایط جدیدی را ایجاد کرده، ولی به ابهامات بیشتری منجر شده است. از سوی دیگر قیمت سنگ‌آهن نیز به سمت رشد در حرکت است؛ هرچند که پتانسیل افزایش قیمت چندانی پیش روی این بازار قرار ندارد، اما باز هم می‌توان به رشد نرخ‌ها به‌صورت مقطعی امیدوار بود.

موارد فوق غالباً از احتمال رشد قیمت‌ها در بازار فولاد حکایت می‌کند؛ هرچند که هم اکنون نیز شاهد رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی با محوریت کشورهای غربی و بورس‌های کالایی چین هستیم. این در حالی است که نگاهی به شاخص‌های کالایی در بازارهای جهانی همچون شاخص CRB یا شاخص اس‌اند‌پی‌ گلدمن ساکس موسوم به S&P SGCI نشان می‌دهد که بازارهای جهانی مستعد رشد قیمت‌ها هستند و شاید به محرکی قدرتمند برای تغییر جهت یا شتاب گرفتن مجدد نیاز دارند؛ هرچند که در بازار فلزات پایه و شاخص LME Index، این محرک با موفقیت ترامپ محقق شده و این بازار به شدت در مسیر رشد قرار گرفته است. با توجه به موارد فوق بازارهای کالایی که فولاد هم بخشی از آن بوده و از نوسان قیمت آنها تاثیری عینی می‌پذیرد خود مستعد تغییر است ولی این همه ماجرا نیست. نگاهی به بهای نفت در بازارهای جهانی در کنار نشست‌ها و گفت‌وگوهای اوپک نشان از پتانسیل رشد قیمت نفت دارد هرچند که رسیدن به نرخ‌هایی بالاتر از ۵۰ دلار را می‌توان گام اول و حتی پس از آن می‌توان به شکسته شدن سقف قیمتی ۶۰دلار هم خوش بین و حتی امیدوار بود. این موارد نشان می‌دهد که بازارهای کالایی منتظر انرژی گرفتن از رشد قیمت نفت خام است بنابراین می‌توان این رخداد را برای بازار فولاد بسیار مهم و تاثیرگذار دانست. همچنین رشد انتظاری قیمت نفت خام نیز پس از موفقیت ترامپ، محرک ثانویه بازار فولاد به شمار خواهد رفت. در نهایت و با توجه به موارد فوق باید این گونه استناد کرد که بهای فولاد میل به رشد قیمت‌ها دارد هرچند که در صورت افزایش قیمت نفت، شتاب رشد قیمت‌ها چند برابر خواهد شد و افزایش نرخ‌ها بیش از انتظار محقق می‌شود. این در حالی است که بخشی از افزایش نرخ‌ها به کمک بازارهای آتی در چین محقق شده که با سرعت دادن رشد قیمت‌ها، زمینه را برای بازگشت قیمتی نیز فراهم خواهد ساخت یعنی جهش قیمت‌ها به سرعت با کاهش نرخ همراه خواهد شد.

دورنمای بازار

تحلیل شرایط فعلی و گذشته این بازار در داخل کشور چندان دشوار نیست ولی این سهولت باعث نخواهد شد تا بتوان آینده این بازار را نیز به سادگی تفسیر کرد. واقعیت آن است که تعطیلات پیش رو در کنار سرمای هوا و مشکلات حمل و نقل، خود به اندازه کافی قدرت خواهد داشت که بازار را با ضعف رو‌به‌رو سازد ولی این بار با کاهش ممتد قیمت‌ها در کنار عدم حمایت جدی از سمت تولیدکنندگان اصلی نیز رو به رو هستیم که همین وضعیت احتمال ادامه یافتن رقابت منفی در بازار فولاد را تقویت خواهد کرد. این در حالی است که خوش بینی به رشد قیمت‌های جهانی و انتظار برای تاثیرپذیری بازار داخلی از روند جهانی نیز نمی‌تواند به سرعت محقق شود و بازار برای تقویت خود، به زمان بیشتری نیاز خواهد داشت که در روزهای آینده در هفته جاری، فضای چندانی برای خودنمایی به دست نمی‌آورد. با توجه به موارد فوق، بازار بر مبنای واقعیت‌ها و نه به کمک ابزارهای حمایتی، نمی‌تواند از رکود و کاهش قیمت‌های فعلی به سرعت خارج شود مگر آنکه اهرم‌های حمایتی مؤثری در رفتارهای قیمتی تاثیر‌گذار باشد. با توجه به موارد فوق زمان آن فرارسیده تا عرضه‌کنندگان اصلی به حمایت از بازار برخاسته و با مدیریت قیمت‌های پیشنهادی، در برابر کاهش قیمت‌ها مقاومت کنند. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که تلاش برای مدیریت بازار در معاملات نیمه‌جان هفته جاری، تاثیر چندانی بر بازار نداشته و شاید مشت بر سندان کوبیدن باشد یعنی بازار هنوز برای مدیریت شدن، چندان هم آماده نیست. با توجه به این احتمال در کنار بازگشت نسبی ثبات به بازار فولاد از اواسط هفته جاری در کنار تعطیلات پایان هفته، شاید آغاز هفته آینده بهترین زمان برای اعمال مدیریت از سوی عرضه‌کنندگان اصلی باشد که می‌تواند از یکسو از رشد قیمت‌های جهانی تاثیر مثبت پذیرفته و از سوی دیگر، با بازگشت نسبی خریداران، شرایط برای مدیریت بازار بیش از پیش فراهم باشد. با توجه به تمامی این موارد و توصیه‌های فوق به نظر می‌رسد ادامه کاهش قیمت‌ها در هفته نیمه تعطیل پیش رو باز هم ادامه داشته، رقابت منفی در ضعف تقاضا باز هم خودنمایی کرده همچنین بازار باز هم با رکود معاملات رو‌به‌رو باشد. این در حالی است که بازار به مدیریت از سوی عرضه‌کنندگان نیاز داشته و در صورت حمایت تولیدکنندگان اصلی و برچیده شدن بساط رقابت منفی در بازار فولاد، می‌توان به تثبیت نرخ‌ها و سپس رشد قیمت‌ها در این بازار امیدوار بود هرچند که امکان افزایش قیمت‌ها قطعی نبوده و بازار به حمایت نیازمند است.

مهم‌ترین‌ رخدادها در بازار فولاد داخلی و جهانی

- عقب‌نشینی قیمت‌ها در بازار فولاد پس از رشد محسوس و خیره‌کننده آن در روزهای اخیر

- ادامه کاهش نرخ در بازار میلگرد در شرایطی که هنوز هم بازار به سمت کاهش قیمت این محصول متمایل است.

- عقب‌نشینی نسبی در بازار ورق و به تبع آن در بازار پروفیل و ورق

- ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار تیرآهن در شرایطی که کاهش بهای این کالا ناچیز و مقطعی بوده است.

- کاهش محسوس حجم تقاضا در بازار آزاد که با بی‌میلی خریداران به خرید، از کاهش قیمت‌ها حمایت کرده است.

- نگرانی بازار از افت بیشتر نرخ‌ها در بازار فولاد که باز‌هم احتمال کاهش قیمت‌ها را تقویت کرده و خرید را خطرناک جلوه می‌دهد.

- سرمای هوا، مشکلات حمل و نقل و کاهش تقاضای مؤثر از سمت مصرف‌کنندگان نهایی

- وجود موجودی انبارها که برخی در قیمت‌های پایین خریداری شده و هنوز هم امکان کاهش قیمت‌ها را حفظ می‌کند.

- کاهش قیمت‌ها در بازار فولاد از سوی تولیدکنندگان اصلی مخصوصا واحدهای نوردی که گویی باز‌هم ذهنیت رقابت منفی را در بازار حفظ می‌کند.

- خوش‌بینی برخی از فعالان بازار به رشد قیمت‌ها در هفته آینده پس از پایان یافتن تعطیلات موجود در هفته پیش‌رو

- انتظار برای تاثیرگذاری رشد قیمت‌های جهانی فولاد بر بازار داخلی

- افزایش آرام و گام به گام بهای دلار در بازار آزاد تا جایی که از سقف قیمتی ۳۷۰۰ تومان هم عبور کرد.

- کاهش آرام قیمت شمش و قراضه در بازار آزاد در کنار پایین بودن حجم تولید در بسیاری از کارخانجات تولیدی آن هم در شرایطی که در برخی گمانه‌زنی‌ها از وجود کالا در انبار خبر می‌دهد.

- کمرنگ شدن تلاش‌های عرضه‌کنندگان بزرگ مخصوصا در بازار میلگردهای نوردی که خود سیگنالی برای ادامه کاهش قیمت‌ها به‌شمار می‌رود.

- افزایش آرام قیمت فولاد در بازارهای جهانی با محوریت معاملات در بورس‌های کالایی در چین

- رشد مجدد بهای سنگ‌آهن و زغال‌سنگ که ادامه افزایش قیمت تمام شده فولاد را فراهم می‌سازد.

- وجود پتانسیل رشد بیشتر قیمت فولاد در بازارهای جهانی که این‌بار با خوش‌بینی به بازار نفت، در حال سوخت‌گیری جدیدی است.

- روند افزایشی در قیمت غالب محصولات در بازارهای کالایی جهانی که می‌تواند تاثیر مستقیمی بر بازار فولاد بر جای بگذارد.

- کاهش ۶/ ۰ درصدی از ظرفیت نصب شده فولاد در کشورهای مهم جهان به نسبت ماه قبل از آن‌که نشان‌دهنده عقب‌نشینی حجم تولید و خودنمایی احتمال تلاش تولیدکنندگان برای حمایت از بازار است.

- بالابودن محسوس حجم صادرات فولاد در چین تا جایی که هم‌اکنون در بالاترین حد از سال ۲۰۱۵ تاکنون قرار گرفته است.

- خوش‌بینی غالب تحلیلگران نسبت به افزایش قیمت‌های جهانی فولاد در شرایطی که برخی از موسسات تحقیقاتی، از تحقق این احتمال با تردید یاد می‌کنند.

- رشد نسبی تقاضا در بازارهای جهانی در شرایطی که پس از موفقیت ترامپ، این احتمال تقویت شده است.

- نگرانی از رشد حباب‌گونه بهای مسکن در چین در کنار کاهش رشد اقتصادی این کشور در سال‌های اخیر

- خودنمایی واسطه‌گری و سفته‌بازی در بازارهای سنگ‌آهن، زغال‌سنگ و فولاد که در رشد قیمت‌های پیشین به مداخله دولت چین نیز منجر شده، همچنین این‌بار نیز ردپای واسطه‌گری در این بازار مجددا خودنمایی کرده است.

- احتمال افزایش یافتن فعالیت‌های سفته‌بازی در بازار فولاد مخصوصا در قیمت‌های آتی آن که خود شاهدی مهم از افزایش احتمال رشد قیمت‌ها در بازار فولاد به‌شمار می‌رود.