بورس نفت پس از چند سال انتظار، سرانجام یکشنبه هفته آینده راه‌اندازی می‌شود و ساختمان بلند شیشه‌ای آبی رنگ آن در کیش بالاخره شاهد انجام معاملاتی خواهد بود.

فاز اول بورس نفت در قالب بورس فرآورده‌های نفت و پتروشیمی، پس از سال‌ها انتظار، سرانجام در روز یکشنبه ۲۸ بهمن ماه سال‌جاری، طی مراسمی‌با حضور وزیران امور اقتصادی و دارایی، نفت، صنایع و معادن و بازرگانی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر مسوولان اقتصادی کشور در تهران راه‌اندازی می‌شود. راه‌اندازی بورس نفت کشور از طریق تالار معاملات بورس کالای ایران انجام خواهد شد. بورس نفت ایران که بدون شک، بخش‌های مختلف اقتصادی کشور نظیر مالی، بانکی، بازرگانی، فناوری ارتباطات و اطلاعات و غیره را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، تحول بزرگی در اقتصاد کشور و حتی در منطقه محسوب می‌شود.

بورس نفت کیش می‌تواند به بورسی مهم در سطح منطقه خاورمیانه تبدیل شود و از پتانسیل‌های بالایی برای عرضه محصولات پتروشیمی‌ برخوردار باشد. راه‌اندازی بورس نفت را که تکلیف قانونی ماده ۹۵ برنامه سوم توسعه بود، می‌توان به منزله تجارت نفت از طریق بورس عنوان کرد.

اولین جرقه‌های تشکیل بورس نفت از سوی طهماسب مظاهری وزیر امور اقتصادی دارایی در زمان دولت سید محمد خاتمی‌زده شد و براساس آن مظاهری اجرای آن را به خاتمی ‌پیشنهاد داد که رییس‌جمهوری وقت نیز آن را به وزیر نفت ارسال کرد.

آغاز مراحل اجرایی بورس نفت را می‌توان از مرداد ماه سال ۸۲ تخمین زد که با انجام کارهای تحقیقاتی و مطالعاتی فراوانی در داخل و خارج از کشور صورت گرفت.

همان‌گونه که راه‌اندازی بورس نفت توسط یک وزارتخانه و سازمان امکان‌پذیر نبود، بدون شک به موفقیت رسیدن آن نیز نیازمند حمایت همه دستگاه‌هایی است که به نحوی با آن در ارتباط هستند.

با توجه به اینکه ایران از جمله کشورهای بزرگ نفت‌خیز دنیا و از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مهم آن در سطح جهانی به شمار می‌رود، وجود یک بورس نفت برای عرضه محصولات نفتی و پتروشیمی‌ حایز اهمیت بود و از ضروریات ملی کشور به شمار می‌رفت، بنابراین بورس نفت کیش را باید یک پروژه ملی دانست.

این بورس تحت نظر شرکت بورس کالای ایران و به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیات وزیران در دو مرحله بورس نفت خام و بورس فرآورده‌های نفتی، همانند محصولات پتروشیمی ‌و یا فرآورده‌های پایین دستی مانند قیر، روغن ‌های پایه و نظایر آن راه‌اندازی خواهد شد.

بر اساس این مصوبه وزارت نفت و شرکت‌های تابعه و وابسته موظفند، نسبت به عرضه کلیه محصولات و مشتقات فرآوری شده نفتی خود در بورس یاد شده براساس مقررات مربوط اقدام نمایند.

راه‌اندازی بورس نفت مزایای متعددی از جمله شفاف سازی قیمت‌ها، واقعی‌تر شدن قیمت‌ها، افزایش درآمدهای نفتی ایران، تاثیرگذاری بر قیمت جهانی نفت، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و غیره است و این در حالی است که برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که راه‌اندازی بورس نفت باید با آزاد‌سازی محصولات پتروشیمی ‌همراه باشد.

گرچه مشکلات بورس نفت را نیز باید از یاد برد، باید نسبت به رفع این چالش‌ها از جمله پوشش‌های بیمه‌ای لازم و رفع نگرانی‌های ناشی از سیستم‌های الکترونیکی، بهبود روش‌های سنتی و قوانین صادراتی و ارزی اقدام نمود.

راه‌اندازی هر سیستم و شیوه‌ای همواره با دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و مشکلاتی همراه است، که باید از این گذران عبور کرد، همان‌گونه که پیش از این نیز هر یک از دستگاه‌های مرتبط با این موضوع مسوولیت راه‌اندازی آن را برعهده دیگری می‌انداخت.

در نرم‌افزار معاملاتی نصب‌شده در تالار کیش، انجام معاملات صادراتی و خارجی به ارز پیش‌بینی شده که بدین ترتیب می‌تواند علاوه بر محصولات فوق، به طور مقدماتی برای معاملات اوراق بهادار حواله نفت نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

طرح پیشنهادی معاملات اوراق قیمت نفت قبلا در تاریخ ۱۹/۱۰/۸۶ به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه شده بود که بر اساس آن بورس نفت خام نیز با تخصیص سهمیه‌ای از طرف وزارت نفت برای فروش حواله و اوراق تضمین شده بهادار توسط سه مرجع وزارت نفت، وزارت اقتصاد و سازمان بورس، عملیاتی خواهد شد.

منبع: خبرگزاری موج