دنیای اقتصاد- عارفه مشایخی: روز گذشته طبق اطلاعیه عرضه بورس کالا پلی‌اتیلن ترفتالات بطری ازجمله کالاهای جذاب و پرالتهاب به‌شمار می‌آمد و طبق آمارهای تابلو با تقاضایی ۶ هزار تنی در مقابل عرضه‌ای در حدود ۲ هزار تن قرار گرفت و سرانجام با قیمتی در حدود ۳ هزار و ۴۰۰ تومان به فروش رفت. به عقیده تحلیلگران این بازارها این نوسان و التهاب به پیشی گرفتن تقاضا نسبت به عرضه‌ها مربوط است. PVC‌ها از دیگر کالاهای پر التهاب بازارهای دیروز به‌شمار می‌آمدند که با عرضه‌ای در حدود ۴ هزار تن در مقابل تقاضایی ۱۳ هزار تنی قرار گرفت و با رقمی در حدود ۳ هزار تومان معامله شد و علت این امر هم تامین نشدن نیاز بازار از عرضه‌های پتروشیمی‌ها است. پلی پروپیلن نساجی HP۵۵۲R هم جزو کالاهای پرالتهاب دیروز به‌شمار می‌آمدند و با تقاضایی ۳ هزار و ۶۰۰ تنی در مقابل عرضه‌ای ۲۲۰ تنی قرار گرفتند و با اختلاف قیمت ۳۰۰ تنی با قیمت نهایی ۳ هزار و ۵۰۰ تن معامله شدند.

مدیر کل دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» در خصوص ارزیابی بازار با توجه به حجم معاملات و افزایش ۱۵-۱۰ درصدی این شاخص و چارچوب‌های حاکم بر بازار گفت: در بازار شواهد مشخصی از رونق دیده می‌شود. این در حالی است که ممکن است در مقاطعی به دلایل روانی بازار به سمت خرید بیشتر جهت‌گیری کرده باشد، اما این امر نمی‌تواند در بازه زمانی بلندمدت پایدار باشد. مهندس رضا محتشمی‌پور در ادامه تصریح کرد: جهت‌گیری پایدار این داستان نشانگر چالشی در پشت صحنه است که برخی فعالان بازار این امر را متوجه عواملی همچون قاچاق می‌دانند که به عقیده من عوامل این چنینی نمی‌توانند در وقوع این اتفاق در این حد موثر باشند. وی می‌گوید: به انتظار من این ماه شرایط آرام و کم‌تنش‌تری را تجربه خواهیم کرد و ذاتا کالایی همچون دی اتیل هگزانول که یکی از کالاهای پر التهاب ما در شرایط کنونی است در آبان و آذر مصرف کمتری را نسبت به ماه‌های گرم سال تجربه خواهد کرد.

مدیرکل دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در ادامه تصریح کرد: من فکر می‌کنم رونقی انتظاری در این بازارها شکل گرفته است. به این معنا که شرایطی فراهم آمده که تولیدکننده‌ها از آینده خرید خود در بازارها مطمئن هستند و این آرامش خاطر را تا حدی پیدا کرده‌اند که کالایی که در شرایط فعلی می‌خرند در آینده با رشد قیمت آنچنانی روبه‌رو نمی‌شود؛ بنابراین شرایط معکوسی را نسبت به پارسال همین موقع تجربه می‌کنیم به گونه‌ای که از اولین ماه زمستان ۹۳ به بعد در شرایطی به سر می‌بردیم که تولیدکننده‌ها باور داشتند هر کالایی را که می‌خرند ماه بعد با قیمت کمتر آن مواجه خواهند شد و به همین علت به حداقل خرید راضی می‌شدند و همین عامل باعث به وجود آمدن رکود در بازارها شده بود.وی در ادامه اظهار کرد: اما در شرایط فعلی انتظار بازار از افزایش قیمت خود عاملی برای رونق است. علت این امر هم این است که در فضای عمومی اتفاق ویژه‌ای نمی‌بینند و خرید می‌کنند و به تبع چرخه تولید حرکت خواهد کرد؛ این در حالی است که پالس ویژه‌ای در این بازارها دیده نمی‌شود.

بازیابی بازارهای اصلی پتروشیمی

محتشمی‌پور در ادامه به صادرات اشاره و تصریح کرد: آمارهای صادراتی از کل محصولات نهایی حکایت از روندی مثبت ندارد و این یک تهدید برای ما محسوب می‌شود. به عنوان مثال در بازاری همچون عراق، اعداد یا تکان نخوردند یا حتی در برخی موارد می‌بینیم در مورد برخی کالاها تضعیف شده‌اند و رشدهای منفی را به خود اختصاص داده‌اند. وی ادامه داد: نکته جالبی که در این میان می‌توان به آن اشاره کرد این است که امسال کاتالیست، اولین کالای صادراتی ما به بزرگ‌ترین شریک تجاریمان بوده و آمار موجود در گزارش‌ها نشانگر این هستند که رقمی حدود ۱۵۶ میلیون دلار ارزآوری از فروش این کالا در این بازار هدف حاصل شده است. محتشمی‌پور می‌گوید: وقوع این اتفاق مساله‌ای بود که با توجه به تحلیل‌هایمان انتظارش را داشتیم. به این معنا که می‌دانستیم ترکیب صادراتمان به عراق به سرعت به هم می‌ریزد و کالاهایی با تکنولوژی برتر جایگزین کالاهای مصرفی و با تکنولوژی پایین خواهد شد. علت این امر دور شدن داعش از شهرهای اصلی و شریان‌های صنعتی است که باعث شده صنعت این کشور رونق بگیرد، نگرانی بابت سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش‌ها کم شود و زیرساخت‌ها توسعه ملموسی پیدا کند.

وی تصریح کرد: به‌طور طبیعی شرایط این کشور در حال عوض شدن است و این امر با بالا رفتن سطح فناوری واردات این کشور محقق خواهد شد. شاهد این مدعا می‌تواند بررسی بازارهای خودمان هم باشد. به این ترتیب که کالاهایی که با فناوری‌های پایین ساخته می‌شدند، بازار خود را از دست داده و به میزانی جای خود را به کالاهایی که ارزش فناوری دارند، داده است. به عنوان مثال در این شرایط صادرات ماشین‌آلات صنعتی به این کشور از رونق خوبی برخوردار شده است. محتشمی‌پور می‌گوید: یک رابطه مستقیم بین سطح تکنولوژی و واردات این کشور به وجود آمده و تقاضای آنها برای واردات محصولات با فناوری بالا افزایش پیدا کرده است. وی افزود: در تحلیل بازارهای بخش پایین‌دستی پتروشیمی می‌توان گفت در چنین شرایطی ترکیب صنعت به سرعت عوض می‌شود و فرصت برای بنگاه‌های کوچک کم می‌شود. البته این به آن معنا نیست که با از بین رفتن بنگاه‌های کوچک جای آنها خالی بماند و علت این امر آن است که بنگاه‌های بزرگ به سرعت جای آنها را می‌گیرند.

محتشمی‌پور می‌گوید: حس من در این صنعت این است که همچون قطره‌های روغن در آب که قطره‌های کوچک از بین می‌روند و قطره‌های بزرگ به هم می‌پیوندد و بزرگ‌تر می‌شوند در این بازار بزرگ تجاری کشورمان هم این امر در حال وقوع است و موضوع بیانگر این امر است که اتفاقی در کلان بازارها در حال روی دادن است. وی در خصوص بازار کامپاندها گفت: به عقیده من بازار این کالاها رو به بهبود است و جهت‌گیری مثبتی دارد و انتظار می‌رود که در صنعت خودرو و با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که در صنعت لوزام خانگی انجام شده مصرف این کالا در آینده بیشتر شود. محتشمی‌پور در ادامه اظهار کرد: با بررسی بازار کالاهای پایین دستی صنعت پتروشیمی به این مهم می‌رسیم که تولیدکنندگان کالاهای این صنعت (جز کالای PVC) در حوزه صادرات روندی ثابت با جهت‌گیری مثبت را دنبال می‌کنند. وی در خصوص تصمیم‌گیری درباره نحوه قیمت‌گذاری تصریح کرد: در کارگروه تنظیم بازار در خصوص تغییر جزئی قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی بحث و بررسی شده و قرار این است که میانگین دو هفته‌ای قیمت‌ها در بازارهای جهانی دیگر ملاک تعیین قیمت‌ها قرار نگیرد و قیمت‌های هفته دوم ضرب در قیمت ارز آزاد، ملاک تعیین قیمت‌های پایه قرار گیرد و از ماه آینده اعمال شود. با این عملکرد قیمت محصولات پتروشیمی به نرخ‌های جهانی نزدیک‌تر خواهد. محتشمی‌پور در خصوص عرضه‌های بازار پتروشیمی می‌گوید: از منظر عرضه در بعضی گرید‌ها مشکل وجود دارد و برخی از عرضه‌کنندگان سود خود را در کنترل و تنظیم بازار می‌دانند؛ البته این شرایط محدود به کالاهای خاصی است (چیزی در حدود ۵ درصد از کل). وی تصریح کرد: به عقیده من این مشکل بیشتر به عامل ساختار بازار وابسته است تا هر عامل دیگری. در شرایطی که رقابت درست و منطقی وجود دارد امکان بازارسازی وجود ندارد. در کشور ما بازار این کالاهای خاص انحصاری هستند و هر کسی نمی‌تواند آنها را تولید کند. علت هم این است که بازار این کالاها کوچک است و با ورود پتروشیمی‌های دیگر عرضه از تقاضای موجود در بازارها بیشتر خواهد شد و بازارها می‌خوابد.

وی افزود نکته‌ای که در این میان قابل ذکر است آنکه در راستای حل این مشکل انحصار مساله‌ای نیست که به سادگی بتوان از آن فرار کرد. برای رفع این مشکل باید پتروشیمی دیگری بتواند وارد میدان بازی شده که بتواند کالای مورد نظر را تولید کند و این کار مستلزم حمایت و تعریف بازار صادراتی برای آن است. به‌عنوان مثال پتروشیمی که ظرفیت بزرگی دارد در بازار کالاهای کوچک جا نمی‌شود و برای فرار از این جریان اساس استراتژی در توسعه را براساس تنوع گرید می‌گذارد، حال آنکه با تمرکز بر چند کالا می‌تواند به نقطه اتکایی تبدیل شود و علاوه‌بر سیراب کردن بازارهای داخلی صادرات و ارزآوری را برای چرخه اقتصادی فراهم آورد.محتشمی‌پور از ورود شورای رقابت به این امر ابراز خوشحالی کرد و گفت: ورود شورای رقابت به این امر یعنی به رسمیت شناختن مشکل که این امر باعث می‌شود مشکلات این چنینی به جریان بیفتد و تا حدی حل شود.

جهت‌گیری بازار به سمت رونق