محمدحسین بابالو: کاهش آرام قیمت ذرت در بازار داخلی باعث شد تا قیمت‌ها بین بورس و بازار به تعادلی نسبی دست یابند؛ هرچند که حجم معاملات ذرت در بورس کالا، کاهشی جدی را نشان می‌دهد. با توجه به جایگاه ذرت در خوراک دام و طیور، تاثیرات نوسان قیمت این کالا به سرعت به بازار محصولات پروتئینی سرایت خواهد کرد؛ رخدادی که در سال‌های اخیر بارها تجربه شده است. در بازارهای جهانی خوش‌بینی‌های بسیاری به بازار ذرت معطوف شده بود تا جایی که به امید افزایش حجم تولید، روند کاهشی قیمت‌ها با شتاب بالایی دنبال می‌شد. این در حالی است که هم اکنون و به‌رغم بالا بودن موجودی انبارها و با آغاز روزهای سرد سال، برخی نگرانی‌ها از افزایش قیمت‌های جهانی در این بازار خودنمایی می‌کند. افزایش قیمت‌های جهانی نفت خام و افزایش قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی، دلایل دیگری از احتمال تغییر جهت قیمت‌ها در بازارهای جهانی است.

قیمت‌ها در بازار داخلی ذرت نشان می‌دهد که پس از ثبت رکوردهای قیمتی در اواخر مردادماه، باز هم شاهد افت بهای این کالا بودیم تا جایی که از قیمت‌هایی بالاتر از ۱۰۰۰ تومان در هر کیلوگرم، هم اکنون به کمتر از ۹۰۰ تومان کاهش یافته است. این در حالی است که بهای ذرت برزیلی در بورس کالا هم‌اکنون ۸۸۰ تومان برای عرضه فوری در بندر امام قیمت‌گذاری می‌شود. البته در مهرماه شاهد هستیم که عرضه این کالا از سوی نهاده‌های دامی جاهد در بورس کالا پیگیری شده اما حجم معاملات نسبتا محدود بوده است. دلیل اصلی عقب‌نشینی بهای ذرت در بازار داخلی را می‌توان وجود عرضه‌های مطمئن در بورس کالا دانست که با فرارسیدن زمان برداشت این محصول کشاورزی از مزارع این روند شدت گرفته است. نکته حائز اهمیت در این‌خصوص را باید در عدم ورود محموله‌های داخلی و برداشت شده سال‌جاری به‌شمار آورد هرچند که هنوز هم زمان بسیاری برای ورود محموله‌های داخلی به بورس کالا فراهم است. تغییرات قیمت ذرت در بازار داخلی را باید جدی گرفت زیرا از یکسو نشان‌دهنده خودنمایی عرضه‌های داخلی در بورس کالاست و از سوی دیگر از ورود محموله‌های وارداتی به کشور خبر می‌دهد. با توجه به جایگاه این کالا در خوراک دام و طیور، باید توجه بیشتری به این بازار داشت زیرا بخش بزرگی از بازار گوشت سفید (مرغ) را مدیریت خواهد کرد.

آمارهای بورس کالای ایران تا پایان هفته گذشته نشان می‌دهد که حجم معامله انواع ذرت در این بازار، برابر با ۷۰ هزار و ۸۰ تن بوده است در حالی که در مدت مشابه سال قبل این رقم برابر با ۴۸۱ هزار و ۴۶۵ تن بود. البته وجود ذرت در انبارهای محصولات کشاورزی در سال گذشته را می‌توان دلیلی برای بالا بودن حجم معاملات در سال گذشته دانست. در هر حال با توجه به آغاز روزهای سرد سال شاید زمان برداشت ذرت ( به جز محصولات برداشت شده) فرارسیده باشد که می‌تواند به بهبود حجم معاملات در بورس منجر شود. کاهش حجم معامله ذرت در شرایطی خودنمایی بیشتری پیدا می‌کند که حجم معامله کل بازار محصولات کشاورزی در بورس کالا از لحاظ وزن ۹۶ درصد و از لحاظ ارزش ۱۱۳درصد افزایش یافته است. با توجه به این موارد باید با احتیاط بیشتری به معاملات ذرت در بورس کالا نگریست زیرا یکی از کالاهای مهمی که ذیل خرید با قیمت تضمینی در بورس کالا مورد داد و ستد قرار می‌گیرد، ذرت است.

در صورت التهاب در بازار ذرت تاثیر آن به‌صورت مستقیم و یا با فرض وقفه‌ای ۴۵ روزه تا دو ماهه در بازار مرغ خودنمایی خواهد کرد، بنابراین اهمیت بازار ذرت در وضعیت فعلی که التهابی نسبی در بازار مرغ نیز حاکم است، می‌تواند دوچندان باشد. در هر حال در سال‌های اخیر بخش بزرگی از تقاضای داخلی ذرت توسط واردات تامین شده، بنابراین کشت این محصول در کشور از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد، زیرا از یکسو نگهداری آن دشوار بوده و عمر مفید کمی دارد؛ همچنین وابستگی کشور را به واردات این محصول هشدار می‌دهد. تا زمانی که تامین نهاده‌های دامی در داخل کشور صورت نگیرد، انتظار ثبات دائمی در بازار محصولات پروتئینی سرابی بیش نیست زیرا باز‌هم به کشورهای دیگر محتاج بوده و به دلیل نوسان قیمت‌های جهانی، وضعیت با‌ثباتی در بازار داخلی حکمفرما نخواهد بود. در هر حال ذات واردات آن هم درخصوص کالاهای اساسی به هیچ عنوان پسندیده نیست و نیاز به برنامه‌ریزی و مدیریت برای تولید در داخل کشور دارد. هم‌اکنون کشورهایی همچون آمریکا، چین و کشورهای پیشرفته اروپایی غالبا چندین‌برابر نیاز داخلی خود محصولات کشاورزی و غله تولید می‌کنند ولی کشورهای ضعیف‌تر هنوز هم واردکننده محصولات کشاورزی هستند.

بازار جهانی ذرت

روند متوسط بهای ذرت در بازارهای جهانی در یک سال اخیر نیز نشان می‌دهد قیمت‌ها به سمت افت متمایل هستند. آمارها از بازارهای بزرگ محصولات کشاورزی در جهان همچون بازار کالایی شیکاگو از افزایش موجودی انبارها حکایت داشته که در فصل برداشت، از دورنمای نزولی قیمت‌ها حکایت می‌کند. این درحالی است که برای مقایسه می‌توان کف قیمتی را در سال‌های ۲۰۰۵ جست‌وجو کرد که تا سال ۲۰۱۲ به اوج نرخ‌های خود رسیده ولی هم‌اکنون باز‌هم در مسیر افت قرار دارد. به نظر می‌رسد با عرضه کامل محصولات تولیدی در فصل برداشت در کنار موجودی بالای انبارها، این روند کاهشی به حرکت خود ادامه داده، ولی امکان جهش‌های قیمتی در کوتاه مدت کاملا متصور است. نوسان قیمت‌ها در بازارهای جهانی را باید جدی گرفت زیرا به دلیل وابسته بودن کشور به واردات این قبیل محصولات،‌ رشد مقطعی نرخ‌های جهانی می‌تواند با سپری کردن یک دوره زمانی، به بازار داخلی نیز سرایت کرده و شرایط سخت‌تری را برای اقتصاد خانوار ایجاد کند. درخصوص رشد قیمت‌های مقطعی باید به این نکته اشاره داشت که در یک ماه اخیر، قیمت‌های جهانی ذرت در مسیر رشد قرار داشته که می‌تواند در یک ماه آینده در بازار داخلی نیز خودنمایی کند.

با توجه به این موارد به هیچ عنوان بعید نیست که در بازارهای جهانی، روند افزایشی و فعلی قیمت‌ها ادامه نیافته زیرا هنوز هم تمامی خوش‌بینی‌ها به افزایش حجم عرضه‌ها محقق نشده است. از سوی دیگر پس از تجربه کف قیمت‌ها در بازارهای جهانی در اواخر سال ۲۰۱۴، هم اکنون مدتی است که قیمت‌ها در مسیر رشد قرار داشته و ادامه این روند افزایشی دور از ذهن نخواهد بود. با توجه به تاثیرپذیری بازارهای کالایی مختلف از یکدیگر در کنار هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت، می‌توان افزایش قیمت نفت را سیگنالی مهم برای افزایش قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی همچون ذرت به‌شمار آورد تا جایی که رشد بیشتر قیمت‌ها در روزهای سرد سال، چندان دور از ذهن نخواهد بود. در بازار داخلی نیز شاهد رشد تولید گندم هستیم و اگر بتوانیم این‌گونه فرض کنیم که بخشی از سطح زیرکشت ذرت به تولید گندم اختصاص یافته است، اوضاع چندان مطلوبی را پیش‌روی بازار ذرت ترسیم نخواهیم کرد. در هر حال توجه دولت به تنظیم بازار ذرت مطلبی است که بارها تجربه شده ولی نوسان قیمت مرغ هم مؤید تاثیرات این شیوه مدیریت در بازار داخلی است. در صورت کاهش حجم تولید ذرت در کشور در کنار افزایش قیمت‌های جهانی، بازار ذرت شرایط دشواری را تجربه خواهد کرد، هرچند که در نهایت دولت خود را موظف به تنظیم بازار خواهد دانست.

سیگنال‌های صعودی در بازار ذرت