سیاست اقتصاد مقاومتی بر پایه اتکا به توانمندی داخلی و درونزایی و برونگرایی است که صنعت فولاد کشور با ثبت رشد ۷۰ درصدی صدور در چهار ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال با نگرش بهره‌گیری از ذخایر کشور و صادرات محوری در همین مسیر گام برمی دارد.به گزارش «ایسنا» آمارهای سال ۲۰۱۵ میلادی به نقل از انجمن جهانی فولاد نشان داد، مجموع تولید فولادسازان جهان به یک میلیارد و ۶۲۳ میلیون تن رسید که چین با ۸۰۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تن فولاد خام همچنان یکه تاز این عرصه محسوب می‌شود و ۵۰ درصد تولید بازار را در اختیار دارد. جمهوری اسلامی پارسال با تولید ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تن فولاد خام سهم یک درصدی از تولید جهانی داشت، گرچه برای نخستین بار در تاریخ صنعت فولاد صادرات چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تنی را در این بخش رقم زد و رکوردهای پیشین را شکست.

صادرات چهارماهه امسال و ظرفیت گندله و کنسانتره

مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران صادرات چهارماه نخست امسال را به میزان دو میلیون تن اعلام کرد و گفت: این میزان نسبت به مدت مشابه پارسال رشد ۷۰ درصدی را نشان می‌دهد. عبدالمجید شریفی افزود: اینک ظرفیت نصب شده فولاد خام کشور به ۲۶ میلیون تن رسیده که ۲۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن از آن سهم کوره قوس الکتریکی و القایی است. وی ظرفیت تولید گندله و کنسانتره سنگ آهن کشور را به ترتیب ۲۲ میلیون و ۷۰۰ هزار و ۴۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن ذکر کرد.

افت قیمت فولاد و تشدید رقابت در بازار

کارشناسان صنعت فولاد درباره قیمت هر تن فولاد صادراتی می‌گویند در ۵/ ۲ سال گذشته هر تن فولاد صادراتی بیش از ۵۰۰ دلار ارزش داشت و نرخ هر تن سنگ آهن با عیار ۵/ ۶۲ درصدی نیز ۱۲۰ دلار بود. همچنین قیمت هر بشکه نفت افزون بر یکصد دلار رقم خورد. کاهش بهای نفت سبب شد به‌طور طبیعی هزینه تولید نیز در دنیا کاهش یابد و این امر بر همه بخش‌های اقتصادی مانند فولاد اثر گذاشت؛ به گونه‌ای که سبب کاهش قیمت فولاد و تشدید رقابت‌ها برای عرضه محصولات شد. مهم‌ترین هدف اجرای طرح جامع فولاد، پیاده‌سازی توازن در زنجیره فولاد است که این امر در چارچوب نقشه راه سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ به چشم می‌خورد. به گفته مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران، بر اساس طرح جامع فولاد، ظرفیت تولید تا سال ۱۴۰۴ باید به ۵۵ میلیون تن برسد و در واقع با تحقق این امر، جایگاه جمهوری اسلامی ایران بین فولاد‌‌سازان جهان از رتبه چهاردهم کنونی به هفتم ارتقا می‌یابد. بر اساس اطلاعات انجمن جهانی فولاد، پس از چین که تولید خود را از مرز ۸۰۰ میلیون تن فراتر برده و جایگاه نخست را از آن خود ساخته است، ژاپن با اختلاف ۱۱۰ میلیون تنی رتبه دوم را دارد و سپس آمریکا، کره جنوبی، روسیه و هند با تولید کمتر از ۱۰۰ میلیون تن قرار دارند. بنابراین دست اندرکاران صنعت فولاد بر این باورند که فولادسازان ایران توانایی لازم را برای دستیابی به جایگاه هفتم جهان دارند، زیرا کشورهای توسعه یافته، دیگر به افزایش ظرفیت‌های فولادی خود نمی‌اندیشند.

استعدادهای ایران؛ ذخایر غنی معدنی

امروز فعالان بخش معدن و صنایع معدنی کشور بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران قابلیت‌ها و مزیت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری در این بخش دارد که ذخایر گسترده از جمله آنها است. به گفته مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران، کشور ما اکنون ۳ میلیارد تن ذخیره سنگ‌آهن دارد و سازمان ایمیدرو نیز در دولت یازدهم به ذخایر جدیدی دست یافته است. بر اساس تفاهم‌نامه امضا شده میان سازمان‌های ایمیدرو، زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و معاون امور معادن وصنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت که از دی‌ماه ۱۳۹۳ به اجرا درآمد، اکتشاف ۲۵۰ هزار کیلومتر از مساحت کشور در سه مرحله در دستور کار قرار گرفت که از نتایج مقدماتی آن کشف ۴۰۰ میلیون ذخیره جدید سنگ‌آهن بود. از سوی دیگر، ایران از منابع غنی گاز برخوردار است که انرژی مورد نیاز تولید فولاد را تامین می‌کند و در منطقه نیز نقشی ممتاز دارد که قادر است در بازسازی کشورهایی مانند عراق، افغانستان و... به ایفای نقش بپردازد.

ایجاد واحدهای جدید فولادسازی با رویکرد نوین استقرار کنار آب

شرایط برجام جمهوری اسلامی را در کانون توجه شرکت‌های مختلف صنعتی و معدنی قرار داد.همچنین در یک سال گذشته با پیگیری‌های شرکت ملی فولاد ایران، شماری از سرمایه گذاران شاخص این صنعت در استان هرمزگان، برنامه ایجاد شرکت‌های بزرگ را دنبال کرده‌اند و با توجه به مشکل کم آبی، رویکرد ساخت واحدهای جدید کنار آب به‌عنوان یک گزینه نوین مطرح است.به گفته مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران، باید کارخانه‌های جدید فولادسازی در مناطق ساحلی جنوب تاسیس شود تا با بهره‌گیری از آب‌های آزاد، ظرفیت‌های جدید راه‌اندازی شود. امروزه تعریف ظرفیت‌های اقتصادی اروپایی برای واحدهای جدید فولادسازی حدود ۵ میلیون تن و در چین ۱۰ میلیون تن است.

اجرای هفت طرح فولاد استانی؛ آمادگی سپیددشت در بخش احیا

اینک هفت طرح فولاد استانی به‌عنوان مهم‌ترین گام دولت یازدهم برای فعال‌سازی این بخش در حال اجراست که بر پایه اعلام مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران، طرح سپیددشت در استان چهارمحال و بختیاری در بخش احیای مستقیم پیشرفت بیش از ۹۶ درصدی دارد و مشکل آب آن منطقه نیز با همکاری مقام‌های کشوری و استانی برطرف شده است و آب در مسیر انتقال قرار دارد. به گفته وی، این طرح به سرعت روند تست گرم را آغاز کرده و آماده بهره‌برداری است. پس از طرح سپیددشت، واحد احیای مستقیم فولاد شادگان در خوزستان در نوبت بعدی راه‌اندازی قرار دارد که این طرح نیز از پیشرفت ۹۵ درصدی برخوردار است. کارخانه آهن اسفنجی فولاد میانه در نیمه دوم امسال وارد مدار تولید می‌شود. فولاد بافت نیز با توجه به موقعیت منطقه‌ای و کمبود آب، به طرح گندله‌سازی تغییر پیدا کرده است که این واحد، دارای بخش تولید کنسانتره نیز خواهد شد.

طرح جامع فولاد و وضعیت زیربناها

به گفته مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران و بر اساس طرح جامع فولاد (سند چشم انداز افق ۱۴۰۴) باید بیش از ۱۵ میلیون تن صادرات صورت گیرد، بنابراین موضوع نوع محصول صادراتی باید مشخص شود. آنگونه که شریفی می‌گوید بر اساس افق ۱۴۰۴ به یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر خط ریلی جدید نیاز است و باید ظرفیت را برای جابه‌جایی‌ نزدیک به ۱۷۰ میلیون تن مواد در افق چشم‌انداز آماده ساخت.