محمدحسین بابالو: هرچند نشانه‌های چندانی از التهاب روزهای اخیر در بازار فولاد باقی نمانده است ولی هنوز هم امیدواری‌هایی به بازار فولاد باقی مانده اما زمان به بار نشستن این خوش‌بینی‌ها با تعویق رو به رو شده است.

پس از افزایش قیمت میلگرد در بازار طی روز شنبه، شاهد سکوت نسبی این بازار هستیم تا جایی که رشد قیمت‌ها تنها به دو روز ابتدایی هفته جاری محدود شد و سایر بخش‌های بازار از این روند افزایشی تبعیت نکردند. پایین بودن چرخش نقدینگی در بازار فولاد، دورنمای مبهم آینده و ترس از تصنعی بودن رشد نرخ‌ها در کنار کم‌رمقی محسوس تقاضا، آرامش کلی بازار در روزها و هفته اخیر که احتمال جهش نرخ‌ها را محدود می‌سازد و همچنین پایین بودن خوش‌بینی‌ها به آینده بازار را می‌توان از دلایلی برشمرد که در برابر رشد بیشتر قیمت‌ها موضع‌گیری کردند.

بازار فولاد نیز جزئی از اقتصاد است و واقعیت‌های موثر بر این بازار نیز در تقارن نسبی با رخدادهای کلان اقتصادی در کشور نوسان خواهد کرد. هم‌اکنون رکود یکی از واقعیت‌های اقتصادی کشور است که با افزایش تورم نقطه به نقطه مصرف‌کننده و همچنین افزایش تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در کشور، میل به وخامت پیدا کرده است؛ هرچند که برای بازار فولاد به‌عنوان یکی از بازارهای کاملا تخصصی و البته پیچیده، شرایط تا حدودی متفاوت است. در این بین از اوج رشد نرخ‌ها در ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری تا ابتدای هفته جاری، شاهد کاهش ممتد قیمت‌ها بوده‌ایم تا جایی که به سطوح قیمتی فعلی رسیده است. انتظار رشد اعجاب‌آور قیمت‌ها همچون پایان سال گذشته، انتظاری بعید به نظر می‌رسد؛ هرچند رشد آرام نرخ‌ها و بهبود بازار با اهرم افزایش حجم معاملات، مطالبه‌ای منطقی به شمار می‌رود. در هر حال ۴ ماه کاهش ادامه‌دار قیمت‌ها، خود دلیلی عامه‌پسند برای بهبود بازار فولاد به نظر رسیده ولی توجه به رخدادهای پیدا و پنهان بازار از اهمیت بیشتری برخوردار است.

باید دوباره تاکید کنیم که حجم تقاضای موثر به خودی خود نمی‌تواند به جهش نرخ‌ها و ادامه رشد قیمت‌ها منجر شود، بنابراین نیاز به افزایش فعالیت‌های سفته‌بازی و خرید به منظور خرده‌فروشی و کسب سود از نوسان قیمت‌ها نیز برای رشد قیمت‌ها ضروری خواهد بود. این ادعای کلیدی دقیقا محقق شد، زیرا حجم تقاضای موثر ( تقاضای فیزیکی واقعی از سوی مصرف‌کننده نهایی) نتوانست از رشد ادامه‌دار قیمت‌ها و از بازار در مسیر افزایش نرخ‌ها حمایت کند. ریشه‌یابی رخدادهای موجود برای ترسیم دورنمای آینده قیمت‌ها بسیار مهم و حتی ضروری است، زیرا همین واقعیت‌های مغفول در بازار است که آینده را رقم خواهد زد.

هم‌اکنون جو غالب در بازار به ادامه رشد قیمت‌ها امیدوار نیست هرچند ضعف تقاضا در بازار داخلی نیز از این ذهنیت حمایت می‌کند تا جایی که گویی رشد قیمت‌های ابتدای هفته را به کل فراموش کرده‌اند. در این میان هرچند برخی شواهد از احتمال ادامه یافتن رشد نرخ در بازار فولاد حکایت داشت ولی بی‌رمقی تقاضا، پایین بودن همبستگی و همکاری تولیدکنندگان مطرح، ضعف نقدینگی و آینده نامشخص صنعت و اقتصاد در کنار رکود بازار املاک مواردی است که فضای چندانی را برای رشد نرخ‌ها فراهم نمی‌آورد.

در روزهای اخیر شاهد برگزاری دو جلسه در محل انجمن تولیدکنندگان فولاد بودیم. در این جلسات بسیاری از فعالان طراز اول و تولیدکنندگان برجسته‌ای حضور داشتند که در نهایت می‌توان خروجی این جلسه را تلاش برای مدیریت عرضه‌ها و تنظیم بازار دانست. این نکته که آیا تولیدکنندگان کوچک و بزرگ بازار فولاد به این قبیل تعهدات نانوشته، خود را ملزم خواهند دانست یا خیر، کلید حل مسائل بسیاری به شمار می‌رود که می‌توان از ادامه یا حذف رقابت منفی بین تولیدکنندگان، تلاش برای حفظ کف قیمتی یا رها کردن آن، میل به مدیریت بازار از کانال‌هایی مشخص و همچنین کانالیزه کردن اعلام نرخ بر اساس مبنایی خاص نام برد. هنوز مشخص نیست که دقیقا چه سرنوشتی در برابر مصوبات و الزامات برقراری این جلسات ترسیم خواهد شد ولی اساس این قبیل نشست‌ها حتی در صورتی که به اتحادیه‌هایی نیز بینجامد چیزی جز منافع جمعی نخواهد بود.

به عبارت ساده‌تر هنگامی تمامی افراد به تصمیمات این قبیل مجامع احترام می‌گذارند که نفع مشترکی را حس کرده و از آن منتفع شوند. از طرف دیگر احترام و تبعیت از تصمیمات این قبیل گروه‌های کاری از هیچ گونه الزام و تضمینی برخوردار نبوده و تنها تصمیم‌گیری با اجماع یعنی توافق صد درصدی افراد برای تصویب یک پیشنهاد است که می‌تواند ضمانت اجرایی داشته باشد. حتی اگر یک عضو از تصمیمات کارشناسی این قبیل نشست‌ها تبعیت نکند شاهد شکست آن خواهیم بود زیرا سایرین نیز از انجام تعهدات خود سر باز زده و در نهایت بازار همه را تنبیه خواهد کرد. بهتر است این واقعیت‌هایی که چند‌بار به آن اشاره می‌کنیم، جدی گرفته شود زیرا بدنه زخمی بازار فولاد باز هم آسیب خواهد دید.

درخصوص واقعیت‌های دیگر بازار فولاد باید به روند نوسان قیمت‌ها اشاره کرد، زیرا رشد ابتدای هفته جاری اولین افزایش مهم نرخ‌ها در ۴ ماه اخیر بوده است؛ یعنی اگر از اهمیت این رخداد نیز بگذریم، رشد مقطعی قیمت‌ها خود می‌تواند به‌عنوان چراغ راهنمای کوچکی برای ترسیم دورنمای قیمت‌ها در بازار فولاد نقش‌آفرینی کند پس می‌توان از این پس به افزایش پتانسیل رشد قیمت‌ها امیدوارتر بود.

نکته مهمی که در روزهای اخیر در برابر جریان غالب رشد قیمت‌ها مقاومت کرده است را باید طرز کار احتیاطی فعالان بازار دانست، زیرا هنوز میل بازار به کاهش قیمت‌ها متمایل است؛ یعنی طرز فکر کاهشی موجود در ذهن و واقعیت‌های بازار ریشه‌ای عمیق دوانده است. البته نگاهی به بازارهای مشابه و واقعیت‌های اقتصاد کلان و کم‌رونقی بازارهای مختلف به این ذهنیت کمک کرده حتی به آن دامن زده است. این در حالی است که در شرایط فعلی همچون پایان سال گذشته نه خوش‌بینی به شب عید وجود داشته و نه فعالان بازار منتظر تجمیع انرژی ایجاد شده حاصل از برجام هستند، بنابراین بیش از حدس و گمان باید به واقعیت‌های بازار تکیه کرد.

همین ویژگی مهم نیز نشان می‌دهد که نمی‌توان به تقویت معاملات بر پایه سفته‌بازی و واسطه‌گری تمرکز کرد یعنی پس از تقاضای موثر به‌عنوان موتور محرک اصلی بازار فولاد، نمی‌توان به سفته‌بازی به‌عنوان موتور جایگزین این بازار امیدوار بود. در هر حال مهاجرت نقدینگی از سایر بازارها به سمت بازار فولاد، احتمال جهش قیمت‌ها و ترغیب معامله‌گران برای خرید، انتظار پرش قیمت دلار یا تزریق قریب الوقوع بودجه‌های عمرانی با درصد تخصیص بالا بیشتر به رویاپردازی شبیه است تا واقعیت‌ها، بنابراین بهتر است برای ترسیم واقعیت‌های بازار به تنهایی به تقاضای موثر توجه کنیم تا زمانی که فضا برای التهابی مجدد در بازار فولاد پدید‌ آید.

در مورد واقعیت‌های بنیادین و پایه‌ای بازار کمتر به نوسان قیمت‌های جهانی پرداخته‌ایم زیرا در هر حال بخش بزرگی از قیمت‌های داخلی از قیمت‌های بین‌المللی تاثیر می‌پذیرند. هم‌اکنون نرخ‌ها در بازارهای آتی جهانی به شدت در مسیر رشد قرار داشته ولی در بازارهای فیزیکی تغییر محسوسی را شاهد نیستیم. از طرف دیگر در ماه‌های اخیر تعرفه واردات محصولات فولادی نیز افزایش یافته که باز هم به ایجاد فاصله قیمتی بین بازارهای داخلی و جهانی کمک کرده است. از طرف دیگر همین رشد آرام و مقطعی قیمت‌ها باعث خواهد شد تا بازار به کاهش قیمت‌ها تمایل کمتری پیدا کند زیرا در هر حال فاکتوری احتیاطی و مقاومتی برای حفظ سطوح موجود قیمتی در بازار فولاد محسوب خواهد شد. تجمیع موارد فوق در نهایت به ترسیم دورنمای پیش رو کمک خواهد کرد.

دورنمای بازار فولاد:

در این بین اما با توجه به رسانه‌ای شدن واقعیت‌های بازار فولاد با دقت و صراحت، می‌توان به کاهش امکان پذیری رانت اطلاعاتی در این بازار امیدوار بود. حال با توجه به واقعیت‌های بازار فولاد باید این مطلب را عنوان داشت که با توجه به بدبینی بسیاری از فعالان بازار نسبت به دورنمای قیمت‌ها مخصوصا در کنار کاهش قیمت‌های پیشنهادی از سوی برخی از کارخانه‌های مهم فولادی، پتانسیل بازارسازی کاهش یافته و باز هم داده‌های بنیادین بازار و تضارب عرضه و تقاضا آینده قیمت‌ها را تعیین خواهد کرد. این در حالی است که توان برخی از فعالان بازار که در گذشته دستی در بازارسازی نیز داشته‌اند به شدت کاهش یافته بنابراین موضع‌گیری محسوسی در برابر نوسان منطقی قیمت‌ها اتخاد نخواهند کرد. با توجه به تمامی این موارد، دورنمای قیمت‌ها در بازار فولاد را باید چهره‌ای احتیاطی به شمار آورد که در برابر نوسان نرخ‌ها بدبین بوده ولی در برابر سقوط نرخ‌ها نیز موضع‌گیری خواهد کرد. در این وضعیت که نه خریدار قدرتمندی در بازار ایفای نقش کرده و نه کاهش قیمت‌ها و رقابت منفی جذابیت چندانی دارد باید به ادامه روند فعلی قیمت‌ها امیدوار باشیم هرچند ریشه‌هایی از رقابت منفی در بین غالب فروشندگان به چشم خورده اما از چارچوب رفتار منطقی بازار خارج نخواهد بود.

در پایان باید باز هم به این نکته اشاره داشت که زمینه‌ها برای ایجاد بازارسازی در بازار تضعیف شده و برخی افت و خیزها چندان هم از سوی فعالان بازار مورد توجه و پیگیری قرار نخواهد گرفت. در هر حال نباید این واقعیت را فراموش کرد که بسیاری از واسطه‌ها از بازار فولاد حذف شده‌اند و کسانی که نبض نوسان قیمت‌ها و جهت‌گیری نرخ‌ها را در دست دارند از دانش و تجربه بیشتری برخوردار بوده هرچند انتظارات بیشتری از این فعالان بازار داشته ایم.

مهمترین رخدادهای مؤثر در بازار فولاد در روزهای اخیر

جهش ۴۰ تومانی قیمت‌ها در ابتدای هفته جاری با محوریت رشد بهای میلگرد

عدم تبعیت جریان غالب بازار از رشد قیمت‌های ابتدای هفته

پایین بودن حجم تولید در واحدهای نوردی تولیدکننده میلگرد

پایین بودن تقاضای شمش در بازار آزاد که با کاهش تولید شمش و توافقی شدن قیمت‌ها نیز همراه شده است.

محدود بودن عرضه قراضه فولادی جمع آوری شده یا صنعتی

پایین بودن موجودی انبارها در بازار داخلی

ضعف نقدینگی در گردش در بازار فولاد

دورنمای مبهم بازار که ریسک خرید را افزایش می‌دهد.

نگرانی بازار از کاهش مجدد قیمت‌ها که جو روانی ترس و تردید را افزایش می‌دهد.

پایین بودن امیدواری‌ها نسبت به رشد قیمت‌ها که باعث شده گفتمان غالب در بازار فاصله گرفتن از ریسک و حفظ جانب احتیاط باشد.

حذف شدن بخش بزرگی از واسطه‌ها در بازار فولاد

عدم اعلام گسترده قیمت توسط بسیاری از فروشندگان در بازار داخلی و اعلام موردی و توافقی قیمت‌ها

ثبات قیمت‌های پیشنهادی از سوی واحدهای تولیدکننده بزرگ و کوچک در کنار کاهش قیمت برخی از آنها

خودنمایی تمایل بازار به کاهش قیمت‌ها گویی جهش قیمت‌های ابتدای هفته را از یاد برده‌اند.

وجود برخی شایعات درخصوص احتمال بازارسازی رشد قیمت‌ها در ابتدای هفته به امید ایجاد فضایی برای خرید برخی عرضه‌ها

افزایش محسوس حجم صادرات در ۴ ماهه ابتدایی سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن

افزایش ظرفیت تولید در بسیاری از واحدهای تولیدی دولتی و بخش خصوصی فولاد

برگزاری دو جلسه در انجمن تولیدکنندگان فولاد به منظور مدیریت عرضه‌ها و تنظیم بازار از سوی تولیدکنندگان اصلی