محمدحسین بابالو: بازارهای مختلف کالایی در اقصی نقاط جهان با محوریت بهای نفت خام هم‌اکنون در وضعیت شکننده‌ای قرار دارند تا جایی که نیاز به بررسی فاکتورهای مهمی وجود دارد، اما می‌توان به قیمت‌های فعلی خوش‌بین بود.

نگاهی به نوسان قیمت غالب کالاها در بازارهای جهانی نشان می‌ دهد که با وجود تفاوت‌های ذاتی بین بازارهای کالایی مختلف، ولی باز هم غالب آنها از یک روند عمومی تبعیت می‌کنند که البته شاخص این حرکت قیمتی را نیز می‌توان نوسان بهای نفت خام در بازارهای جهانی برشمرد. به عبارت ساده تر با توجه به جایگاه نفت‌خام، محصولات پالایشی و غالب سوخت‌ها برای موتورهای درون سوز و سایر هزینه‌های حمل‌ونقل‌، بهای نفت خام تأثیر بسزایی در تعیین قیمت تمام شده انواع کالاها داشته و دارد. این در حالی است که با توجه به شرایط کلی بازارهای جهانی، نوسان قیمت نفت خام باز هم شاهدی از حجم تقاضای جهانی محصولات مختلف را نیز با یک ضریب خطا نشان می‌دهد که مجموع این موارد، نفت خام را به‌عنوان موتور محرک اقتصاد جهانی نام‌گذاری کرده‌اند. این در حالی است که هم‌اکنون بازار جهانی نفت خام با عرضه نفت‌های نامتعارف تغییرات بسیاری داشته هرچند که این قبیل تغییرات تکنولوژیکی در بازارهای دیگر نیز در حال خودنمایی است، ولی باز هم جایگاه خاص نفت خام در معاملات بازارهای کالایی تغییر چندانی نداشته است.

در بازار جهانی نفت خام پس از کاهش قیمت‌ها در ماه‌های اخیر و ثبت رکورد ۳۹ دلار و ۵۱ سنت در ابتدای آگوست، شاهد آن هستیم که این بازار به تعادلی شکننده دست یافته، ولی نمی‌توان به صراحت از احتمال رشد قیمت نفت سخن گفت هرچند که در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت، ممکن است قیمت ۴۰ دلار به‌عنوان کف روانی و فنی این بازار خودنمایی کند اما با توجه به کاهش حجم تولید نفت‌های نامتعارف با کاهش قیمت‌ها در کنار بالابودن حجم عرضه نفت خام در بازارهای جهانی و بازگشت نسبی ثبات به این بازار در کنار ذخایر بالای نفت در آمریکا و سایر نقاط جهان، شاید بازار با متوسط ۴۰ دلاری نوسان کند یعنی نمی‌توان چندان هم به دورنمای بازار نفت در کوتاه مدت تا میان مدت امیدوار بود. با توجه به این موارد در ابتدا باید سطوح فعلی در بازارهای کالایی را ابعادی مطلوب به شمار آورد، اما کاهش مجدد قیمت‌ها محدود و چندان هم دور از ذهن نخواهد بود ولی شتاب چندانی نخواهد داشت. در هر حال هم‌اکنون برخی بازارها در سطوح بالایی قرار دارند، بنابراین تعدیل قیمت برخی از آنها می‌تواند منطقی تصور شده اما به تمام بازارها تسری پیدا نمی‌کند.

درخصوص بازارهای فلزی شاهد آن هستیم که حجم تولید به آرامی کاهش یافته هرچند که بارش باران‌های موسمی در شرق آسیا، محدودیت‌های دولتی و تاثیرپذیری از وضعیت بازار بر این عقب‌نشینی عرضه‌ها موثر بوده است که در کاهش موجودی انبارها نیز می‌توان رد پای این وضعیت را مشاهده کرد. از طرف دیگر تقاضای کل نیز تغییر چندانی نداشته، هرچند که می‌توان از افزایش آن نیز سخن گفت. این موارد می‌تواند از قیمت‌های فلزات به‌صورت کلی حمایت کند هرچند که شاید در کوتاه مدت عکس این مطلب کاهش قیمت‌ها تجربه شود ولی در میان مدت می‌توان میل بازار را به سمت افزایش قیمت‌ها نوید داد. این در حالی است که برای هر فلز باید به‌صورتی مجزا و جداگانه اظهارنظر کنیم به‌عنوان مثال با توجه به افزایش قیمت‌های شدید روی در بازارهای جهانی، پتانسیل رشد بیشتر این فلز تقریبا به پایان رسیده و پس از چند پله صعود محدود، وارد یک فاز با ثبات خواهد شد، هرچند که این روند کاهشی می‌تواند در پایان تابستان تجربه شود. این در حالی است که آلومینیوم بیش از سایر فلزات پتانسیل رشد داشته اما واقعیت‌های معاملاتی این فلز، رشدی گام به گام را برای آن ایجاد کرده است.

درخصوص بازار محصولات کشاورزی هم‌اکنون در نیمکره شمالی در اواسط تابستان هستیم که البته فصل برداشت نیز آغاز شده است، ولی تا پاییز ادامه خواهد داشت. با توجه به گرم شدن آرام کره زمین که در عرض‌های بالایی جغرافیایی (‌نزدیک تر به قطب شمال و دورتر از استوا) بیشتر تاثیر می‌گذارد، شاهد بهبود وضعیت کشت در این مناطق هستیم که در کل بیش از همه بر بازار گندم و تا حدودی جو تاثیر گذاشته که تاکنون به روند کاهشی قیمت آن منجر شده است. به نظر می‌رسد تا پایان فصل برداشت باید منتظر کاهش بیشتر قیمت‌ها باشیم ولی، مجددا قیمت‌ها به تعادل بازگشته و زمینه برای رشد نرخ این کالا فراهم خواهد شد. این در حالی است که با توجه به تفاوت جدی بازار شکر با سایر بازارهای مشابه کشاورزی و حضور در روزهای سرد سال در مناطق تولیدکننده شکر و همچنین آغاز روند افزایشی آن از اواسط سال ۲۰۱۵ تاکنون، شاید بازار جهانی شکر با کاهش مقطعی نرخ رو به رو شود، ولی می‌توان به حفظ قیمت‌های فعلی امیدوار بود.

مهم‌ترین‌ ‌رخدادهای تاثیرگذار بر بازارهای کالایی

کاهش رشد اقتصادی چین به ۷/ ۶ درصد در سال که کمترین حد در سال‌های اخیر بوده و نرخی نزدیک به ۵/ ۶ درصد نیز پیش‌بینی شده است.

کاهش محسوس رشد تقاضای مواد اولیه تصفیه شده در چین هرچند که واردات مواد معدنی و مواد اولیه خام افزایش داشته است.

افزایش حجم تولید بسیاری از مواد اولیه در چین همچون محصولات پتروشیمی یا فلزات پایه به طرق مختلف.

عدم جایگزینی کشوری همچون چین در بازارهای جهانی چنانکه هنوز هم تجمیع تقاضای هند و اقتصادهای نوظهور به حد تقاضای چین نرسیده است.

ثبت رشد اقتصادی سالانه منفی ۲۰/ ۰ درصد برای آفریقای جنوبی، منفی ۲۰/ ۱ درصد برای روسیه، منفی ۴۰/ ۵ درصد برای برزیل و همچنین مثبت ۹۰/ ۷ درصدی هند و مثبت ۱۸/ ۵ درصدی اندونزی در یک سال گذشته.

کاهش نرخ بهره در چین به کمترین حد از سال ۱۹۹۶ تاکنون (۳۵/ ۴درصد) و افزایش ارزش یوآن که سیگنال‌هایی متناقض را نشان داده و میل به سپرده‌گذاری نقدی یوآن را نشان می‌دهد.

افزایش شاخص PMI چین به بیش از ۵۰ واحد (۶/ ۵۰ و نشان‌دهنده رونق) برای اولین بار از فوریه ۲۰۱۵ تاکنون.

افزایش شاخص PMI آمریکا به بالاترین حد از پایان ۲۰۱۵ که امید به افزایش حجم تولیدات صنعتی این کشور را تقویت می‌کند.

کاهش نرخ بهره انگلیس به ۲۵/ ۰ درصد (‌کمترین حد از سال ۱۹۷۰) در کنار کاهش ارزش پوند به کمترین حد در سال‌های اخیر و به‌کارگرفتن سیاست‌های بهبود اقتصادی در این کشور پس از برگزیت.

افزایش مجدد قیمت جهانی نفت خام هرچند که هنوز هم در سطوح پایینی قرار دارد.

رشد آرام و مجدد بهای سنگ‌آهن و فولاد در بازارهای جهانی که فاکتور مهمی برای تحریک سایر بازارهای کالایی به شمار می‌رود.

وجود امیدواری به غالب بازارهای کالایی تا جایی که شاخص‌های مهم کالایی در جهان پس از یک کاهش مهم به سمت افزایشی آرام در حرکت هستند.

ورود قیمت اغلب فلزات به یک فاز مثبت به نسبت سال گذشته و حتی افزایش نرخ‌ها به نسبت یک ماه اخیر.

ثبت کاهش قیمت‌هایی محسوس در بازار محصولات کشاورزی به نسبت سال قبل به کمک افزایش بارش و حضور در روزهای گرم سال، محصولات تراریخته و زمان برداشت محصول.

افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی.