فولاد ایران زیر ذره‌بین «یوروفر»

بورس کالا : در آخرین روزهای هفته گذشته خبر شکایت رقبای اروپایی از کشورهایی همچون ایران، برزیل، روسیه، صربستان و اوکراین به دلیل طرح این مطلب که این کشورها محصولات خود را با قیمت‌های پایین‌تر در بازارهای جهانی می‌فروشند روی خروجی خبرگزاری رویترز قرار گرفت. این خبر نگرانی‌های اروپا را از یک طرف نسبت به نفوذ ایران و البته سایر کشورها به بازارهای اروپا نشان می‌دهد و از طرف دیگر مبین آن است که ایران به‌طور خاص از حاشیه سود مناسب‌تری برای فروش محصولات خود در بازارهای جهانی برخوردار است و این مساله به نگرانی این کشورها دامن زده است. در این بین هیات بررسی اروپا اعلام کرده کار بررسی این شکایت از روز سه‌شنبه آغاز شده و اطلاعات این کشورها از اول جولای ۲۰۱۵ تا آخر ژوئن ۲۰۱۶ بررسی خواهد شد؛ بنابراین به این شرکت‌ها ۱۵ روز مهلت داده شده تا درباره جزئیات این مساله با اتحایه اروپا صحبت کنند.اتحادیه فولاد اروپا معروف به یوروفر که اعضای آن یک‌چهارم تولید‌کنندگان محصولات فولاد و آهن اتحادیه اروپا را شامل می‌شود خواستار بررسی این مساله شده است.

هیات بررسی اروپایی اعلام کرد: شاکیان شواهدی را مبنی بر اینکه واردات این محصولات از این کشورها شرایط دشواری را رقم زده جمع‌آوری کرده‌اند.اتحادیه اروپا اکنون ۱۰ پرونده ضد‌دامپینگی درباره محصولات فولاد دارد و این اتحادیه عوارض برای واردات اینگونه محصولات را در صورتی که زیر قیمت بازار به فروش رود و به رقبای اروپایی آسیب وارد کند، در نظر می‌گیرد. در این بین برخی فعالان صنعت فولاد کشورمان می‌گویند اتحادیه فولاد اروپا یک تشکل دولتی نیست و نباید اینگونه تحلیل کرد که اروپا علیه ایران شکایت تنظیم کرده و این در حالی است که برخی سعی دارند اینگونه مطرح کنند. به عقیده آنها بررسی این موضوع به زمان نیاز دارد، درحالی‌که در داخل برخی افراد به گونه‌ای برخورد کرده‌اند که گویا یوروفر ایران را محکوم به دامپینگ کرده است، درحالی‌که در بدبینانه‌ترین حالت در صورتی که این ادعا اثبات شود ممکن است تعرفه‌هایی بر واردات فولاد از ایران و ۴ کشور دیگر وضع شود.

در این راستا رضا زائر‌حیدری، تحلیلگر بازار فولاد به « دنیای اقتصاد» چنین می‌گوید: همانطور که پیش‌بینی می‌شد یوروفر یعنی اتحادیه آهن و فولاد اروپا پنج کشور ایران، روسیه، اوکراین، صربستان و برزیل را متهم به تجارت غیر‌منصفانه یا دامپینگ کرده که منجر به بررسی خواهد شد و صادرات این کشورها به اروپا را از اول جولای ۲۰۱۵ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۶ در‌بر‌خواهد گرفت.به گفته وی در این ارتباط باید گفت: صربستان یک تولید‌کننده بزرگ فولاد نیست و تنها دلیلی که «یوروفر» در مورد این کشور حساسیت دارد این است که یک شرکت کم و بیش ورشکسته صربستان توسط یک شرکت فولادی در چین خریداری شده است.به گفته وی در این موضوع حتی ترکیه نیز در معرض اتهام بود ولی ظاهرا با مذاکره این موضوع حل شد.

زائر حیدری افزود: بیشترین حجم صادرات به اروپا مربوط به روسیه است ولی صادرات ایران نیز افزایشی بوده که به حساسیت اتحادیه فولاد اروپا منجر شده است. وی با اشاره به اینکه فرآیند بررسی این شکایت مدتی طول خواهد کشید، گفت: بعد از بررسی موضوع احتمالا روی واردات از این کشورها عوارض وضع خواهد شد که این عوارض می‌تواند حدود ۱۸ یا ۲۰ درصد باشد؛ البته در صورتی که این اتهام ثابت شود، البته ممکن است این فرآیند به نتیجه نرسد.زائر‌حیدری با اشاره به اینکه افزایش عوارض واردات باعث بالاتر رفتن ورق‌های فولادی در اروپا خواهد شد و خواه‌ناخواه باعث مخالفت در صنایعی خواهد شد که از فولاد استفاده می‌کنند، گفت: بنابراین این فرآیند ممکن است که به نتیجه نرسد ولی باید در اروپا در این‌خصوص رایزنی صورت گیرد.به عقیده وی هنوز اتفاقی نیفتاده و ایران در این‌خصوص به هر حال باید از عملکرد صادراتی خودش دفاع کند که فرآیند خودش را دارد.وی بار دیگر تاکید کرد در بدترین حالت ممکن روی محصولات ایرانی عوارض وضع می‌شود که آن هم پایان دنیا نیست، چون صادر‌کنندگان معمولا در هنگام اعمال تعرفه آنتی دامپینگ به محصولات دیگر سوییچ خواهند شد و چینی‌ها با این فرآیند فوق‌العاده آشنایی دارند.

چاله چین برای فولاد جهان

ﺗﺎ ﻧﯿﻢ ﻗﺮنﮔﺬﺷﺘﻪ فولاد در ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽﺷﺪ در حالی که ﻫﻢ‌اﮐﻨﻮن ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ۴۱۳ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻦ ﻓﻮﻻد دﻧﯿﺎ در ﺳﻄﺢ ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﯽ (ﺣﺪود ۲۷ درﺻﺪ ﮐﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ) ﺟﺎ‌ﺑﻪﺟﺎ ﻣﯽﺷﻮد ﻟﺬا ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻓﻮﻻد ﺑﻌﺪ از ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز دوﻣﯿﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮ‌ﺣﺠﻢ ﺗﺠﺎرت دﻧﯿﺎ است.به گزارش «دنیای اقتصاد» در ۶۰ سال گذشته روند تولید فولاد جهان همواره سیر صعودی داشته است اما از سال ۲۰۰۰ به بعد و با ظهور چین در عرصه تولید فولاد، این افزایش با شیب تندتری اتفاق افتاده است.

بر این اساس از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ میلادی تولید فولاد جهان به‌طور متوسط حدود ۲/ ۱ درصد رشد داشته است اما از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ رشد صنعت فولاد به سالانه ۵ درصد رسید که عمدتا به خاطر افزایش تصاعدی تولید فولاد چین بوده است به‌طوری‌که در برخی از سال‌ها نرخ رشد تولید فولاد این کشور به بیش از ۲۵ درصد می‌رسید. تولید فولاد چین از ۱۲۸ میلیون تن در سال ۲۰۰۰ به بیش از ۸۱۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۴ یعنی بیش از ۶ برابر رسید. در این بین چین به‌عنوان بزرگترین تولید‌کننده فولاد جهان تولید بیش از ۵۰ درصد این کالای استراتژیک دنیا را در اختیار دارد و بر همین اساس بازار فولاد و مواد اولیه شامل سنگ‌آهن و زغال‌سنگ، همچنین توسعه فولاد در هر نقطه از جهان تحت تاثیر سیاست‌ها و برنامه‌های فولاد چین است. چرا که رفتار چین خصوصا در بازار سنگ‌آهن، پیش‌بینی‌ها را می‌تواند تغییر دهد و با ایجاد نوسانات جدید در بازار، آهنگ رشد را متغیر کند.

در بازارهای جهانی به دلیل مواردی همچون کاهش شدید قیمت سنگ‌آهن و رسیدن بهای آن به کمترین حد در چند سال اخیر در بازار نقدی چین، کاهش قیمت زغال سنگ در بازارهای جهانی، تنزل شدید قیمت نفت و کاهش هزینه‌ها مخصوصا برای حمل و نقل مواد اولیه و محصولات نهایی، کاهش قیمت تمام شده بهای فولاد در جهان و در نهایت رکود فراگیر در اغلب بازارهای جهانی فولاد خطرات مربوط به مازاد عرضه فولاد را افزایش می‌داد.در این بین با کاهش ساخت و سازها در سال‌های اخیر میزان واردات این محصول کاهش و از طرفی حجم صادرات به دلیل ضعیف بودن تقاضا در داخل افزایش یافته است. برخی کارشناسان معتقدند ایران از مشوق‌های قیمتی برای صادرات استفاده کرده و این موضوع تا جایی پیش رفت که سندیکای لوله و پروفیل رسما از دامپینگ فولاد توسط تولیدکنندگان داخلی خبر داده بود. با این حال صادرات بیش از ۶ میلیارد دلار محصولات فولادی و تاثیر این موضوع بر تراز کشور در حوزه تجارت غیرنفتی از یکسو و تلاش برای به دست آوردن بازارهای جهانی از سوی دیگر دو تلاش عمده فولادی‌های کشور در این رابطه بوده است.

مولفه صادرات محوری فولاد

در سال‌های اخیر تقاضای داخلی برای فولاد به شدت کاهش یافته است. این موضوع از دو مساله نشأت می‌گیرد؛ نخست کاهش ساخت و سازها در داخل و دوم افت طرح‌های عمرانی دولتی که هر دو موضوع از عوامل موثر بر بازار فولاد و رونق آن محسوب می‌شوند. با این حال تولیدکنندگان از تولید خود به‌طور جدی دست نکشیده‌اند و بر این اساس تولید خود را با نگاهی به بازارهای صادراتی حفظ کرده‌اند. این در شرایطی است که در بازارهای جهانی نیز متاثر از عواملی همچون کاهش قیمت‌های جهانی و کاهش بهای نفت و بالطبع کاهش هزینه‌های حمل و نقل و... شاهد کاهش قیمت‌ها بودیم که این مساله بر قیمت‌های فروش تولیدکنندگان داخلی نیز تاثیرگذار بوده است. در این بین عوامل متعددی بر شرایط فعلی اثرگذار بوده است. به‌عنوان مثال رفع محدودیت‌های تحریمی باعث شده رکود در بازار داخلی به‌صورت موقتی افزایش یابد چراکه فعالان بخش واقعی اقتصاد در انتظار روشن شدن زوایای اثرگذاری این تصمیمات در اقتصاد هستند. به‌عنوان موضوع دوم کاهش قیمت‌های جهانی فولاد اثرات زیادی بر صادرات و قیمت‌های صادراتی بر جای گذاشته است. به‌عنوان مثال قیمت فولاد در بازارهای جهانی از بالاتر از ۵۰۰ دلار به زیر ۲۰۰ دلار رسیده است که این موضوع طبعا بر بازار صادراتی نیز موثر بوده و هست. مساله سوم چشم‌اندازهای رو به رشد فولاد در کشور است.

آن‌طور که تولیدکنندگان این صنعت می‌گویند قرار است میزان تولید فولاد در سال‌های پیش رو تا ۵۵ میلیون تن برسد که این حجم از تولید نیازمند بازارهای قوی صادراتی است. جذب بازارها معمولا به سختی صورت می‌گیرد اما به راحتی از دست می‌رود بر این اساس کارشناسان معتقدند تولیدکنندگان ایرانی برای کسب و نگهداری بازارهای جهانی لازم است انعطاف مناسبی از خود نشان دهند. این در حالی است که راه‌اندازی طرح‌های جدید فولادی و در عین حال ورود سرمایه‌گذاران خارجی به حوزه فولاد زمینه‌های توسعه بیشتر این صنعت را فراهم آورده است و انتظار می‌رود توازن بین بازارهای داخلی و خارجی فراهم شود. در این بین تداوم رکود در صنعت ساختمان‌سازی، تخصیص اعتبارات عمرانی به پروژه‌هایی با پیشرفت فیزیکی بالا و کاهش حجم تولید خودرو از جمله مهم‌ترین دلایل شدت یافتن رکود بازار فولاد در سال گذشته به شمار می‌روند که این موضوع بیشترین بار مشکلات مالی و ضرر را متوجه شرکت‌های فولادی تولیدکننده شمش و مقاطع ساختمانی کرده است.