محمدحسین بابالو: کاهش قیمت‌ها در بازار میلگرد به چهره اصلی معاملات این گروه کالایی تبدیل شده تا روزهایی مبهم و سخت را پیش روی فعالان بازار ترسیم کند. عقب‌نشینی جدی خریداران، رقابت منفی بین تولیدکنندگان و فروشندگان با کاهش اجباری قیمت‌ها و اعطای تخفیفات بیشتر و مخصوصا ترس بازار از افت بیشتر قیمت‌ها مواردی است که چهره واقعی معاملات میلگرد را ترسیم کرده است.

در بازار میلگرد در روزها و هفته‌های اخیر شاهد روند کاهشی و ادامه دار قیمت‌ها هستیم تا جایی که عقب‌نشینی محسوسی در این بازار به وقوع پیوسته است. به‌عنوان مثال در پایان فروردین ماه به‌عنوان زمانی برای اوج قیمت‌ها، بهای هر کیلوگرم میلگرد سایز ۸ آجدار قزوین در بازار تهران ۱۸۴۰ تومان بوده که در روز گذشته تا ۱۵۶۰ تومان کاهش قیمت داشته است یعنی کاهشی ۱۵ درصدی در فاصله یک ماه. به‌عنوان مثالی دیگر بهای هر کیلوگرم میلگرد نیشابور ( فولاد خراسان) در بازار تهران برای سایز ۱۸ از ۱۷۴۰ تومان به ۱۵۳۵ تومان افت قیمت داشته که معادل عقب نشینی ۱۲ درصدی در این بازار است. از سوی دیگر در روزهای گذشته شتاب کاهش قیمت‌ها به گونه‌ای افزایش یافته که بسیاری از صاحبان کالا یا تولیدکنندگان بزرگ و کوچک در شوک تغییر قیمت‌ها امکان تصمیم‌گیری دقیق را نیز از دست داده‌اند. این ویژگی را باید جدی گرفت، زیرا از یکسو روند طبیعی بازار را به سمت هیجان زده شدن فعالان بازار تغییر جهت داده و از سوی دیگر با جدی‌تر شدن نزول قیمت‌ها و ترس از افت بیشتر آن، شاید حجم فروش برای کاهش زیان احتمالی افزایش یابد. این در حالی است که خریداران بزرگ و مصرف‌کنندگان نهایی که این اوضاع را نظاره می‌کنند؛ قطعا خرید خود را به تعویق انداخته یا تقاضای خود را کاهش می‌دهند تا بتوانند از قیمت‌های پایین‌تری استفاده کرده و آنها نیز از این نوسان قیمت‌ها منتفع شوند. این وضعیت تاکنون به حرکت خطرناکی تبدیل شده که به‌جز تضعیف قیمت‌ها و عقب‌نشینی فعالان بازار خروجی دیگری نداشته است، هرچند که این روند هنوز هم پتانسیل تغییر دارد.

اعلام قیمت نهایی در حین انجام معامله، اعلام نرخ به‌صورت موردی و نه به‌صورت گسترده، تلاش برای حفظ مشتری به کمک افزایش اعطای تخفیف، دورنمای مبهم بازار و رقابت منفی بین فروشندگان و تولیدکنندگان و همچنین ترس از کاهش بیشتر قیمت‌ها در بازار آزاد را می‌توان برخی داده‌های مهم در بازار میلگرد دانست که تأثیری جدی بر روند معاملات بر جای گذاشته است. این موارد در حالی است که عرضه سبد میلگرد آذربایجان با قیمت ۱۴۵۰ تومان در بورس کالا به معامله منجر شد که نشان دهنده ترس بازار از کاهش بیشتر قیمت‌ها و همچنین نیاز به اعلام قیمت‌های کمتری است.

البته چند رخداد مهم در پشت پرده معاملات در جریان است که هر کدام از آنها پتانسیل تغییر را در ذات بازار محفوظ داشته‌اند. نکته اول را باید در قیمت تمام شده برخی تولیدکنندگان مخصوصا واحدهای نوردی دانست؛ زیرا بسیاری از آنها در هفته‌های اخیر، شمش فولادی یا سایر مواد اولیه گران قیمت‌تری را خریداری کرده‌اند. بنابراین بسیاری از واحدهای نورد میلگرد یا حتی تولیدکنندگان نبشی، ناودانی، سپری و... همین الان نیز شاید به فاز ضرر وارد شده باشند، بنابراین بخش بزرگی از تولیدکنندگان توان کاهش بیشتر قیمت‌های خود را ندارند. این نکته باعث خواهد شد که بخش بزرگی از عرضه‌کنندگان کوچک و بزرگ در این بازار خواسته یا ناخواسته در برابر کاهش قیمت‌ها مجبور به موضع‌گیری باشند هرچند که وضعیت هر کدام با دیگری متفاوت است. این ادعا با ابهام بزرگی رو‌به‌رو است و آن نیز این نکته است که شاید روند نزولی قیمت‌ها در حال هدایت از یک یا چند کانال خاص قیمتی با قیمت تمام شده پایین تر بوده که کل بازار را تحت الشعاع خود قرار داده است. متاسفانه باید گفت که برخی شواهد از این احتمال حمایت می‌کند ولی قابل اثبات یا استناد نیست. از سوی دیگر در برابر این ادعا باید از شرایط عمومی تقاضا در بازار داخلی نیز یاد کرد؛ زیرا به گونه‌ای محسوس با عقب‌نشینی تقاضا رو‌به‌رو هستیم که شاید راهی جز کاهش نرخ در برابر روند غالب بازار وجود نداشته و تضعیف نرخ‌ها در بازار داخلی همچون سایر نقاط جهان واقعیتی غیرقابل انکار خواهد بود.

در ادامه باید به این نکته اشاره کرد که کاهش جدی قیمت‌ها در شرایطی که به روزهای گرم سال و افزایش حجم ساخت‌و‌ساز نزدیک می‌شویم این ذهنیت را در بازار ایجاد کرده که ممکن است قیمت‌ها به کف نزدیک شده باشد و تقاضا به بازار بازگردد. این ادعا در شرایطی در گفتار برخی فعالان بازار مورد استناد قرار می‌گیرد که تجربه و شواهد تاریخی از روند عمومی معاملات در سال‌های اخیر نیز همین ادعا را اثبات کرده و امیدواری‌ها به افزایش حجم تقاضا در روزهای گرم سال از سوی بخش خصوصی و مخصوصا برای سایزهای پایین‌تر را تقویت می‌کند. گشت و‌گذاری در گوشه و کنار بازار نیز نشان می‌دهد که برخی خریدهای کلان از سوی شرکت‌های خصوصی یا فعالان بازار که به خرید عمده و سپس خرده فروشی در بازار اقدام می‌کنند از سطح اما و اگر و تصمیم‌گیری فراتر رفته یعنی منتظر تثبیت قیمت‌هاست تا شاید بتواند روند عمومی و عادی فعالیت تجاری یا تولیدی خود را مجددا از سر بگیرد. البته به تجربه ثابت شده است تا زمانی که روند کاهشی قیمت‌ها در بازار داخلی تجربه می‌شود، نمی‌توان به خودنمایی محسوس تقاضا امیدوار بود.

در پایان باید به این نکته اشاره داشت که هرچند برخی داده‌های کوچک و بزرگ از احتمال بازگشت روند عمومی قیمت‌ها و تغییر شکل بازار خبر می‌دهد، ولی هنوز برای ارائه چنین ادعایی زود است؛ زیرا روند کاهشی قیمت‌ها در بازارهای جهانی در کنار ضعف تقاضا و مخصوصا فقدان نقدینگی، فضای خطرناکی را پدید آورده که حتی اجازه تصمیم‌گیری از فعالان پرسابقه بازار را هم دریغ می‌دارد. متاسفانه باید گفت که پس از جهش شدید قیمت‌ها از ابتدای اسفندماه سال گذشته تا انتهای فروردین سال جاری که بهای میلگرد را از کمتر از ۱۲۰۰ تومان تا نزدیک ۱۸۰۰ تومان افزایش داد، پس از کسب سودی بادآورده، شاهد خروج نامحسوس سرمایه از بازار فولاد بودیم که بخشی از وضعیت فعلی نتیجه این اوضاع است. از سوی دیگر با توجه به کاهش نسبی و آرام قیمت فولاد در بازارهای جهانی حتی نمی‌توان به کف قیمتی معینی در این بازار دلخوش کرد؛ زیرا سیگنال‌های بین‌المللی در هر حال بر بازار ایران نیز تاثیر خواهند گذاشت.

مهم‌ترین‌ ویژگی‌های بازار میلگرد در روزهای اخیر

روند کاهشی قیمت میلگرد در روزها و هفته‌های گذشته

بالابودن نسبی حجم عرضه‌ها از سوی تولیدکنندگان بزرگ در کنار عرضه کژ دار و مریز واحدهای نوردی کوچک‌تر

انتظار برای افزایش تقاضا از سوی مصرف‌کنندگان واقعی به تبع رشد تقاضای فصلی در روزهای گرم سال

بروز برخی مشکلات در حمل و نقل جاده‌ای در روزهای گذشته به دلیل شرایط آب و هوایی و احتمال بازگشت این اوضاع

عدم معامله سبد میلگرد A۳ سایزهای ۱۰ تا ۳۲ فولاد آذربایجان در بورس کالای ایران در تالار فیزیکی بورس کالای ایران با قیمت ۱۴۵۰ تومان

ترس فعالان بازار میلگرد از کاهش بیشتر قیمت‌ها در شرایطی که قیمت‌های موجود حتی جذابیت خرید را نیز در اذهان ایجاد کرده است

دورنمای مبهم بازار که اجازه فعالیت آزادانه را از خریداران دریغ داشته و همچنین فاکتور ترس را در ذات این بازار تزریق می‌کند

قیمت‌های پایین شمش در کنار نوسان بازار که حتی نرخ‌هایی کمتر از ۱۲۰۰ تومان نیز برای سایز ۱۲۵ *۱۲۵ میلی متر درب کارخانه پیشنهاد شده است

اعمال تخفیف از سوی تولیدکنندگان یا کانال‌های اصلی فروش که باعث شده تا جهت‌گیری کاهشی بازار باز هم ادامه یابد هر چند در لیست‌های رسمی فروش اعلام نمی‌شود

اعلام قیمت‌های پایین‌تر در ساعات پایانی فعالیت بازار

رقابت منفی بین عرضه‌کنندگان اصلی و تلاش برای حفظ مشتری با اعلام قیمت‌هایی پایین‌تر یا اعمال تخفیفات بیشتر از سایر فروشندگان

بالابودن نسبی قیمت تمام شده از سوی بسیاری از تولیدکنندگان داخلی مخصوصا واحدهای نوردی

روند کاهشی قیمت‌های جهانی محصولات فولادی هرچند که هنوز این وضعیت ادامه دارد

ادامه یافتن کاهش قیمت سنگ آهن در بازارهای جهانی با محوریت شرق آسیا