محمدحسین بابالو: با اعلام کاهش قیمت پلیمرها در بورس کالا و همچنین ثبات نسبی اوضاع در بازار داخلی شاهد آن هستیم که حضور خریداران در رینگ پتروشیمی افزایش یافته که در نهایت به تقویت حجم معاملات منجر شده است که نشان‌دهنده بهبود آرام صنایع پایین‌دستی خواهد بود. با توجه به وضعیت کلی این بازار هنوز نمی‌توان از این شرایط به‌عنوان رونق صنایع پایین‌دستی محصولات پتروشیمی نام برد هرچند که زمان اوج تقاضای فصلی ظرف یکبارمصرف نیز فرارسیده است.

پس از کاهش قیمت‌های پایه در روزهای اخیر این احتمال در بین فعالان بازار به وجود آمد که ممکن است حجم عرضه‌ها کاهش محسوسی پیدا کند. این در حالی بود که متاسفانه برخی شایعات نیز به این احتمال دامن زد تا جایی که ترس از کاهش عرضه‌ها در بورس کالا آن هم پس از افت جدی قیمت‌ها در بازار داخلی به یکی از دلهره‌های فعالان بازار بدل شد. البته پس از اعلام لیست عرضه‌های روز سه‌شنبه بخشی از این نگرانی‌ها تقلیل پیدا کرد.

بر‌اساس اطلاعیه عرضه منتشر شده در سایت رسمی بورس کالای ایران، برای روز گذشته حجم محصولات پلیمری چیزی نزدیک به ۴۴ هزار تن بود که شاید برای روند عمومی بازار کافی نباشد. این در حالی است که همین حجم به نسبت مدت مشابه در هفته پیش از آن چیزی نزدیک به ۶ هزار تن افزایش را نشان داده ولی به نسبت ۳۱ فروردین ( دو هفته قبل) کمتر از ۶ هزار تن کاهش را نشان می‌دهد. در هر حال نبود عرضه‌های جذاب و فراگیر در کنار تحرک محدود بازار باعث شده بود تا معاملات پلیمرها در بورس کالا از جذابیت بالایی برخوردار نباشد ولی این همه ماجرا نبود زیرا حضور خریداران در بورس کالا و تقویت تقاضا به نسبت هفته‌های قبل از آن و تلاش برای استفاده بیشتر از قیمت‌های پایین فعلی باعث شد چهره معاملات پلیمرها در بورس کالا با محوریت تقاضا به سمت بهبودی محسوس تغییر جهت دهد.

این رخداد یعنی افزایش تقاضا در رینگ پتروشیمی بورس کالا را باید بسیار مهم ارزیابی کرد که البته در کنار کاهش قیمت‌های پایه، از واقعیت‌هایی بنیادین در این بازار خبر می‌دهد. همان گونه که در گذشته بارها به آن اشاره کردیم حجم تولید در صنایع پایین‌دستی به آرامی در حال افزایش بوده هرچند که وجود تقاضای فصلی در برخی صنایع نیز به بهبود حجم معاملات در هفته‌های اخیر کمک کرده است.

نگاهی به حجم معاملات و گریدهای مبادله شده در تالار و مچینگ نشان می‌دهد که در کنار افزایش حجم معاملات به نسبت هفته گذشته، اغلب عرضه‌ها در نهایت مورد معامله قرار گرفته هرچند که رقابت‌های محدودی را شاهد بودیم. این نکته را باید جدی گرفت زیرا از یکسو خریداران عمدتا در مچینگ دید مثبتی نسبت به دورنمای بازار داشته و با اعمال برخی محدودیت‌ها بر سر راه کدهای معاف از مالیات، به امید فروش و سودآوری در بازار اقدام به خرید کرده‌اند. این وضعیت در حالی تجربه شد که با توجه به تثبیت نسبی اوضاع در بازار داخلی و همچنین نزدیکی به روزهای گرم سال در کنار زمان تقاضای فصلی ظروف یکبار مصرف، برخی گریدهای خاص همچون سبک فیلم، پلی‌پروپیلن نساجی و حتی پلی‌استایرن‌ها با وضعیت بهتری رو‌به‌رو هستند که می‌توان این شرایط را برای گریدهای بطری آغاز بهبود بازار و تقویت معاملات به شمار آورد. در نهایت باید به این نکته نیز اشاره داشت که با توجه به نوسان قیمت‌های جهانی نفت که در آینده بر بازار محصولات پتروشیمی نیز تاثیر خواهد گذارد، بخشی از این حجم خرید به منظور واسطه‌گری و فروش در روزهای آینده صورت گرفته که پتانسیل رشد قیمت‌ها در بازار داخلی را افزایش خواهد داد. با توجه به عدم ثبت معامله برای برخی گریدهای تخصصی، می‌توان این گونه استناد کرد که هنوز بدنه کلی صنایع پایین‌دستی وارد یک فاز بهبود نشده و همچنین بخش‌هایی از این صنعت هنوز هم شرایط مطلوبی ندارند که باید دلیل اصلی آن را در شرایط تقاضا برای محصولات نهایی جست‌وجو کرد.

بازار داخلی پلیمرها

نوسان قیمت‌ها در بازار داخلی از تثبیت نسبی بهای پلیمرها حکایت دارد هرچند که پس از جهش قیمت‌ها در روز یکشنبه و سپس کاهش فراگیر آنها در روز دوشنبه، روز قبل شاهد بازگشت ثبات به بازار آزاد بودیم. این وضعیت پس از صعود و سقوط قیمت‌ها نشانه‌ای از بازگشت تعادل به این بازار است یعنی التهاب پیشین فرونشسته و همچنین واقعیت‌های بنیادین این بازار، چهره اصلی و سمت و سوی آن را تعیین و هدایت می‌کند. دلیل این مدعا را می‌توان نوسان محدود قیمت‌ها دانست زیرا اغلب گریدهای مطرح با تغییری نزدیک یا کمتر از یک درصد نوسان کرده که نشان‌دهنده تعادل نسبی بازار است هرچند که برخی گریدها با افزایش و برخی دیگر با افت نرخ رو‌به‌رو بودند که باز هم این وضعیت طبیعی به نظر می‌رسد زیرا وضعیت بازار گونه‌های مختلف پلیمری با یکدیگر تفاوت دارد.

همان‌گونه که در روزهای گذشته به آن اشاره کردیم بازار پلیمرها به آرامی در مسیر تثبیت و بهبود پیش می‌رود که انتظار داریم با افزایش حجم معاملات و رشد حجم تولید در صنایع پایین‌دستی همراه شود. این در حالی است که هنوز هم به نسبت؛ موجودی انبارها بالاست یعنی باعث خواهد شد که به رغم تغییرات تقاضا در روزهای جاری، قیمت‌ها تغییر چندانی نداشته باشند. از سوی دیگر کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا سیگنالی نزولی برای بازار آزاد تلقی خواهد شد ولی به نظر نمی‌رسد که تاثیر چندانی بر روند قیمت‌ها در کوتاه مدت برجای بگذارد زیرا فاصله زمانی بین معامله تا تحویل فیزیکی در بازار آزاد این فرصت را تقلیل داده و ویژگی‌های تقاضا در کنار رفتار عرضه‌کنندگان اصلی جهت‌گیری‌های قیمتی را تعیین خواهد کرد. نکته دیگر آنکه با توجه به فاصله زمانی موجود بین اوج معاملات باید گفت که آن دسته از خریدارانی که به کمک خرید اعتباری از بورس کالا توانستند انبارهای خود را پرکنند، تاکنون باید اجناس خود را به فروش رسانده یا مطالبات پیشین را البته با سود آن پرداخت کرده باشند.

به عبارت ساده تر اغلب عرضه‌کنندگان در شرایط موجود، خود مالک صد در صدی کالاهای خود بوده و بدهی معوق نیز ندارند یعنی الزامی به فروش کالا به هر قیمتی نخواهند داشت. این ویژگی در کنار انتظار برای افزایش حجم تقاضا در بازار داخلی و البته معاملات ضعیف هفته‌های قبل در بورس کالا، گواهی بر عدم تحریک جدی و سریع عرضه‌ها در بازار داخلی خواهد بود هرچند قیمت‌های تمام شده آن نیز چندان پایین نخواهد بود. با توجه به این موارد باید گفت که از هم اکنون بازار داخلی پلیمرها می‌تواند در مسیر بهبود به آرامی حرکت کرده و انتظار جهش اعجاب آور قیمت‌ها نیز برای کلیت بازار وجود ندارد. البته باید به دو نکته اساسی اشاره کرد و آن جهش قیمت گرید EX۳ و دیگری نوسان بازار ظروف یکبار مصرف در آستانه اعیاد شعبانیه است. درخصوص EX۳، PE۸۰، CRP۱۰۰ و یا سایر گریدهای لوله باید گفت که با توجه به واقعیت‌های میدانی، بازار مصرف موجود و نیاز کشور در آینده همچنین عدم انتظار نسبت به تغییر شرایط آب و هوایی و البته لزوم تغییر شکل کلی در بخش کشاورزی و وجود صنایع پایین‌دستی گسترده در این بخش صنعتی خاص، نیاز به یک تغییر دیدگاه در سطح مدیران کشور حس می‌شود. به عبارت ساده تر آینده بازار محصولات کشاورزی و احتمال رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و همچنین لزوم امنیت غذایی و تولیدات کشاورزی، در آینده وضعیتی را پدید خواهد آورد که از یکسو نیاز به این قبیل مواد اولیه افزایش یافته و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری بر مکانیزم‌های نوین انتقال آب دیگر به یک ضرورت تبدیل خواهد شد که از افزایش تقاضای فصلی گذشته و به یک نیاز ملی تبدیل می‌شود. با توجه به این موارد در کنار وجود بازارهای صادراتی منطقه‌ای باید گفت که بهتر است بدنه حاکمیتی به‌صورت مستقل به بحث ورود پیدا کرده تا از بحران‌های آینده جلوگیری به عمل آورد. البته باید به صراحت به این مطلب نیز اشاره داشت که ادعاهای فوق هر کدام مثال‌های نقض خاص خود را داشته ولی باعث نخواهد شد تا کلیت بحث تحت الشعاع قرار بگیرد. با توجه به اهمیت این مطلب، در آینده بیشتر به آن خواهیم پرداخت.

یکبار مصرف هم وارداتی شد

در آستانه اعیاد شعبانیه و همچنین متعاقب آن ماه مبارک رمضان که به‌صورت سنتی زمان اوج تقاضای فصلی ظروف یکبار مصرف است شاهد افزایش واردات این کالاها هستیم. از سویی همیشه در این دوره زمانی و مخصوصا هفته‌های پیش از آن قیمت مواد اولیه ظروف یکبار مصرف به ناگاه افزایش یافته که مشکلاتی را برای تولیدکنندگان این محصولات فراهم آورده و همچنین به افزایش قیمت تمام شده آنها نیز می‌انجامد. با توجه به این مشکلات در کنار افزایش تقاضا و رشد قیمت‌ها در این بازه زمانی شاهد افزایش حجم واردات این کالاها هستیم که در نهایت به زیان صنعت ظروف یکبار مصرف تمام خواهد شد. در ادامه باید به این نکته اشاره کرد که در صورت عرضه منطقی مواد اولیه در بازار آزاد قطعا این قبیل مشکلات کاهش خواهد یافت، زیرا ظرفیت نصب شده در این صنعت بیشتر از نیاز داخل است. اخیرا شاهد آن بودیم که عباسعلی متوسلیان رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران در نامه‌ای خطاب به مدیر کل صنایع شیمیایی و سلولزی وزارت صنعت، معدن و تجارت از این شرایط انتقاد کرده است.

بزرگنمایی بهبود یا رشد گام‌به‌گام