محمدحسین بابالو: در بازار محصولات پتروشیمی شاهد افزایش حجم معاملات و توجه بیشتر خریداران هستیم تا جایی که پس از افزایش حجم معامله پلیمرها، شاهد تقویت معاملات محصولات شیمیایی هستیم. بهبود نسبی قیمت‌های جهانی و امید به تقویت حجم خرید در بازار داخلی را باید مهم‌ترین دلایل این رشد برشمرد که می‌تواند از این بازار به‌صورت بنیادین و با افزایش عرضه‌ها حمایت کند. حجم معاملات محصولات شیمیایی در بورس کالای ایران هفته‌ها است که در مسیر افزایش قرار داشته تا جایی که در هفته‌ای که گذشت شاهد معامله بیش از 17 هزار تن انواع محصولات شیمیایی بودیم. نگاهی به حجم معاملات در بورس کالا نشان می‌دهد که در هفته‌ای که گذشت حجم معاملات به بالاترین حد از ابتدای دی ماه تاکنون دست یافته که از بهبود ادامه دار قیمت‌ها در این گروه کالایی خبر می‌دهد.

از سوی دیگر حجم معامله پلیمرها در هفته‌ای که گذشت با افزایش مطلوبی همراه بود و با رشدی بیش از ۸ هزار تن فراتر از ۵۳ هزار تن مورد معامله قرار گرفت که سیگنال بسیار مهمی برای این بازار به شمار می‌آید. هم‌اکنون این حجم در بالاترین حد از اواخر مهرماه تاکنون قرار دارد که از بهبود بنیادین بازار حکایت می‌کند. این در حالی است که ترس بازار از افزایش قیمت‌های پایه در بورس کالا در کنار خودنمایی تقاضا را باید دلایل اصلی افزایش حجم معاملات به‌شمار آورد.

نگاهی به معاملات محصولات شیمیایی نشان می‌دهد که شرایط کلی در این بازار در حال تغییر بوده و ارتباط بهتری بین خریدار و فروشنده برقرار شده است. کاهش التهاب در عرضه برخی کالاهای جذاب که از مدیریت مطلوب بازار خبر می‌دهد، تقویت معاملات سلف - مچینگ و نقدی - مچینگ و همچنین تقویت نسبی حجم معامله در کنار رشد عرضه‌ها مواردی است که از بهبود معاملات و تقویت انسجام بازار خبر می‌دهد. از سوی دیگر با توجه به افزایش نسبی معاملات سلف در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، بازار دیگر به عرضه‌های نقدی احتیاج چندانی نداشته و از سوی دیگر از سودآوری خرید در بورس و فروش در بازار نیز کاسته شده که به تضعیف محسوس معاملات با هدف واسطه‌گری انجامیده است. البته هنوز خرید برخی از شرکت‌های تامین‌کننده مواد اولیه که به‌صورت نقدی یا سلف از بورس کالا خریداری کرده و باز هم به‌صورت اعتباری در بازار اقدام به فروش می‌کنند را باید مهم ارزیابی کرد زیرا بخش بزرگی از تامین مالی هم‌اکنون توسط این بخش صورت گرفته که البته از رونق گذشته برخوردار نیست. با توجه به شرایط سخت تامین مالی و همچنین عدم وصول برخی مطالبات قدیمی هم‌اکنون واسطه‌گری به نسبت گذشته از جذابیت کمتری برخوردار شده است.

بخش بزرگی از افزایش حجم خرید در بورس کالا برای محصولات شیمیایی را باید همچون محصولات پلیمری، ترس از افزایش قیمت‌های پایه دانست زیرا با توجه به روند افزایشی و البته کژ دار و مریز قیمت‌های جهانی و همچنین نوسان قیمت دلار، بازار هم‌اکنون در برابر احتمال افزایش نرخ‌های پایه، موضع احتیاطی اتخاذ کرده است. در نهایت باید گفت که با توجه به تاثیرپذیری بالای قیمت محصولات پتروشیمی مخصوصا انواع شیمیایی آنها از بهای مواد اولیه و نفت، بازار جهانی نفت خام تاثیر بسیاری بر مبادلات و قیمت‌های این گروه کالایی خواهد داشت.

یک سیگنال مهم از بازار نفت

در بازار جهانی نفت خام با توجه به معاملات نفت خام برنت و یا سبک آمریکا باید گفت که این نرخ برای دومین بار پس از برخورد به قیمت ۳۰ دلاری تغییر جهت داده و باز هم به بالاتر از این قیمت بازگشته است. به نظر می‌رسد قیمت ۳۰ دلاری برای این بازار به جز جهت‌گیری فنی حالت روانی پیدا کرده و قیمت‌های کمتر از این سطح با هجوم خریداران رو به رو می‌شود. از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد که حجم تولید نفت خام آمریکا تا پایان سال جاری تا ۶۲۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت که در کنار برخی گمانه‌زنی‌ها از تلاش کشورهای عضو اوپک برای ایجاد تغییراتی بنیادین در بازار، می‌تواند سیگنال مهمی برای حمایت از بازار نفت باشد. این موارد از احتمال افزایش ۵۰ درصدی قیمت نفت خام تا پایان سال میلادی جاری خبر می‌دهد، ولی همه ماجرا نیست. نگاهی به بازارهای سهام در آمریکا نشان می‌دهد که پتانسیل بازگشت قیمت‌ها و ورود به یک فاز کاهشی وجود دارد که بیش از واقعیت‌های بنیادین می‌تواند در کوتاه مدت بر بازار نفت تاثیر بگذارد، بنابراین این ترس هنوز در بازار وجود دارد که بهای جهانی نفت خام یک بار دیگر به زیر ۳۰ دلار رسیده و همچون هفته‌های قبل، چند روز در این قیمت نوسان کند. با توجه به این موارد در کنار تغییرات اقتصادی در جهان و داده‌های دیگری از واقعیت‌های بازار جهانی نفت خام، باز هم می‌توان به حفظ سطوح فعلی در بازار امیدوار بود که در نهایت شرایط بهتری را پیش روی بازار جهانی نفت، محصولات پالایشی و مواد اولیه صنایع پتروشیمی قرار می‌دهد. با توجه به تجربه رسیدن به پایین ترین قیمت‌ها در ۱۲ سال اخیر شاید ادعای تثبیت نرخ‌ها و همچنین احتمال افزایش قیمت‌ها چندان دور از ذهن نباشد.

با توجه به تمامی این موارد از هم‌اکنون می‌توان این گونه استناد کرد که در بازارهای جهانی شاید هزینه تولید از سطوح فعلی پایین‌تر نیامده و بهای مواد اولیه صنعت پتروشیمی مخصوصا خوراک مایع یا الفین‌ها به کف قیمتی تاریخی خود رسیده است. با توجه به افزایش محسوس حجم واردات پلیمرها در چین در کنار افزایش واردات و خرید مواد اولیه در کشورهای مختلف و ذخیره‌سازی آن، شاید بتوان روزهای آینده را زمانی برای تثبیت بازار و سپس افزایش قیمت‌ها به شمار آورد. این در حالی است که از هم‌اکنون سیگنال‌های افزایش قیمت در بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی یا شیمیایی در حال خودنمایی است، بنابراین باید خود را برای افزایش قیمت‌ها هرچند آرام و پلکانی آماده کنیم.


بازار داخلی

در بازار داخلی پلیمرها شاهد تغییر جهت بسیار آرامی هستیم که باعث شده تا روند کاهشی و پرشتاب قیمت‌ها که در اواسط هفته به شدت خودنمایی کرد، وارد یک فاز تعدیل شده تا با کاهش شتاب آن، جهت‌گیری کاهشی قیمت از سرعت پایین تری برخوردار شود. این موارد باعث شده تا بهای برخی کالاها وارد فاز صعودی شود که از آن جمله می‌توان از EX5 پتروشیمی جم، 5110، 0190، EX3، 7240 و 1540 نام برد. با توجه به افزایش حجم معاملات در بورس کالا در هفته‌ای که گذشت و همچنین انتظار بالاماندن حجم خرید و حتی تقویت آن در روزهای پایانی سال جاری باید انتظار داشت که روند کاهشی قیمت‌ها هرچند با شتابی محدود باز هم ادامه یافته و به هفته آینده نیز سرایت کند. بالابودن حجم معامله پلیمرها در بورس کالا را باید سیگنال بسیار مهمی دانست که می‌تواند به افزایش حجم عرضه‌ها به بازار داخلی منجر شود.

شواهد بهبود یکی پس از دیگری