رسول اسکندری*

بورس فلزات- براساس رقابت پایه‌گذاری شده است و قرار است براساس مکانیزم بازار (عرضه و تقاضا) فعالیت‌های خود را انجام دهد. رقابت یک نقش کلیدی در بورس دارد و بدون وجود رقابت، ‌بورس به معنای واقعی شکل نخواهد گرفت. وقتی صحبت از رقابت و خروج از انحصار می‌شود، این مساله را می‌توان در سه جنبه مورد توجه قرار داد، رقابت در عرضه، رقابت در تقاضا و رقابت در ارائه خدمات. با افزایش تعداد خریداران و فروشندگان در بورس، خود به خود رقابت در عرضه و تقاضا شکل خواهد گرفت و هرچه تعداد خریداران و فروشندگان در بازار بیشتر باشد به شکل طبیعی بازار رقابتی‌تر بوده و از حالت انحصار دورتر خواهد بود. به موازات افزایش تعداد خریداران و فروشندگان از میان قدرت آنها در تاثیرگذاری بر روی قیمت کاسته می‌شود و قیمت بازار را برآیند تعداد زیادی از عرضه‌ها و تقاضاها تشکیل می‌دهد، در نتیجه در این بازار احتمال دستکاری در قیمت و تبانی غیرممکن خواهد بود. اما رقابت در عرضه و تقاضا به تنهایی نمی‌تواند برای شکل‌گیری یک بورس کافی باشد، بلکه ارائه‌دهندگان خدمات به عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان یا همان کارگزاران نیز باید در ارائه خدمات خود با یکدیگر رقابت نمایند. حذف انحصار در شرکت‌های کارگزاری سبب می‌شود تا تمرکز فعالیت‌ها نزد یک کارگزار از بین برود و به همین ترتیب تاثیرگذاری آنها در بازار و اعمال نفوذ آنها در تعیین قیمت نیز کاهش یابد. از آنجا که عموما خریداران و فروشندگان برخی از اختیارات خود مانند رقابت در یک دامنه قیمتی را به کارگزار تفویض می‌نمایند، بنابراین انحصار در شرکت‌های کارگزاری ممکن است شرایطی را پیش روی آورد که یک شرکت کارگزاری به صورت همزمان سفارش های خرید و فروش مربوط به یک کالا را در یک روز دریافت نماید. بنابراین همواره این احتمال وجود دارد که شرکت کارگزاری در ارائه قیمت‌های خرید و فروش دچار تضاد منافع بین دو مشتری خود شود و به صورت جانبدارانه عمل نماید. تنها راه ممکن برای حذف تضاد منافع برای یک شرکت کارگزاری، شکستن انحصار و افزایش رقابت بین آنها است. در شرایطی که تعداد زیادی از شرکت‌های کارگزاری در یک بازار حضور داشته باشند، از یک سو احتمال اینکه هر دو سفارش خرید و فروش به صورت همزمان به یک شرکت ارجاع شود، کاهش خواهد یافت و از سوی دیگر هر کارگزار سعی خواهد نمود منافع مشتری خود را به بهترین شکل ممکن حفظ نماید، یعنی کارگزار خریدار سعی خواهد نمود به کمترین قیمت خریداری نموده و کارگزار فروشنده نیز تلاش خواهد کرد به بالاترین قیمت ممکن سهام خود را به فروش برساند. علاوه بر موارد فوق در صورت افزایش تعداد شرکت‌های کارگزاری خریداران و فروشندگان از تصمیم‌های طرف مقابل خود آگاه نخواهند شد و در اقدامات آنها برای خرید یا فروش تاثیر نخواهد گذاشت، همچنین در این شرایط قیمت مظنه‌های خرید و فروش نیز برای فعالان بازار پوشیده باقی خواهد ماند و محیط سالمی را برای انجام معاملات ایجاد خواهد نمود. از سوی دیگر با وجود انحصار در شرکت‌های کارگزاری این شرکت‌ها مطمئن خواهند بود که بخشی از بازار را خواهند داشت و برای جذب مشتری تلاش نخواهند نمود، زیرا محیط بسته است و هر معامله‌گر در بازار برای انجام معامله خود به تعداد محدودی از شرکت‌ها باید مراجعه نماید، در صورتی که با افزایش تعداد شرکت‌های کارگزاری این شرکت‌ها متوجه خواهند شد که جذب مشتری به راحتی امکان‌پذیر نخواهد بود، بنابراین باید برای جذب مشتری بیشتر خدمات مشاوره‌ای و تخصصی به آنها ارائه دهند، زیرا معامله‌گران به شرکت‌های کارگزاری، کارمزد نمی‌پردازند که آنها نقش واسطه را برای آنها انجام می‌دهند. شرکت‌های کارگزاری در مقابل کارمزدی که دریافت می‌کنند، باید خدمات مشاوره‌ای و تخصصی به مشتریان خود ارائه دهند.

* نماینده شرکت کارگزاری

در شرف تاسیس