کابوس کمبود سنگ‌آهن در میان فولادسازان هندی
گروه بورس فلزات- برای تولید هر تن فولاد به ۷۵/۱تن سنگ‌آهن نیاز است و فولادسازان هندی همواره نگران افزایش صادرات سنگ‌آهن پرعیار خود هستند. اقداماتی برای توسعه و اکتشاف معادن خصوصا امور زیربنایی آن و استخراج سنگ‌آهن با عیار پایین در این کشور در دست اجرا است که در این گزارش بدان خواهیم پرداخت.
علی غفوری
گروه بورس فلزات- برای تولید هر تن فولاد به ۷۵/۱تن سنگ‌آهن نیاز است و فولادسازان هندی همواره نگران افزایش صادرات سنگ‌آهن پرعیار خود هستند. اقداماتی برای توسعه و اکتشاف معادن خصوصا امور زیربنایی آن و استخراج سنگ‌آهن با عیار پایین در این کشور در دست اجرا است که در این گزارش بدان خواهیم پرداخت. صنعت جهانی فولاد در حال رشد و رونق است که سنگ‌آهن به عنوان یک ماده اولیه عمده و دستیابی آسان بدان نقش بسزایی در تولید اقتصادی فولاد دارد. واردات سنگ‌آهن توسط کشورهای تولیدکننده فولاد در سال ۲۰۰۴ حدود ۱۲درصد رشد داشته که میزان آن در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ به ترتیب ۵۸۰ و ۶۵۰میلیون تن بوده است.
در سال ۲۰۰۴ بزرگترین واردکننده سنگ‌آهن چین بود که ۲۰۸میلیون تن واردات داشته و پس از آن اتحادیه اروپا، ۱۴۵تن و ژاپن با ۱۳۵ میلیون تن قرار گرفته‌اند. صادرکنندگان عمده برزیل ۲۳۷میلیون تن و استرالیا ۲۱۰میلیون تن در سال ۲۰۰۴ صادرات داشته‌اند. در نیمه دوم سال ۲۰۰۵ میزان واردات سنگ‌آهن چین به ۱۳۱میلیون تن رسید که نسبت به میزان ۹۸میلیون تن واردات در نیمه اول این سال تقریبا یک سوم افزایش نشان می‌دهد، از این میزان سهم استرالیا ۴۰درصد و پس از آن هند با ۲۸درصد قرار گرفته است. برزیل با ۱۹درصد و باقیمانده آن متعلق به آفریقای جنوبی با ۱۳درصد است که کل سنگ‌آهن وارداتی چین را در بر می‌گیرد.
هند دارای ذخایر عظیم قابل استخراج سنگ به میزان ۴/۱۳میلیارد تن است که عیار متوسط آن به ۶۳درصد می‌رسد. بنابراین صنعت جهانی فولاد برای تامین نیازهای خود چشم امیدی به هند دارد. اما خود هند نیز به عنوان نهمین تولیدکننده بزرگ فولاد خام در جهان به میزان ۸۲/۳۴میلیون تن در سال ۵-۲۰۰۴ و نیز به عنوان بزرگترین تولیدکننده آهن اسفنجی (DRI) در جهان با ۹۳۷/۰میلیون تن تولید در سال ۲۰۰۵-۲۰۰۴ تقاضای داخلی آن برای سنگ‌آهن شدیدا رو به افزایش بوده و چنانچه به اهداف خود یعنی تولید ۱۰۰میلیون تن فولاد خام در سال ۲۰۰۴ برسد نیاز به سنگ‌آهن شدیدا در این کشور نیز بالا خواهد رفت. همراه با رشد تقاضای داخلی، بخش معدن بر روی تقاضای جهانی سنگ‌آهن نیز توجه دارد به طوری که در سال‌های ۲۰۰۵-۲۰۰۴ حدود ۶۵/۵۵ درصد از کل تولید کشور صادر شده که همین رقم در سال ۰۴-۲۰۰۳ حدود ۹۵/۵۱درصد بود که منتهی به کاهش تدریجی ذخایر سنگ‌آهن شد. در این کشور در منطقه شمال شرقی که ایالت‌های اوریسا و جاهارخند قرار دارند بزرگترین معادن هماتیتی واقع شده است که عیار آن متوسط و پایین است (۶۵درصد کمتر) استان مجاور چانتیرگاردارای بیشترین میزان ذخائر مرغوب سنگ آهن است که عیار آن بالای ۶۵درصد آهن است ولی کارناتاکا درجنوب غربی هند دارای بزرگترین میزان ذخایر هماتیتی است که پس از آندرا پرورش در مرکز هند و گوا در جنوب غربی آن قرار گرفته‌اند.
تولید کنونی
در بین سال‌های ۰۵-۲۰۰۴ میزان تولید سنگ‌آهن جهان به یک‌میلیارد و ۲۵۰میلیون تن رسید که سهم هند از این میزان ۲/۱۱درصد بوده و در ردیف پنجم قرار گرفته است. حدودا در‌حال‌حاضر ۲۱۳معدن سنگ‌آهن در هند فعال هستند که شامل معادل بزرگ مکانیزه دولتی و معادن نیمه‌مکانیزه خصوصی را دربر می‌گیرد.
به طور کل میزان تولید یا بهره‌برداری اقتصادی سنگ‌آهن در این کشور فقط ۶-۵میلیون تن در سال است.
اما در حال حاضر فقط ۱۲ معدن در هند وجود دارد که بین ۲۰-۱۵میلیون تن تولید داشته که بهره‌برداری از آنان همانند بهره‌برداری از معادن برزیل، استرالیا و آفریقای جنوبی صورت می‌پذیرد.
حدودا ۶۵درصد تولید سنگ‌آهن هند مربوط به معادن دولتی و ۴۴درصد آن را بخش‌خصوصی تولید می‌کند. حدودا ۶۱درصد سنگ‌آهن تولیدی به صورت نرمه (Fines) و ۳۹درصد آن به صورت کلوخه یا Lump است.
مصرف داخلی
سنگ‌آهن یا به صورت مستقیم (فرآیند مستقیم) یا به صورت سنگ تغلیظ شده (سنگ در ابتدای عیار پایین و گانگ بالایی است که خرد شده و سپس توسط جداسازی مغناطیسی، جدایش وزنی، فلوتاسیون، جداسازی ثقلی و هیدروسیکلون به سنگ‌آهنی، عیار ۶۶-۶۳درصد Fe تبدیل می‌گردد) مصرف می‌شود. به طور کل برای تولید یک تن آهن یا چدن توسط کوره بلند به ۶۵/۱ تن سنگ‌آهن نیاز است.
صادرات سنگ‌آهن
هند سومین صادرکننده بزرگ سنگ‌آهن در جهان است. بیشترین صادرات هند به چین و ژاپن به میزان ۹۰درصد در بین سال‌های ۲۰۰۵-۲۰۰۴ بود که پس از این دو کشور کشورهای کره‌جنوبی، رومانی و پاکستان قرار گرفته‌اند که ۷درصد باقیمانده صادرات هند را به خود اختصاص داده‌اند، صادرات ۶۵/۵۵درصد کل تولید سنگ‌آهن این کشور را دربرمی‌گیرد که در سال مالی قبلی به ۷۸میلیون تن بالغ شد.
حدودا ۹۰درصد کل صادرات به شکل نرمه و کنسانتره بوده و بقیه کلوخه یا لامپ است روند صادرات سنگ‌آهن در شکل ۳ نشان داده شده است که پس از سال‌های ۰۲-۲۰۰۱ رشدی ۰۳/۴۲درصدی در سال داشته است.
کیفیت سنگ
عمدتا انتخاب نوع سنگ‌آهن برای تغذیه فولادسازی بستگی دارد به مشخصات فیزیکی و شیمیایی آن، براساس فرآیند تکنولوژی سنگ شارژی را می‌توان به کلوخه، آگلومره یا نرمه دانه‌بندی یا تقسیم‌بندی کرد. تمامی فرآیندها به دنبال استفاده سنگ‌آهن مرغوب با میزان حداقل گانگ (باطله) و ناخالصی پایین خصوصا گوگرد و فسفر پایین هستند.
استخراج معادن جدید
تعداد زیادی معادن مشخص شده در کشور وجود دارد که نیاز به توجه فوری دارند تا حجم تولیدات افزایش پیدا کند.
بخش BELLARY - HOSPET - استخراج معدن EHINAHATTI-D با ظرفیت ۳-۲میلیون تن در سال و پس از آن توسعه و استخراج معدن BARAJAMDA - KOIRA متعلق به شرکت ملی آهن و فولاد هند (SAIL) از ظرفیت کنونی ۵/۱۱ به ۱۵میلیون تن در سال.
جاهارخند - اوریسا - معادن CHIRIA و GUA-MONOHARPUR دو مجتمع معدنی ۱۰میلیون تنی معادن دیگر شامل BAILADILA - افزایش از ۱۸میلیون تن کنونی به ۲۷-۲۶میلیون تن GOA-KARNATAKA - افزایش از ۱۶میلیون تن به ۲۰میلیون تن در سال.
معادن جدید
بخش‌های چاتیزگار (بیلادلیا ۱۰ و A۱۱ برای تولید ۷-۵ میلیون تن در سال، بیلادلیا B۱۱ از ۷-۶میلیون تن در سال، ROWGHAT از ۶میلیون تن در سال.
در جاهارخند معدن چیریا با تولید پتانسیل ۲۰-۱۰میلیون تن در سال. اوریسا فاز یک ۱۰میلیون تن. مالانگولی فاز دوم حدود ۲۰میلیون تن. مالانگولی فاز سوم با ۳۰میلیون تن در سال، دیتاری ۳میلیون تن در سال و اندراپرداش (۳میلیون تن) با پتانسیل برای افزایش ۱۱۲میلیون تن در سال.
چالش‌ها برای بخش استخراج معادن سنگ آهن در هند از بین رفتن ذخایر مرغوب به دلیل صادرات سنگ میزان ذخایر مرغوب آن به تدریج رو به کاهش است.سنگ آهن نامرغوب (۵۸-۵۷درصد) یا هماتیتی به عنوان ذخایر به ثبت نرسیده‌اند. هیچ اقدامی برای استخراج سنگ آهن نامرغوب صورت نپذیرفته‌اند. این ترس در بین فولادسازان وجود دارد که کاهش ذخایر مرغوب سنگ آهن در آینده مانع رشد و تولید صنعت فولاد این کشور خواهد شد.
مدیریت در بخش نرمه سنگ آهن
نسل نرمه‌ها شامل ۶۱درصد کل تولید سنگ آهن را در بر می‌گیرد. اگر چه حجم قابل ملاحظه‌ای صادر می‌گردد. ولی هنوز میزان زیادی باقی می‌ماند(۳۱/۱میلیون تن در سال) که نه صادر می‌شود و نه در داخل مصرف می‌شود. به تدریج هزینه تولید سنگ آهن به دلیل هزینه تولید کلوفه و عدم وجود جایگزین دیگری برای نرمه روبه افزایش است.
کارخانه‌های تولید چدن هندی بیشتر علاقمند به مصرف سنگ کلوفه است، نرمه.
علاوه بر این نرمه نیاز به فضای نگهداری دارد که تاثیری منفی روی بهره‌برداری از معدن گذاشته و می‌تواند موجب آلودگی آب و هوا گردد. اگر تولید فولاد خام تا سال ۲۰۱۰ به یکصد میلیون تن برسد سنگ آهن مورد حدود ۱۷۵میلیون تن خواهد شد که نیاز به مدیریت صحیح نرمه خواهد داشت تا بتواند نیازهای در حال رشد فولاد را پاسخگو بوده و نیز بتواند به مسائل زیست محیطی نیز توجه داشته باشد.
ارسال نظر