چشم‌انداز و ظرفیت‌های صنعت پالایش در بورس

صنعت پالایش و حضور این صنعت در بازار سرمایه یک تحول عظیم برای بورس بوده است، به گونه‌ای که در طول سال‌های اولیه حضورشان توانستند در پاره‌ای از ایام نقش محوری در بازار ایفا و انتظارات سرمایه‌گذاران را به لحاظ سودآوری در پایان سال مالی محقق کنند. به گزارش «سنا»، دکتر سعید شیرزادی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی درباره شرایط فعلی پالایشگاه‌ها چند نکته را قابل اهمیت دانست و گفت: بودجه‌ای که این صنعت به بازار سرمایه اعلام کرده، اکثرا محافظه‌کارانه بوده است به‌عنوان مثال نرخ ارز فروش محصولات نرخ ارز مبادلاتی اعلام شده، در‌حالی‌که اکثر شرکت‌ها فروش محصولات‌شان بیش از این رقم است که همین امر می‌تواند محرک قوی برای سودآوری بیشتر در پایان سال مالی باشد. شیرزادی تقسیم سود مناسب و به هنگام شرکت‌های پالایشگاهی را محرک خوبی برای سهامداران عمده این صنعت که هلدینگ‌های بزرگ بورسی هستند، خواند و گفت: تقسیم سود مجامع شرکت‌های پالایشی می‌تواند برای شرکت‌ها و هلدینگ‌های بورسی محرک خوبی برای باز تولید مجدد سرمایه‌گذاری باشد.

وی به طرح‌های عظیم توسعه که این صنعت دارد، اشاره و اظهار کرد: عمده طرح‌های توسعه‌ای صنعت پالایشی با هدف افزایش ظرفیت، کیفی‌سازی محصولات در دستور کار قرار گرفته است که می‌تواند علاوه بر بزرگ‌تر کردن این شرکت‌ها میزان کمی و کیفی تولیدات را ارتقا ببخشد.

این مقام مسوول با اشاره به موضوع رکود و عدم تعادل در میزان عرضه و تقاضا گفت: اکثر صنایع نیم‌نگاهی به سال‌های آینده و شکل‌گیری تعادل در عرضه و تقاضا دارند که همیشه این تقاضا برای محصولات پالایشگاه‌ها وجود دارد. به عبارتی همواره کالایی که تولید می‌شود، مشتری دارد و نگرانی بابت مشکل فروش وجود ندارد.

شیرزادی یکی از نکات مثبت صنعت پالایش را جذب نیروی کار دراین صنعت دانست و گفت: ظرفیت عظیم اشتغال‌زایی این صنعت در مقایسه با بسیاری از صنایع دیگر رکورد دار است و این صنعت می‌تواند افراد بسیاری را جذب کرده و کمک شایانی به پایین‌آوردن نرخ بیکاری کند.

وی به سایر نکاتی که درباره این صنعت وجود دارد، اشاره کرد و افزود: اکثر شرکت‌های این صنعت برای سال مالی گذشته تعدیلی‌های مثبتی تا سقف ۳۴ درصد داشتند، البته یکی، دو تعدیل منفی در شرکت‌های پالایشی کوچک اتفاق افتاده که معنادار نیستند چون ماهیت کل صنعت را نشان نمی‌دهد، بنابراین پیش‌بینی ما این است که این سود آوری در آینده نیز ادامه پیدا کند.

معاون سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری رعایت چند عامل را لازمه حفظ سودآوری این صنعت دانست و خاطرنشان کرد: دولت باید این موضوع را مدنظر داشته باشد که وقتی صنعتی را به بخش خصوصی واگذار کرد، آن هم بخش خصوصی که سهامدارانش عموم مردم در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی هستند باید تعیین نرخ خوراک و محصولات بر اساس یک شیوه جهان شمول و قابل توجه انجام بگیرد.

وی به ابهامات سرمایه‌گذاران درخصوص نرخ خوراک و محصولات اشاره کرد و گفت: هنوز نرخ خوراک به طور روشن مشخص نشده است، اما اگر همچنان ۹۵ درصد فوب خلیج‌فارس یا کمتر از این تعیین شود، با توجه به اینکه سودآوری شرکت‌های پالایشی اهرمی و لب مرزی است و حاشیه سودشان پایین است، چنین تصمیمی می‌تواند به صورت معناداری سودآوری شرکت‌ها را افزایش بدهد.

شیرزادی به ضرورت آزادسازی نرخ محصولات پالایشی پرداخت و خاطرنشان کرد: محصولات شرکتی که وارد بورس شده نیز باید به صورت آزاد نرخ‌گذاری شود که درصورت آزادسازی نرخ محصولات، حاشیه سود صنعت افزایش قابل توجهی خواهد داشت.

این مقام مسوول اعمال الزامات کیفی‌سازی محصولات را نیز در میان مدت و بلندمدت به نفع شرکت‌های پالایشی خواند و اظهار کرد: کیفی‌سازی محصولات شاید از نگاه برخی با این استدلال که حاشیه سود را پایین می‌آورد، منفی باشد، اما باید این را در نظر گرفت که یک هزینه غیرقابل برگشت نیست و این هزینه در زمره مخارج سرمایه‌ای است. به عبارتی هزینه‌ای است که در کوتاه مدت به شرکت تحمیل می‌شود، اما بعد از افزایش کیفیت محصولات، قیمت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند و در نهایت منجر به سود می‌شود.

شیرزادی در مورد طرح توسعه‌ای نیز گفت: اگر طرح‌های توسعه‌ای به سمت تامین زنجیره ارزش افزوده شرکت باشد یعنی به صورت زنجیره‌ای شرکت و محصولات توسعه پیدا کنند و مانع خام فروشی شود و شرکت‌ها به دنبال کسب ارزش افزوده محصولات بروند هیچ صنعتی نمی‌تواند به‌اندازه شرکت‌های پالایشی در زمینه ارزش افزوده سودآور باشد و این مسیر را طی کند.

نکته بعدی که معاون سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری به آن اشاره کرد، نیم نگاهی است که به چشم‌انداز مذاکرات سیاسی و نتیجه مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ وجود دارد. وی در این‌باره گفت: اگر تحریم‌ها برطرف شود، با توجه به نیاز این شرکت‌ها به خرید ماشین و قطعات، طرح‌های توسعه‌ای برای شرکت ارزان‌تر تمام می‌شود در نتیجه هزینه‌های شرکت کاهش پیدا می‌کند.

وی همچنین شفاف‌سازی موضوع مالیات بر ارزش افزوده را نقطه قوتی برای افزایش حاشیه سود شرکت‌ها خواند و خواستار مذاکراتی برای تعیین تکلیف این موضوع بین شرکت‌های بورسی و سازمان امور مالیاتی کشور شد.