ضرورت تغییر نحوه محاسبه شاخص بورس تهران
مجید قاسمی فیض‌آبادی یک نظرسنجی میدانی از فعالان بازار سهام نشان می‌دهد که تغییر نحوه محاسبه شاخص در بورس تهران اجتناب‌ناپذیر است. در واقع شاخص فعلی که جایگزین شاخص قیمت در سال 1387 شد، معیار نامناسبی برای نمایش تحرکات کلی بازار سهام است.
باید در نظر داشت که شاخص کنونی ایرادات اساسی داشته که نمی تواند برای ارزیابی فضای کلی بازار سهام مورد عنایت باشد. دلایل متعددی در این‌باره وجود دارد که مهم‌ترین آنان برای توضیح عدم کارآیی شاخص کنونی به شرح ذیل می‌باشد: • در شاخص کنونی، سود نقدی شرکت‌ها در زمان بازگشایی نماد سهام آنان پس از مجمع از مخرج کسر محاسبه بازدهی کسر می‌گردد که سبب بیش‌افزایی در محاسبه شاخص می‌گردد. دلیل این موضوع تلاش برای جلوگیری از نزول شاخص در دوران نزول بوده است. • سود نقدی محاسبه شده در شاخص کنونی در دنیای واقعی با تاخیر تا 8 ماه به سرمایه‌گذار پرداخت می‌گردد که در شاخص پس از مجمع شناسایی می‌شود. • شاخص کنونی، یک شاخص قیمتی نبوده و برای دوره خاص کسادی بازار طراحی شده و قابلیت استفاده در دوران رونق بازار را ندارد، زیرا که گمان می‌رود به سمت کاهش چسبنده باشد، هر چند که در جهت افزایش بی‌محدودیت به نظر می‌آید. • شاخص فعلی متناسب با رویکردهای پوپولیستی دولت قبل وبرای نشان دادن بیش از اندازه رشد قیمت‌ها و شاخص در بازار سهام طراحی شد و بیشتر کاربردی سیاسی تا اقتصادی دارد. • شاخص به سرمایه‌های بزرگ و شرکت‌های بزرگ حساسیت زیادی داشته که همین موضوع سبب رشد فزاینده آن به دلیل رشد قیمت سهام شرکت‌های بزرگ و نه کل بازار، می‌شود. • به دلیل ناراستی شاخص اینروزها سازمان بورس تحت فشار زیاد برای کنترل بازار از سوی دولتمردان است، که این موضوع سبب تلاشها برای توقف رشد شاخص با مداخله مستقیم در روند طبیعی بازار سهام شده است، در حالی که با واقعی کردن شاخص و پذیرش اشتباهات شاخص و رویکرد سیاسی طراحی شده آن در دولت قبل؛ می‌توان بازار را از فشار زیاد رهانید و سرمایه‌گذاران را از نگرانی برون برد. • فرمول نادرست شاخص و خروجی رشد یابنده آن که شائبه حباب در بازار را در زمان‌های رونق بازار ایجاد می‌کند، سبب شده که یک فشار روانی برای کنترل شاخص در بورس در دوره‌های شکوفایی بازار ایجاد شود و سیاست‌های توصیه به عرضه بیشتر، هشدار حباب و خرید کمتر در بازار به جهت رهایی از فشارهای برون بازاری در پیش گرفته شود. این در حالی است که با اصلاح نحوه محاسبه شاخص می‌توان، هم از فشار برون بازاری جست و هم نمایه‌های بازار را واقعی نمود و هم مانع رشد طبیعی بازار در دوران رونق نگردید. در این صورت ضرورت اصلاح سریع فرمول محاسبه شاخص اجتناب‌ناپذیر می‌نمایاند.