گروه بورس - همایون دارابی: بازار دادوستد سهام با ثبت ۵۰۶ واحد رشد شاخص کل و دو هزار و ۶۰ واحد رشد شاخص قیمت و بازده نقدی، هفته‌ای فوق‌العاده را پشت سر گذاشت. کارشناسان بازار در تجزیه و تحلیل رشد شاخص، شماری از دلایل را برای این پدیده ذکر کرده‌اند. از دیدگاه این گروه، بازار با تحولاتی عمیق رو‌به‌رو است که این امر به معنای رشد آتی پی‌به‌ای بازار است.

در مهم‌ترین تحول، کارشناسان بازار تاکید دارند که به دنبال اجرای طرح تحول، دولت خواهان همگون سازی فضای اقتصادی کشور است که با توجه به رشد بهای انرژی، دولت به اصلاح سود بانکی در خلال ماه‌های آینده اقدام می‌کند. در این فضا سخنان ریاست‌جمهوری در مورد «قیام دولت برای اصلاح نظام بانکی و مالیاتی» در خلال ماه‌های آینده قابل توجه است. انتظار می‌رود با اصلاح نرخ سود بانکی، به تبع آن نرخ سپرده‌های بانکی نیز اصلاح جدی را تجربه کند. از سویی با رشد تورم که در ماه گذشته بار دیگر دو رقمی شده است، نرخ بازدهی نظام بانکی که در سپرده‌های کوتاه‌مدت کنونی در حد ۹ درصد است، دیگر برای سرمایه‌گذاران مطلوبیت قبلی را نخواهد داشت که این امر به افزایش گرایش به بازار سرمایه خواهد افزود.در همین حال نگرانی بانک‌ها از افزایش مطالبات معوق در ماه‌های اخیر به احتیاط بیشتر بانک‌ها در پرداخت وام منجر شده است. این امر نگرانی از تحقق سودهای مورد انتظار را افزایش داده است که به همین دلیل بانک‌ها و برخی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران کشور به سوی بازار سرمایه گرایش یافته‌اند. هدف این گروه در حال حاضر عموما خرید سهام با بیشترین امکان پرداخت سود نقدی است. سود نقدی که می‌تواند به تحقق سود کلی بانک‌ها کمک شایانی کند.

کارشناسان با سابقه بازار، حرکت کنونی بانک‌ها به سوی بورس را با سال‌های ابتدای دهه هفتاد و هنگامی که بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خود را تاسیس کردند، مقایسه می‌کنند. حرکت بانک‌ها به سوی بازار سرمایه البته نیاز به سازماندهی و نظارت را نیز افزایش داده است. در شرایطی که بانک‌ها در خلال چند سال گذشته به ویژه در زمان مهندس مظاهری با فشار خرد‌کننده‌ای برای فروش دارایی‌های سرمایه‌ای خود مواجه بودند، در سال‌جاری هر یک با استراتژی متفاوتی وارد بازار سرمایه شده‌اند. بررسی استراتژی این سنگین وزن‌های بازار تفاوتها و تغییرات جدی را در استراتژی این گروه‌ها نشان می‌دهد. در بخش نخست سه بانک خصوصی شده شامل صادرات، ملت و تجارت هریک به سویی در حال حرکت هستند. بانک صادرات با تاسیس چند شرکت سرمایه‌گذاری و اقتصادی به بازار اولیه گرایش یافته است. ملت به دنبال خرید تک سهم‌هایی است که اوج آن خرید سهام البرز، آسیا و همراه اول است. بانک تجارت نیز خریدهای گسترده در بازار سرمایه را در دستور کار قرار داده است. در بخش دیگر بانک‌های متعلق به بخش خصوصی قرار دارند که در این بخش بانک پارسیان و موسسه توسعه با خریدهای سنگین در نماد همراه اول در هفته گذشته توجه بازار را جلب کرده‌اند. آنچه در استراتژی این گروه قابل بررسی است، آن است که به دلیل سختگیری دولت در بازار کالا و املاک، این گروه از بانک‌ها برای فراهم آوردن زنجیره ارزش در میان مدت و سود نقدی در کوتاه‌مدت، به سوی بازار سرمایه آمده‌اند. در بخش دیگر بانک‌هایی متعلق به نهادهای عمومی نظیر مهر، ثامن‌الائمه و انصار قرار دارند که ویژگی عمده خریدهای مجموعه مهر از سال‌های گذشته، خریدهای بدون استراتژی خاص از تراکتورسازی تا تایدواتر و توسعه صنعتی تا آلومینیوم ایران است که البته همچنان ادامه دارد.

در همین حال در سوی دیگری از بازار صندوق‌های بازنشستگی و تامین آتیه عمومی نظیر سهام عدالت قرار دارند که به‌رغم مالکیت بخش عمومی (عموما بازنشستگان یا سهامداران سهام عدالت) تحت مدیریت دولتی قرار دارند. این گروه به دلیل عدم پاسخگویی و نظارت مالکان اصلی خویش عمدتا به صورت سلیقه‌ای و در اختیار مدیریت دولتی عمل می‌کنند.

در این فضا کارشناسان به‌رغم استقبال از حضور سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس، خواهان نظارت بر فعالیت‌های این گروه از جمله لزوم توجه به افزایش توان کارشناسی مجموعه‌ها هستند؛ چرا که این مجموعه‌ها عموما به دلیل برخورداری از منابع سنگین حتی روندهای کلی بازار را تغییر داده و حرکت‌های آنان از سوی دیگر فعالان بازار مورد تقلید قرار می‌گیرد.

در کنار این شرایط بازار در تحولات موثر، شاهد انتظار معامله‌گران برای مذاکرات استانبول و تبعات بعدی آن است که البته هر چند می‌توان انتظار حرکت مثبتی را در آن داشت، اما این مذاکرات نمی‌تواند تغییر عمیق در فضای روابط ایجاد کند. مجموعه سخنان نمایندگان مجلس در هفته گذشته در جریان بررسی استقلال بانک مرکزی به خصوص سخنان حجت‌الاسلام مصباحی مقدم در مورد تلاش اروپا برای تحریم بانک مرکزی نشان از انتظار برخی فعالان برای موج جدیدی از تحریم‌ها دارد.

در صحنه اقتصادی همچنان مهم‌ترین موضوع طرح تحول و نحوه اجرای آن است. در شرایطی که دولت برای کاهش تبعات این مساله به واگذاری سهمیه‌های جدید گازوئیل در بخش حمل و نقل پرداخته است، بحث نرخ این حامل انرژی به خصوص در مناطق سردسیر همچنان مورد توجه است. در همین حال با افزایش سرمای هوا و کاهش میزان گاز طبیعی در دسترس، حرکت واحدهای صنعتی به سوی مصرف مازوت به افزایش چشمگیر بهای انرژی این واحدها منجر خواهد شد. در همین حال بحث هدف نهایی نرخ‌های انرژی و بحث نرخ ارز نیز موضوعات مهم دیگری است که مورد توجه است.

در بازارهای جهانی اما بازگشایی بازارها پس از تعطیلی شروع سال نو میلادی با تغییراتی همراه بود. نگرانی عمومی در مورد اقتصاد چین، باعث فروکش کردن موج صعودی بهای فلزات شده است. عقب نشینی چین از موضع تثبیت نرخ یوآن و افزایش ارزش یوآن در سطح بین‌المللی و افزایش نرخ بهره در داخل این کشور سبب شده است کارشناسان برای این بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فلزات، دوره‌ای از آرامش را انتظار دارند. در این فضا بهای مس در حد ۹هزار و ۵۹۱ دلار تثبیت شده است، هر چند که می‌توان برای کاهش آن تا مرز ۹ هزار دلار نیز چشم‌انتظار بود. بهای آلومینیوم، نیز به دو هزار و ۴۷۰ دلار، روی دو هزار و ۴۴۶ دلار و سرب در حد دو هزار و ۷۰۰ دلار معامله شده است. بهای بیلت در حد ۵۶۰ دلار و شاخص بالتیک در حد یک هزار و ۵۴۴ واحد رقم خورده است.

در بازار چه خبر بود؟

در بازار روز چهارشنبه همچنان گروه خودرویی صدر نشین بازار بود که این امر به تشکیل صف‌های خرید در اکثر نمادهای عمده بازار منجر شد. در گروه خودرویی، زامیاد در کنار ایران خودرو بیشترین صف خرید را شاهد بود. در همین حال در این گروه معامله‌گران شاهد معاملات سنگینی در نماد سایپا بودند. در گروه خودرویی، بیش از ۵۰ درصد سهام دو شرکت «تجارت الکترونیک خودرو تابان» و «پیشگامان بازرگانی ستاره تابان» واگذار شده است. این دو شرکت از زیر مجموعه‌های سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا محسوب می‌شدند که بخش مهمی از سهام سایپا (دو عضو هیات‌مدیره) را تصاحب کرده بودند.خریدار این سهام هنوز معرفی نشده اما به نظر می‌رسد گروه سایپا برای تامین نقدینگی خرید سنگینی که انجام داده، این فروش را برنامه‌ریزی کرده است. پیش تر برای تامین نقدینگی، سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا افزایش سرمایه از ۴۰۰ به ۱۴۰۰ را در دستورکار قرار داده بود. در این گروه، رنا زمان برگزاری مجمع سالانه خود را اعلام کرده است. در گروه بانکی روز چهارشنبه معامله‌گران شاهد انتقال اولین بخش از بلوک بانک پارسیان متعلق به زیر مجموعه مهر اقتصاد ایرانیان به گروه تدبیر بودند.این بلوک که در گذشته توسط توسعه صنعتی خریداری شده بود، از توسعه صنعتی در جهت تسویه حساب‌های فی مابین با مهر اقتصاد ایرانیان (سهامدار عمده)منتقل شده بود که سرانجام به تدبیر منتقل شد.در گروه بانکی، مدیرعامل پست بانک از تصمیم این بانک برای افزایش سرمایه خبر داده است. به گفته محبیان راههای افزایش سرمایه پست بانک در چند روز آینده و با هماهنگی بانک مرکزی اعلام می‌شود، هر چند که انتظار می‌رود با توجه به نامشخص بودن شرایط مدیریتی این بانک سازمان بورس با این افزایش سرمایه با دقت برخورد کند. محبیان همچنین در این مصاحبه گفته بود که پست بانک یک شرکت دولتی و یک بانک مطلق نیست و وزیر ارتباطات رییس مجمع این بانک است و شرایط این بانک با بانک‌های دیگر متفاوت است.

در گروه انفورماتیکی‌ها، تجارت الکترونیک پارسیان روز چهارشنبه شاهد عدم بازگشایی نماد حق تقدم به دلیل آماده نبودن مسائل فنی بود که انتظار می‌رود این بازگشایی امروز انجام شود.

در گروه تجهیزات، سخنان مدیرعامل مپنا در نمایشگاه بازار سرمایه از اهمیت برخوردار بود. اعلام دریافت بخشی از مطالبات این شرکت، از فشار وارده به نقدینگی این شرکت خواهد کاست و شانس افزایش درآمد غیر‌عملیاتی این شرکت را در کنار کاهش هزینه‌های مالی به همراه خواهد داشت.در گروه واسطه گری در شرایطی بوعلی در آستانه برگزاری مجمع سالانه در ۲۷دی ماه قرار دارد که براساس خبرهای منتشره، حسابرس شرکت خواهان اخذ ذخیره برای پروژه فسفات کارون شده است. این امر منجر به کاهش سود بوعلی خواهد شد.در گروه تصفیه نفت، پالایشگاه تبریز امروز مشمول ضوابط رفع گره خواهد بود.در گروه معدنی خبر‌های ضدو نقیضی در مورد مساله عوارض صادرات کنسانتره سنگ‌آهن و گندله در بازار منتشر شده است که در این میان برخی از ادامه اجرای آن خبر می‌دهند. در گروه فلزی، تغییر مدیرعامل فولاد خراسان توجه معامله‌گران را جلب کرده است. این تغییر از سوی برخی از منابع، تغییری به خواست مسوولان دولتی به‌رغم خصوصی بودن این شرکت عنوان شده است.