احسان حاجی *

در سال ۱۹۴۴ و در ‌گرماگرم جنگ جهانی دوم نمایندگان ۴۴ کشور در منطقه‌ای به نام برتن وودز در ایالت نیوهمپشایر آمریکا‌گرد آمدند تا در مورد ایجاد یک نظم نوین پولی بین‌المللی تصمیم‌گیری کنند. با توجه به این که رونق یافتن تجارت بین‌الملل برای ایالات متحده و انگلستان اهمیت بیشتری داشت دولت‌های این دو کشور تلاش بیشتری برای تشکیل این کنفرانس کرده و طرح‌هایی را هم برای ارائه در این نشست آماده کردند. با توجه به مشکلاتی که برای ادامه حیات سیستم پایه طلا آمده بود و نیز پیامدهای بحران اقتصادی ۱۹۳۰ شرکت‌کنندگان در این کنفرانس در اندیشه برپایی یک نظم نوین پولی بودند تا بتواند بستری هموار برای گسترش بازرگانی بین‌المللی و رشد اقتصادی کشورها فراهم کند.

سیستم نرخ‌های ارزی شناور (۲)

نظام نرخ‌های ارزی شناور که به دنبال فرو ریختن سیستم ارزی ثابت بوجود آمد در سال ۱۹۷۶ هنگامی که اعضای صندوق بین‌المللی پول در کشور جامائیکا‌گرد آمدند و در مورد سیستم پولی بین‌المللی جدید به توافق رسیدند، رسمیت یافت. در این‌جا لازم است که نظریات موافق و مخالف در مورد سیستم‌های نرخ ارز ثابت و نرخ ارز شناور مورد بررسی قرار گیرند.

موافقت‌نامه جامائیکا

در اجلاس جامائیکا اصول صندوق بین‌المللی پول مورد تجدید نظر قرار‌گرفت و خط‌مشی نرخ‌های شناور ارز به تصویب رسید. نکات اصلی این توافق شامل موارد زیر بودند:

۱. متغیر بودن نرخ‌های تبدیل ارزها به‌وسیله اعضا پذیرفته شد. بر این اساس ورود کشورهای عضو به بازار آزاد برای تعدیل نوسانات پولی مجاز دانسته شد.

۲. طلا به عنوان یک دارایی ذخیره‌ای در سیستم پولی کنار گذاشته شد. بر این اساس صندوق بین‌المللی پول ذخایر طلای خود را به قیمت روز بازار به کشورهای عضو فروخت و سود حاصل از این عمل را در یک حساب جدید برای کمک به کشورهای عضو فقیر قرار داد. هم‌چنین به دولت‌های عضو هم اجازه داده شد که در صورت نیاز ذخایر طلای خود را به قیمت بازار به فروش برسانند. سهمیه پرداختی کشورهای عضو به صندوق افزایش یافت. بر پایه این توافق کل سهمیه‌های پرداختی سالانه کشورهای عضو به ۴۱‌میلیارد‌دلار رسید. در سال‌های بعد نیز این مبلغ ۱۹۵‌میلیارد‌دلار و تعداد اعضای صندوق بین‌المللی پول به ۱۲۸ کشور افزایش یافت.

www.irfx.ir *