برگردان: سارا وفایی
تمام شرکت‌های ثبت شده در شاخص S&P، حداقل از یک، حداکثر از ۳۵ کارشناس برای راهنمایی مشتریان در مورد EPS شرکت استفاده می‌کنند. البته این کارشناسان بنا بر اهمیت بالای EPS، وقت زیادی را صرف ارائه مشاوره به هریک از مشتریان خود می‌کنند. از آنجا که EPS، یکی از فاکتورهای مهم مالی در حوزه تحقیقات بازار اوراق بهادار است، در این مقاله کاربردی، بحث در رابطه با اجزای EPS و اینکه چرا EPS یکی از مباحث داخلی هر شرکت است، می‌پردازیم.

اولین جزء پیش‌بینی سود (EPS)، درآمد یا به عبارتی دقیق‌تر درآمد اختصاصی سهامداران عمومی است.
در واقع، درآمد سهامداران عمومی چیزی جز باقی‌مانده سود، پس از توزیع سود بین کارفرمایان، عرضه‌کنندگان، ارائه‌دهندگان خدمات، صاحبان سهام ممتاز و بستانکاران نیست که از مخارج و سود تقسیم شده میان صاحبان سهام ممتاز، طی یک دوره زمانی مشخص مثل یک‌سال یا سه‌ماه، کمتر است.
دومین جزء EPS، تعداد سهم منتشر شده در بازار توسط شرکت است. لازم به ذکر است، تعداد سهام موجود بازار را به عنوان جزئی از EPS شرکت تلقی می‌کنیم تا میزان مطالبات سهامداران عمومی را نسبت به درآمد در هر واحد اندازه‌گیری کنیم. به عبارت دیگر، EPS مقدار سودی است که به هر سهم اختصاص می‌یابد. با محاسبه سطح درآمد شرکت از این روش می‌توان به میزان درآمدی که هر فرد کسب می‌کند، دست یافت.
با اینکه اجزای EPS ظاهرا ساده به نظر می‌رسد، اما در واقعیت این‌طور نیست و این عناصر کاملا پیچیده‌اند.
به عنوان مثال، تخمین تعداد سهام در بازار، کاری ساده نیست؛ چرا که به مرور زمان تعداد سهام دائما در حال تغییر یا جابه‌جایی است؛ به طوری که انتشار سهام توسط شرکت‌ها یا بازخرید سهام توسط شرکت‌ها، تعداد سهام موجود در بازار را تغییر می‌دهد. از بازار دیده نمی‌شود که با عرضه مقدار زیادی سهام توسط یک شرکت در انتهای یک دوره مالی، تعداد متوسط سهام در انتهای دوره بسیار بزرگ‌تر از اوایل دوره خواهد بود که به این ترتیب در محاسبه EPS مشکل ایجاد می‌کند.
انواع EPS
برای یک شرکت بیش از یک نوع EPS وجود دارد که انواع مختلف آن با توجه به تغییر در روش تخمین تعداد سهام موجود در بازار، تغییر خواهد کرد. نوع اول EPS تحت‌تاثیر تغییرات بالقوه تعداد سهام موجود و حق تقدم و اختیار خرید و فروش در بازار قرار نمی‌گیرد و نوع دیگر آن که تحت‌تاثیر تغییرات تعداد سهام شرکت‌های بازار (سهم‌های منتشر شده جدید توسط شرکت‌ها) و حق تقدم و اختیار خرید و فروش قرار می‌گیرد. البته این موضوع در مورد بازار ایران صدق نمی‌کند. در بازار ما فقط یک نوع EPS وجود دارد و از آنجا که برحسب مقدار سرمایه ثبت شده در زمان تشکیل مجمع سالانه، محاسبه می‌شود، تحت‌تاثیر تغییرات تعداد سهام منتشر شده قرار نمی‌گیرد و از طرفی شامل حق تقدم‌ها نیز نمی‌شود؛ مگر اینکه حق‌تقدم‌ها به صورت سرمایه افزودنی قبل از تشکیل مجمع به سرمایه شرکت افزوده شود که در این صورت می‌توان از آن بهره گرفت.
براساس اصول و قوانین پذیرفته شده در آمریکا، شرکت‌های آمریکایی باید هر دو نوع EPS را در صورت‌های مالی خود داشته باشند؛ چرا که EPS در این کشور هر سه ماه یک‌بار اعلام خواهد شد و همچنین شرکت‌ها در محاسبه EPS، از حق تقدم‌ها و اختیار خرید و فروش نیز استفاده می‌کنند.البته در مواردی که شرکت سودده نیست، از این قاعده مستثنی می‌شود؛ چرا که با محاسبه تعداد سهم‌های جدید اضافه شده در بازار (که از حق تقدم‌ها و اختیارها ناشی می‌شوند) مقدار زیان کوچک‌تر از حد واقعی آن نشان داده می‌شود. دومین مشکلی که در محاسبه تعداد سهام موجود در بازار برای محاسبه EPS وجود دارد، این است که در ترازنامه‌ شرکت‌ها در بخش اوراق بهادار، هیچ‌گاه از میانگین تعداد سهم‌های موجود در بازار استفاده نمی‌شود، بلکه تعداد سهامی را که در همان روز بستن ترازنامه، در دست صاحبان سهام است، استفاده می‌کنند. همچنین این تعداد شامل اوراق تبدیلی نیز نمی‌شود؛ چرا که EPS را کاهش می‌دهد، بنابراین سرمایه‌گذاران باید در هنگام محاسبه EPS، هر دوی این موارد را در نظر بگیرند.
EPS به عنوان درآمد هر سهم، میزان سودآوری شرکت را نشان می‌دهد؛ چرا که در هر شرکت درآمد هر سهم را به کل سهام شرکت تعمیم می‌دهند و براساس آن تصمیم می‌گیرند.
استفاده از نسبتP/E
یکی دیگر از ابزارهای مالی غیر از EPS، نسبت قیمت به درآمد است. P/E از تقسیم قیمت جاری بازار بر درآمد هر سهم یا EPS محاسبه می‌شود که برای ارزیابی سهام شرکت یا پیش‌بینی قیمت سهام در آینده به کار می‌رود. با استفاده از P/E می‌توان به میزان اهمیت EPS نیز پی برد. شایان ذکر است، نسبت P/E از شرکتی به شرکت دیگر تغییر می‌کند و مقدار آن در هر شرکتی بستگی به قدرت اقتصادی شرکت مزبور دارد. در آمریکا با توجه به اینکه در هر سال ۴بار EPS تعیین می‌شود، در نسبت P/E، از آخرین EPS استفاده می‌شود.لازم به ذکر است، برای افزایش حقوق صاحبان سهام، افزایش درآمد به تنهایی کافی نیست، بلکه EPS باید افزایش یابد. راه افزایش EPS نیز انتشار سهام جدید توسط شرکت نیست؛ چرا که نه تنها EPS افزایش نمی‌یابد، بلکه کاهش می‌یابد (حتی اگر درآمد نیز افزایش یابد).
منبع: www.investopedia.com