گارو هوانسیان فر*

مخاطبین این نوشتار سرپرستان ارشد و مدیران در موسسات حسابرسی معتبر هستند. مجمع عمومی عادی سالانه شرکت آلفا (سهامی خاص) در اواخر تیرماه ۱۳۹۱ برای رسیدگی به گزارش بازرس قانونی و سایر موارد مربوط به سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۰ تشکیل شده است. بازرس شرکت که شخصی از معتمدین شرکت است، در گزارش خود فقط به موارد قانون تجارت اشاره کرده است و در نهایت نسبت به صحت و سقم حساب‌ها اظهار‌نظر مثبت (!!) ارائه داده است. گزارش بازرس قانونی در مجمع یادشده قرائت و در نهایت صورت‌های مالی شرکت به تصویب کلیه صاحبان سرمایه شرکت آلفا رسیده است. هیات‌ مدیره شرکت آلفا در اواخر شهریور ماه ۱۳۹۱ از یک موسسه حسابرسی معتبر در خواست کرده است که صورت‌های مالی آن شرکت را برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۰ حسابرسی و نظر خود را نسبت به آنها ارائه دهد. موسسه یادشده کار حسابرسی را در اول مهر ماه ۱۳۹۱ شروع و در ۲۱ مهرماه ۱۳۹۱ گزارش حسابرسی را تحویل هیات مدیره شرکت کرد. تاریخ پایان عملیات حسابرسی، ۱۹ مهر ماه ۱۳۹۱ و تاریخ تایید صورت‌های مالی توسط هیات مدیره، ۱۴ تیرماه ۱۳۹۱ بوده است. از شما خواننده گرامی درخواست می‌شود، به سوالات زیر پاسخ دهید:

۱- آیا لازم است که تاریخ تایید صورت‌های مالی توسط شرکت به تاریخی نزدیک به تاریخ درخواست حسابرسی، یعنی اواخر شهریور‌ماه ۱۳۹۱ یا تاریخ دیگری در مهر‌ماه ۱۳۹۱ (قبل از تاریخ گزارش حسابرس) تغییر یابد؟

۲- آیا در یادداشت‌های توضیحی پیوست صورت‌های مالی باید رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه (در صورت وجود) تا تاریخ جدید (درصورتی‌که تاریخ تایید صورت‌های مالی تغییر یافته باشد) بهنگام شود؟ بدون توجه به پاسخ مثبت یا منفی شما، در این مورد حسابرس تا چه تاریخی باید رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه را رسیدگی کند؟

۳- تاییدیه مدیران باید به چه تاریخی باشد؟ به این سوال در دو حالت جواب دهید: ۱- تاریخ تایید صورت‌های مالی تغییر نیافته باشد. ۲- تاریخ تایید صورت‌های مالی تغییر یافته باشد.

۴- در صورتی که کلیه یا تعدادی از اعضای هیات مدیره عوض شده باشند، تاییدیه مدیران باید توسط چه کسی یا کسانی امضا شود؟ به این سوال نیز در دو حالت تغییر در صورت‌های مالی (طبق بند ۵ ذیل) و عدم تغییر در صورت‌های مالی پاسخ دهید.

۵- آیا حسابرس می‌تواند از مسوولان شرکت بخواهد که بدون تغییر مبالغ، در صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی پیوست صورت‌های مالی شرکت تغییراتی دهند (البته در صورت لزوم) و صورت‌های مالی جدیدی (البته جدید فقط از نظر نحوه ارائه اقلام و افشاها) ارائه دهند و حسابرس نسبت به صورت‌های مالی جدید اظهار نظر کند؟ در چنین صورتی، صورت‌های مالی جدید باید توسط چه کسانی تایید شود؟

۶- آیا امکان دارد که حسابرس بتواند اظهار نظر مقبول ارائه دهد؟ یا اینکه گزارش او باید حداقل مشروط باشد.

۷- گزارش حسابرس به چه تاریخی باید باشد؟ به این سوال در حالت‌های مختلف پاسخ دهید: ۱- صورت‌های مالی اولیه (بدون تغییرات) با تاریخ تایید شده اولیه ارائه شده باشد. ۲- در صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی پیوست آن تغییراتی طبق بند ۵ بالا داده شده باشد ولی تاریخ آن به تاریخ اولیه، یعنی تیرماه ۱۳۹۱ باشد. ۳- در صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی پیوست آن تغییراتی طبق بند ۵ فوق داده شده باشد ولی تاریخ آن به تاریخی در آخر شهریور‌ماه یا اوایل مهر ماه (قبل از تاریخ گزارش حسابرس) تغییر یافته باشد.

* عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان، حسابدار خبره مدیریت جهانی