دنیای اقتصاد- بورس اوراق بهادار روز دوشنبه شاهد یک روز تاریخی بود، روزی که کارگزاران بازار در مراسمی رسمی با حضور وزیر اقتصاد با سیستم معاملاتی دهه 1980 بورس خداحافظی کردند. البته افت مداوم شاخص بورس تهران آن‌قدر برای فعالان این بازار تراژدیک شده که باعث شد این مراسم افتتاح رسمی به محلی برای اعتراض سهامداران تبدیل شود.

جنب پل حافظ
روزی تاریخی برای بورس
گروه بورس-همایون دارابی: بورس اوراق بهادار روز دوشنبه شاهد یک روز تاریخی بود، روزی که به طور رسمی کارگزاران در مراسمی با حضور وزیر اقتصاد با سیستم معاملاتی دهه ۱۹۸۰ بورس خداحافظی کردند.
پس از مدت‌ها برگزاری جلسات آموزشی و دشواری‌های فنی رخ داده، سرانجام سیستم معاملات بورس تغییر کرد تا بازار سهام بتواند در روند رو به رشد خود بر پایه نرم‌افزاری به روز حرکت کند. کمبودهای نرم‌افزاری در خلال چندسال اخیر به ویژه پس از ورود شرکت‌های بزرگ اصل 44 سبب بروز مشکلاتی جدی در بازار شده بود که مهمترین وجه آن عدم فرصت دسترسی برابر، میان کارگزاران تهرانی و شهرستانی و توقف‌های ناگهانی سیستم نرم افزاری بود. انتظار می‌رود نرم‌افزار جدید ضمن حل مشکلات گذشته فرصتی را پدید آورد تا بورس اوراق بهادار بتواند در سایه قابلیت‌های نرم افزار جدید بازارهای متعددی را تجربه کرده و پتانسیل بالقوه موجود در بازار به حالت بالفعل درآید. در همین حال البته مراسم روز دوشنبه در شرایطی برگزارشد که جا داشت مسوولان این مراسم را که عموما در بورس‌های دیگر به صورت جشن بین‌المللی برگزار می‌شود، به صورتی گسترده‌تر و همچنین با تبلیغات بیشتری صورت می‌گیرد که البته فرصت آن همچنان موجود است.
در بازار روز دوشنبه البته سخنان وزیر اقتصاد در مراسم راه‌اندازی رسمی سیستم معاملات از اهمیت بالایی برخوردار بود. هر چند که این سخنان در جو احساسی بازار سرمایه گم شد، اما سخنانی که دکتر حسینی درمورد «انجام مراقبت لازم از بورس» و «دفاع با نهایت جدیت از حقوق تمام افرادی که از سهام اصل ۴۴ خرید می‌کنند» و در نهایت خبر ارایه لایحه دو فوریتی و تقدیم آن به دولت و توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید که این اقدامات موجبات توسعه بازار سرمایه را فراهم می‌کند، مواردی است که انتظار می‌رود در خلال روزهای آینده بتواند شرایط بازار را متاثر کند. در حال حاضر اما بورس اوراق بهادار با دوری گرفتن از شرایط استثنایی تغییر سیستم معاملاتی و همچنین در خلال روزهای آتی تعطیلی ایام اعیاد قربان و غدیر که به صورت سنتی تا حدودی جو بازار را با رکود مواجه می‌سازند، می‌تواند با اتکا به کاهش قیمت‌ها و افزایش ارزندگی نمادها و همچنین حمایت سهامداران عمده شرایط متعادلی را تجربه کند. در کنار تحولات درون، بازار سهام در خارج از بازار نیز تحولات مهمی را تجربه می‌کند. در تحولات کلان سیاسی سخنان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در مراسم نماز عید قربان از اهمیت برخوردار است که در آن سخنان اوباما تکرار سخنان بوش توصیف شده است. این برخورد پس از استقبال اولیه تهران از انتخاب اوباما نشاندهنده تغییر دیدگاهی است که حضور اوباما را تغییردهنده سیاست‌های آمریکا توصیف می کرد.به نظر می‌رسد مقامات آمریکایی پیش شرط‌هایی را برای مذاکره با تهران اعلام کرده‌اند که قابل پذیرش نمی‌نماید.
در کنار مسایل سیاسی که انتظار برخوردی جدید در آن به ویژه در سطح شورای امنیت افزایش یافته است، در سطح اقتصاد داخلی و بین‌المللی نیز روند تحولات چندان به نفع بازار سرمایه نیست. در داخل کشور در حالی که اکثر کارشناسان انتظار یک مجموعه سیاست مدون و ساختارمند برای مقابله با بحران خزنده اقتصاد جهانی را داشتند، در سطح داخلی شرایط چندان یک دست و سازمان یافته به نظر نمی‌رسد. سیاست‌های که در بخش‌هایی متناقض نیز به نظر می‌رسد. در مهمترین موضوع بحث لایحه طرح تحول از اهمیت برخوردار است. در شرایطی که درآمدهای دولت از محل فروش نفت و صادرات غیر نفتی به ویژه محصولات پتروشیمی در حال افت است، بحث حذف یکسری از یارانه‌ها به ویژه در مورد حامل‌های انرژی یکی از راهکارهای دم دستی برای تامین منابع دولت به شمار می‌رود که البته در بخش دیگری از طرح حالتی متناقض دارد که این بخش پرداخت نقدی به عموم مردم است که منابعی دو چندان نسبت به درآمدهای احتمالی برای دولت را می‌طلبد و بحث بروز تورم شدید را نیز با خود دارد. در این فضا که بحران اقتصاد جهانی در حال چهره‌نمایی پررنگ در اقتصاد کشور است مساله نحوه برخورد دولت با این بحران و تبعات آن مهمترین ابهام موجود است. در کنار این بحث ارایه لایحه تعویق اجرای مالیات بر ارزش افزوده نیز نشاندهنده آن است که اجرای شتاب‌زده برنامه‌های اقتصادی پر حاشیه می‌تواند کل موضوع را تحت تاثیر قرار دارد.
در صحنه اقتصاد جهانی بهای مواد خام و نفت مجددا رو به کاهش گذاشته است که در آن بهای فلزات پس از یک بازگشت امید وار کننده بار دیگر به سطوح قبلی خود بازگشته‌اند. امری که با افزایش موجودی انبارهای بورس فلزات لندن نیز همراه شده است. بهای بیلت فولادی نیز در مرز ۳۰۰دلار باقی مانده است.
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز دوشنبه تحت تاثیر حضور وزیر اقتصاد در تالار بورس شرایطی متفاوت داشت. از سویی تعطیلی میان هفته و فرارسیدن عید سعید قربان نیز موجب شد تا بازار رو به رکود بیشتری باشد امری که در پایان هفته نیز قابل تکرار است. در بازار روز دوشنبه در گروه فلزی صف فروش فولاد مبارکه همچنان در بازار بر قرار بود این امر در شرایطی رخ داد که سخنان کارشناسان به ویژه سخنان اسلامیان، مدیرعامل سابق مبارکه از اهمیت بالایی برخوردار است. کارشناسان صنعت فولاد در خلال هفته گذشته به کرات ازمساله عدم افزایش تعرفه ابراز نگرانی کرده‌اند. برخی از کارشناسان بهای اسلب ۵۰۰دلاری را نقطه سر‌به‌سر مبارکه توصیف کرده‌اند. از سویی اگر چه انتظار می‌رفت دولت با توجه به کاهش بهای سهام مبارکه به کمتر از ۳هزار و ۱۹۷ریال (قیمت اولیه واگذاری سهام مبارکه به عنوان جوایز صادراتی)انتظار توقف واگذاری سهام را داشتند، اما با توجه به مصوبه پیشین هیات دولت که در این مصوبه دولت به وزارت بازرگانی اجازه داد نسبت به فروش تدریجی باقیمانده سهام فولاد مبارکه موضوع تصویب‌نامه شماره ۶۳/ت۳۹۴۸۵هـ مورخ ۵/۱/۱۳۸۷ از طریق کارگزار معرفی ‌شده از سوی سازمان بورس اقدام نماید. بر اساس این مصوبه، وجوه حاصل از فروش سهام فولاد مبارکه به حساب سازمان توسعه تجارت ایران واریز و آن سازمان نسبت به پرداخت جوایز و مشوق‌های صادراتی صادرکنندگان به صورت نقدی اقدام خواهد نمود.
این مصوبه راه را برای عرضه‌های سهام مبارکه در تابلو همواره می سازد که این امر واگذاری‌های دو هفته اخیر در نماد مبارکه در قالب سهام جوایز صادراتی هموار می‌سازد.
در گروه ساختمانی عرضه بلوکی سهام توس گستر روز دوشنبه بدون خریدار ماند، عرضه‌ای که می‌توانست به رقابت بر سر مالکیت توس گستر پایان دهد. با عدم خرید این بلوک که بیمه ایران عرضه‌کننده آن بود بازار احتمالا با تجدید نظر در قیمت پایه، شاهد عرضه مجدد خواهد بود. رکود در بخش ساختمان سبب شده است تا خریداران در مورد سهام این شرکت‌های احتیاط کنند.
در گروه مخابرات توقف این نماد همچنان در شرایطی ادامه دارد که بهای سیم کارت همراه اول کاهش یافته است. از سویی مساله تحقیق و تفحص از مخابرات در مجلس شورای اسلامی رد شد. انتظار می‌رود که این نماد با انتشار گزارش‌های میان دوره‌ای در چند هفته آینده بازگشایی شود.
در مجموع بازار روز دوشنبه در شرایط غیر عادی با افت شاخص همراه بود، حجم معاملات نیز با توجه به معامله بلوکی خدمات انفورماتیک رشد حجم را نسبت به روز قبل تجربه کرد.
عکس:حمید جانی پور