شروین شهریاری

پرسش از آقای بابایی: در شرایط فعلی که روند بازار نزولی است و قیمت عموم سهام مرتب در بورس کاهش پیدا می‌کند، چگونه می‌توان بهترین زمان خرید سهم و انجام سرمایه‌گذاری را تشخیص داد؟ پاسخ: به طور معمول تعیین هدف‌های قیمتی خرید و فروش با استفاده از تحلیل تکنیکال صورت می‌پذیرد، اما از منظر فاندامنتال نیز می‌توان به بررسی این مساله پرداخت.

واقعیت این است که نوسانات در بازار سهام معمولا فریبنده و اغواکننده هستند. وقتی بازار در مسیر نزول قرار می‌گیرد، بیش از هر چیز اخبار منفی و دلسردکننده توسط عوامل بازار (رسانه‌ها، کارگزاران، فعالان روزانه تالار معاملات و ...) منتشر می‌شود و سرمایه‌گذاران را متمایل به فروش سهام و خروج از بازار می‌کند. با تداوم نزول سهام شاخص، احساسی از ناامیدی

دسته جمعی در فعالان بازار پدیدار می‌شود که این احساس از لحاظ روان شناختی انتظار سقوط و نزول بیشتر را در سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. جالب است بدانید که این احساس با تداوم نزول بازار بیشتر و بیشتر می‌شود و هر چه به نقطه حمایت نهایی (کف) بازار نزدیکتر می‌شویم این بد‌بینی کاذب به طور فزاینده‌ای تشدید می‌شود. اصولا فاصله گرفتن بازار از ارزش ذاتی و تشکیل سهام Under Value نیز از همین روند پیروی می‌کند.

در این وضعیت هر چه قیمت‌ها بیشتر سقوط می‌کند، حجم معاملات نیز کاهش می‌یابد، زیرا انگیزه عرضه در بسیاری از سهامداران کاهش می‌یابد. از سوی دیگر بدبینی مورد اشاره باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران به فروش هر چه بیشتر سهام روی آورند و به تدریج به نقطه‌ای می‌رسیم که سرمایه‌گذاران اکثر سهام خود را به فروش رسانده‌اند و به پول نقد تبدیل کرده‌اند. مشخصه بازار در چنین وضعیتی اغلب حجم ناچیز معاملات است و البته در این شرایط ارزش ذاتی اکثر سهام

از قیمت معاملاتی آنها بالا تر است. در اینجا با یک پدیده متناقض روبه‌رو می‌شویم، هر چه نقدینگی در بازار بیش ‌تر می‌شود (از فروش سهام آزاد می‌شود) انتظار و بدبینی نسبت به تشدید روند نزولی نیز بیشتر می‌شود. این روند متناقض، در نهایت منجر به ایجاد شکاف بین عرضه و تقاضا و آغاز روند صعودی بازار می‌شود.

با چرخش بازار معمولا حجم تقاضا نیز به نحو عجیبی زیاد می‌شود، زیرا تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران وجود دارند که در قیمت‌های بالاتر سهام خود را به فروش رسانده و خواهان کسب سود و استفاده از تبعات آغاز یک روند صعودی در بازار هستند. جالب است که در چنین شرایطی این پرسش برای سرمایه‌گذاران جدید مطرح است که چرا با وجود عوامل منفی، قیمت سهامی که تا چندی پیش فروشندگان بسیاری داشته، افزایش پیدا می‌کند؟ این در حالی است که یک تحلیل بنیادی درست، به ما خواهد گفت که حتی با وجود برخی عوامل منفی، یک سهم کمتر از یک محدوده قیمتی خاص «ارزنده» است. بنابراین یکی از نکات مهمی که به عنوان پیش شرط موفقیت در بازار سرمایه مطرح است، «ارزش‌گذاری» سهام یک شرکت است که به وسیله آن می‌توان با مقایسه قیمت و ارزش ذاتی، استراتژی خرید و فروش صحیح و مطمئن را تنظیم کرد. طبیعی است که در بازارهای نزولی همواره ترس از ضرر بیشتر وجود دارد و این مساله پایبندی به استراتژی سرمایه‌گذاری فردی را دشوار می‌کند، اما باید دانست جو بازارهای نزولی معمولا موقعیت‌های استثنایی زیادی ایجاد می‌کند که برندگان این موقعیت‌ها در نهایت سرمایه‌گذاران پر تجربه هستند.

البته بدیهی است که اتخاذ تصمیم خرید در زمانی که همه فروشنده هستند، اقدامی دشوار و نیازمند شجاعت فراوان است، اما باید به خاطر داشت که تاریخچه بازارهای بورس مملو از خاطراتی است که در آن سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با غلبه بر ترس طبیعی خود (با خرید سهام ارزان) به بازده هنگفتی دست یافته‌اند. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که هر چند کنترل نوسانات بازار از عهده سرمایه‌گذاران خارج است، اما تدوین استراتژی سرمایه‌گذاری و پایبند بودن به آن کاری است که از عهده تک‌تک افراد ساخته است و در صورتی که این روش جایگزین تقلید از عرف بازار و نوسانات روزمره آن شود، می‌توان امیدوار بود که در بلندمدت از آثار نامطلوب بازارهای نزولی در امان مانده و به بازدهی معقول و رضایت بخشی دست یابیم.

Shahriary_sh@yahoo.com