شروین شهریاری

پرسش از آقای کرمانشاهانی از طریق پست الکترونیک: تأثیر نوسانات کنونی نرخ جهانی (تقویت دلار و تضعیف یورو) بر شرکت‌های بورسی چگونه خواهد بود؟ پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی مشروح و مفصلی است که در این مختصر نمی گنجد. اما به عنوان یک نکته کلی، در حال حاضر شرکت‌هایی که مبادلات یورویی دارند (مانند برخی خودرو سازان)، در صورت تداوم شرایط کنونی از تضعیف یورو در بازار‌های جهانی منتفع خواهند شد. این مبادلات می‌تواند شامل تعهدات یورویی ( در قبال صندوق ذخیره ارزی و یا طرف حساب خارجی) باشد. بدین ترتیب در صورت تداوم نزول قیمت یورو، ارزش جاری بدهی‌های ارزی ثبت شده در ترازنامه شرکت ها کاهش می‌یابد؛ در نتیجه جریان خروجی وجه نقد آتی در تاریخ ترازنامه کمتر خواهد بود.

از سوی دیگر برخی شرکت‌ها که مبنای قیمت فروش محصولات آنها بر اساس دلار تعیین می‌شود، تاثیر متفاوتی از وضعیت کنونی می‌پذیرند. تقویت نرخ جهانی دلار از یک سو باعث افزایش درآمد ریالی این شرکت‌ها می‌شود چون دلار صادراتی را با نرخ بالاتری به ریال تبدیل می‌کنند، اما از سوی دیگر، تقویت نرخ دلار بر بازار جهانی کالا موثر بوده و یکی از عوامل مهم در تشدید ریزش شدید قیمت‌های جهانی مواد خام بوده است. یک برآورد اولیه نشان می‌دهد که برآیند این دو عامل (افزایش درآمد ریالی ناشی از رشد قیمت دلار و کاهش قیمت‌های فروش صادراتی) بر درآمد شرکت هایی که مبادلات ارزی دلاری دارند اثر منفی خواهد گذاشت، زیرا اغلب کاهش قیمت‌های فروش بیش تر از میزانی است که بتواند با افزایش نرخ برابری دلار در برابر ریال پوشش داده شود. بدین ترتیب تداوم روند تقویت دلار به‌طور کلی نمی‌تواند خبر خوشی برای شرکت‌های صادر کننده محصولات به بازار‌های جهانی تلقی شود. تولیدکنندگان مواد معدنی، فلزی، پتروشیمی و... در این گروه جای می‌گیرند.

* پرسش از خواننده ای بدون ذکر نام: افت و خیز قیمت سهام یک شرکت چه تاثیراتی بر فعالیت خود شرکت خواهد داشت؟

پاسخ: آشنایی با مفاهیم اولیه علم حسابداری پاسخ به این سوال را روشن می‌کند. همان‌طور که احتمالا تا به حال در گزارشات مالی مشاهده کرده اید، سرفصل «سرمایه» در ترازنامه، در ستون سمت چپ و در بخش حقوق صاحبان سهام منعکس می‌شود. تعبیر این نکته این است که سرمایه اصولا برای شرکت ماهیت بدهی دارد، یعنی عبارت از منابعی است که توسط صاحبان سهام برای فعالیت، در اختیار شرکت گذاشته می‌شود. تغییرات در سرمایه شرکت منوط به تصویب مجمع صاحبان سهام خواهد بود که طی آن از طریق افزایش یا کاهش سرمایه منابع جدیدی را در اختیار شرکت قرار می‌گیرد یا از شرکت خارج می‌شود.

بنابراین نوسان قیمت سهم در بورس تاثیری بر فعالیت درونی یک شرکت نخواهد داشت بلکه تنها بر ارزش داراِیی‌‌های صاحبان سهام یک شرکت تاثیر می‌گذارد. در حقیقت رشد یا نزول قیمت سهام شرکت در بورس، ارزش بازار شرکت را متاثر می‌سازد که خود ضریبی از سرمایه ثبت شده است و بر اجزای صورت‌های مالی شرکت موثر نخواهد بود. بنابراین بر خلاف تصور برخی سرمایه گذاران، خرید و فروش سهام یک شرکت در بورس (که در نهایت قیمت سهم را تعیین می‌کند) تنها مالکیت شرکت را تغییر می‌دهد و به معنای ورود سرمایه جدید به شرکت نیست.

البته در بخش آثار غیر مستقیم می‌توان از مسائلی نظیر افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به شرکت، ترغیب مدیریت به کارآیی بیشتر، امکان جذب منابع جدید از طریق اجرای افزایش سرمایۀ آسان و... به عنوان تاثیرات غیر مستقیم رشد قیمت سهام بر عملکرد شرکت نام برد.

Shahriary_sh@yahoo.com