شروین شهریاری

پرسش از آقای رحمانیان: حدود سه سال پیش به بازار سرمایه وارد شدم و پس از بررسی و انجام تحلیل، سهام شرکت کالسیمین را جهت سرمایه‌گذاری بلند مدت انتخاب کردم. اما در حال حاضر پس از گذشت زمانی طولانی، سرمایه اولیه به حدود یک چهارم کاهش پیدا کرده و کماکان روند سهام شرکت نزولی است. علت این مساله چیست و آیا می‌توان به وضعیت این شرکت در بلندمدت امیدوار بود؟

پاسخ: تحلیل‌گران بنیادی، «ریسک» را به مفهوم احتمال عدم تطابق نرخ بازده مورد انتظار و نرخ بازده واقعی تعریف کرده و بر ارتباط دیرینه و ناگسستنی دو مفهوم ریسک و بازده تاکید می‌کنند؛ بدین معنا که هر چه بازده انتظاری سرمایه‌گذار بالاتر رود، ریسک یا احتمال انحراف از بازده در سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود که این انحراف می‌تواند مثبت (کسب سود) یا منفی (حصول زیان) باشد. کالسیمین از جمله سهامی‌ است که همواره ریسک بالایی در بورس تهران داشته و متعاقب آن، بازدهی سهم نیز تغییرات شدیدی به خود دیده است. در چند سال گذشته، نوسانات قیمت سهام این شرکت متاثر از ریسک‌هایی بوده که بر فعالیت شرکت تاثیر گذاشته، اما مدیریت نقشی در ایجاد آن نداشته است. تحلیل‌گران بنیادی از نظایر این پدیده با عنوان «ریسک سیستماتیک» یاد می‌کنند. مهمترین ریسک سیستماتیک در مورد این شرکت به حدود سه سال قبل و زمانی باز می‌گردد که با تصمیم وزارت صنایع و معادن مقرر شد پس از پایان زمان قرارداد بهره‌برداری از معدن انگوران توسط‌گروه توسعه معادن روی، این معدن در اختیار شرکت تهیه و تولید مواد معدنی قرار گیرد و استخراج و تخصیص خاک معدنی با مدیریت این شرکت صورت پذیرد.

خارج شدن معدن از کنترل ‌گروه «کروی»، ریسک عدم تامین به موقع مواد اولیه و توقف‌های تولید را در کنار افزایش نرخ ماده اولیه مصرفی برای کالسیمین ایجاد کرد. مساله دیگر به ریزش دیواره معدن انگوران در جبهه شمالی باز می‌گردد که بنا بر اظهارات کارشناسان به سبب برداشت غیر اصولی و بی‌رویه، اتفاق افتاد و متعاقب آن دسترسی به منابع اصلی خاک پر عیار این معدن محدود شد. عملیات باطله‌برداری در انگوران کماکان ادامه دارد و این در حالی است که شرکت‌های تولید کننده، مجبور به مصرف خاک کم عیار و حتی استفاده از باطله‌ها و ضایعات روی جهت جلوگیری از توقف تولید شده اند که این روند در نهایت منجر به کاهش قابل ملاحظه تناژ تولید این شرکت‌ها و افزایش بهای تمام شده‌گردید. علت مورد اخیر به طور عمده کاهش عیار خاک مصرفی (ماده اولیه) به کمتر از ۱۵درصد است که راندمان و بهره‌وری کارخانجات تولید‌کننده را به نحو قابل‌ملاحظه‌ای کاهش داده است‌.

در چنین شرایطی علاوه بر افزایش استهلاک ماشین‌آلات‌، هزینه مصرف انرژی برای مقادیر کمتری از تولید (نسبت به گذشته) افزایش یافته و از سوی دیگر ضریب استفاده از افزودنی‌ها (نظیر اسید سولفوریک) نیز با رشد مواجه می‌شود‌. بدین ترتیب شرکت‌های این صنعت‌، برای دسترسی به ظرفیت کمتری از تولید، مقدار بیشتری هزینه سربار را متحمل شد‌ه و حاشیه سود با سقوط چشمگیری مواجه شده است.

ریسک سیستماتیک دیگر به ماهیت فعالیت این صنعت بازمی‌گردد به طوری که سایه نوسانات نرخ‌های جهانی همواره بر بازدهی سهام این‌گروه سنگینی کرده و در شرایط کنونی نیز افت قابل ملاحظه قیمت‌های جهانی سرب و روی، ‌گریبانگیر شرکت‌های این صنعت شده است که کالسیمین نیز از این واقعه مستثنا نبوده است. در حال حاضر نیز نماد معاملاتی کالسیمین با صف فروش مواجه است و با توجه به مشکلات مورد اشاره و روند کاهنده قیمت‌های جهانی راه دشواری جهت پوشش کامل پیش‌بینی EPS ر۱۸۰۵ریالی کنونی پیش روی «فاسمین» خواهد بود.

در مجموع با مطالعه تاریخچه نوسانات بازدهی شرکت‌هایی نظیر کالسیمین می‌توان به نتایج ارزنده‌ای جهت تنظیم استراتژی مناسب سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه رسید ؛ نخست اینکه سرمایه‌گذاران باید قبل از اقدام به خرید سهام هر شرکت، ریسک‌های موجود در صنعت و شرکت مزبور را ارزیابی کنند و متناسب با انتظار بازدهی خود، سهام مربوطه را خریداری کنند تا در صورت بروز ریسک‌های سیستماتیک، شاهد غافل‌گیری نباشند.

مهمتر از آن ضرورت تشکیل سبد سهام آشکار می‌شود. بازار سرمایه معمولا مشحون از موقعیت‌هایی است که‌گروه خاصی از شرکت‌ها را به عنوان «سهام پیش رو» معرفی می‌کند؛ این شرایط معمولا معامله‌گران را اغوا می‌کند تا با صرفنظر از تشکیل سبد سهام، سرمایه خود را بر روی سهم یا‌گروه خاصی به منظور کسب بیشترین بازدهی متمرکز کنند که اغلب در بلند مدت نتایج مطلوبی در پی ندارد. درخصوص افق آینده وضعیت شرکت کالسیمین، علاوه بر پیگیری قیمت‌های جهانی و روند باطله‌برداری در انگوران باید به تحولات ترکیب سهام داری در شرکت توسعه معادن روی (مالک عمده کالسیمین) نیز توجه خاص مبذول کرد. به نظر می‌رسد روند کنونی معاملات «کروی» منجر به برخی تغییرات مدیریتی در آینده در این هلدینگ شود که نتایج نهایی می‌تواند با ایجاد تغییر احتمالی در وضعیت کنونی تعامل شرکت‌های این‌گروه با معدن انگوران، افق بنیادی سهام شرکت‌های مربوطه را با تحولات مهمی‌ روبه‌رو کند.

Shahriary_sh@yahoo.com