جنب پل حافظ
تغییرات دائمی
گروه بورس - همایون دارابی:بازار داد و ستد سهام امروز (شنبه) پس از سه روز تعطیلی، در شرایطی فعالیت خود را از سر می‌گیرد که مهمترین حوزه‌های موثر بر بازار دستخوش تحولات و تغییرات جدی هستند.
در شرایطی که معامله‌گران هفته گذشته را با یک روز کاری کمتر دنبال کرده و به تبع آن با کاهش نسبی فعالیت به پایان بردند، در هفته جاری بازار شاهد جریان سریعی از تحولات مهم و فراگیر خواهد بود.
در حوزه سیاسی، پایان هفته دوم پس از مذاکرات ژنو مهمترین مساله فراروی بازار است. اگرچه کشورمان با هر گونه تعیین زمان برای پاسخگویی به بسته پیشنهادی کشورهای ۱+۵مخالفت کرده و این مساله را غیرقابل پذیرش دانسته است، اما اقدام سفرای کشورهای اتحادیه اروپا در سازمان ملل و تشکیل جلسه برای گسترش یکجانبه تحریم‌های موضوع قطعنامه گذشته شورای امنیت (قطعنامه ۱۸۰۳)، نشان از برداشت یکجانبه طرف‌های مذاکره از مهلت دو هفته‌ای دارد. در این میان بیانات مقام معظم رهبری در جمع مسوولان کشوری و لشکری به مناسبت عید مبعث و تاکید معظم له بر لزوم ایستادگی و همچنین عدم تغییر مواضع کشورمان در مورد مساله فلسطین نیز اهمیت بالایی در ارزیابی تحولات آتی خواهد داشت. در این شرایط به نظر نمی‌رسد که مجموعه پیشنهاد‌های غرب در قالب بسته پیشنهادی گروه ۱+۵ و مذاکرات ژنو بتواند رضایت تهران را جلب کند و تنها می‌تواند مذاکرات احتمالی را با هدف تشریح بیشتر شرایط توجیه‌پذیر سازد.
در این فضا کارشناسان بازار با اهمیت دادن به تحولات سیاسی، احتیاط در تصمیم‌گیری‌ها را در دستور کار خود قرار خواهند داد.
در همین حال در حوزه تحولات اقتصادی، روند حرکتی دولت و تعاملات آن با مجموعه‌های دیگر از جمله مجلس از چنان سرعتی برخوردار شده است که عملا رصد و ارزیابی آن از توان کارشناسان خارج شده است. در مهمترین بخش از این تحولات جابه‌‌جایی ناگهانی در کاندیداهای احراز پست‌های وزارت به ویژه جابجایی در وزارت امور اقتصادی و دارایی از اهمیت بالایی برخوردار است. اعلام نام شمس‌الدین حسینی به عنوان کاندیدای وزارت امور اقتصادی و دارایی به نظر می‌رسد به دلیل شناخت قبلی وی از بازار سرمایه، تاثیر منفی را بر بازار نخواهد داشت. با این حال، پس از قریب به سه ماه تغییرات و سیاست‌گذاری‌های آقای «صمصامی»، سرپرست این وزارتخانه، موج تغییرات قابل پیش‌بینی در این حوزه تصمیم‌گیری‌ها را دشوار خواهد ساخت.
در کنار مساله وزرای پیشنهادی، بحث در مورد تحولات اقتصادی متعاقب اجرایی شدن طرح تحول اقتصادی نیز فضای اقتصاد کشور را در سیطره خود دارد. هر چند مرحله نخست در هدفمند کردن یارانه‌ها با جمع‌آوری اطلاعات خانوارها آغاز شده است. اما بندهای دیگر این برنامه هفت‌گانه به ویژه در مورد نرخ ارز به قابل توجه‌ترین بحث‌ها مبدل شده است. در کنار نقطه‌نظرات دولتی سخنان هفته گذشته دکتر مظاهری، رییس کل بانک مرکزی در مخالفت با ایده کاهش ارزش دلار، اندکی آرامش را به این حوزه بازگرداند. تغییر نرخ ارز فاکتور بسیار مهمی‌در رقم خوردن بازده شرکت‌های بورسی به شمار می‌رود. تحقیق مشترک دکتر جلالی نائینی و دکتر حسن قالیباف اصل (۱۳۸۲مجله تحقیقات مالی) نشان داده است، تغییر در نرخ ارز با یک وقفه زمانی سه تا ۶ماه تاثیر جدی بر بازده شرکت‌های بورسی اعم از اینکه دارای فعالیت صادراتی باشند، یا خیر، بر جای می‌گذارد.
از این رو کارشناسان بازار با دقت این بخش را دنبال می‌کنند. در همین رابطه بحث‌های موجود در مورد تغییر یا کاهش یارانه‌ها نیز مباحثی را ایجاد کرده است. طرح مباحثی مربوط به افزایش بهای برق در نیمه دوم سال موجب نگرانی صنایع انرژی بر نظیر آلومینیوم‌سازی، فولادسازی، سیمان و مس شده است، اگرچه در سال‌های گذشته مزیت‌های اقتصادی کشورمان با تاکید بر حوزه صنایع انرژی بر توصیف می‌شد، اما در حال حاضر به نظر می‌رسد این بخش در حال تبدیل شدن به پاشنه آشیل صنایع کشور از جمله شرکت‌های بورسی است. طرح افزایش بهای برق صنعتی از ۲۰۰ریال به ۷۴۲ریال در نیمه دوم سال می‌تواند تاثیر جدی را بر صنایع بر جای بگذارد. در این فضا توجیهات طرح شده نیز برای چنین تصمیماتی نیز قابل توجهند سایت الف
(www.alef.ir) که در سال‌های گذشته به دلیل نزدیکی نقطه نظراتش به دکتر توکلی مدافع سر سخت عدم افزایش بهای کالاهای دولتی و طرح تثبیت بوده است، هفته گذشته در مطلبی تحت عنوان خاموشی‌های ناگزیر زمستانی می‌نویسد: طنز تلخ این داستان آنجا خود را آشکار می‌کند که دولت برق مصرفی این کارخانه‌ها را با یارانه دولتی و به کسر کوچکی از قیمت تمام شده به آنها می‌فروشد و نیازهای صنعت برق کشور را به قیمت جهانی از آنها خریداری می‌کند، برای مثال، دولت برق را با همان تعرفه مصوب مجلس یعنی ۲۰۰ریال به ازای هر کیلو وات‌ساعت به مس سرچشمه می‌فروشد، اما مس را به قیمت جهانی آن به صورت ۸ هزار دلار در هر تن خریداری می‌کند{۰۰۰} که می‌گویند دولت مس را به قیمت لندن می‌خرد و برق را به قیمت دروازه دولاب می‌فروشد.
طرح چنین مطالبی در کنار مباحث مربوط به آزادسازی‌های دیگر به ویژه در مورد حامل‌های دیگر انرژی نظیر گاز طبیعی و مازوت در صحنه اقتصاد کشور موجب شده است تا کارشناسان بازار در سناریوهای مختلف قابل پیش‌بینی به بازنگری در برآورده‌های اولیه در مورد روند سودآوری و فروش شرکت‌های بورسی بپردازند. همین امر موجب شده است تا اگرچه در نیمه نخست امسال آزادسازی در حوزه‌هایی نظیر سیمان، فولاد، محصولات لبنی و شوینده‌ها و احتمالا در آینده نزدیک سنگ‌آهن موجب رونق بازار سرمایه شود، اما در نیمه دوم سال و با آغاز طرح حذف یارانه‌ها بازار سرمایه می‌تواند دستخوش تغییرات اساسی به ویژه در مورد گروه‌های سهام مورد اقبال و صدرنشین بازار شود.
در همین رابطه شرایط شرکت‌های مشمول آزادسازی نیز جالب توجه هستند. هر چند که آزادسازی به طور کلی با تغییر نرخ فروش همراه بوده است، اما روند شتاب دار تورم نیز بر شرکت‌های مشمول آزادسازی تاثیر‌گذار بوده است، مهمترین نمونه در این بخش شرایط تولید کنندگان شوینده است. این شرکت‌ها اگر چه در ابتدای سال جاری، شاهد آزادسازی نسبی و تعیین نرخ فروش ۷۰۰تومانی (در برابر نرخ فروش قبلی ۳۰۰تومانی) بودند، اما این افزایش نرخ به افزایش سود شرکت‌ها منجر نشده و به همین دلیل در موج افزایش شدید نرخ مواد اولیه، مسوولان انجمن صنفی شرکت‌های شوینده ناگزیر از طرح مجدد درخواست افزایش نرخ فروش شده‌اند. همین امر در مورد شرکت‌های تامین‌کننده مواد اولیه مورد نیاز شرکت‌های شوینده نیز صادق است. این شرکت‌ها اگر چه بهای فروش خود را افزایش داده‌اند، اما در مورد موادی نظیر ال‌ای‌بی، با موج افزایش بهای مواد اولیه خود از جمله نفت سفید متعاقب آغاز آزاد‌سازی‌ها در صنایع پالایشگاهی مواجه هستند و برای آنها نیز تغییر نرخ فروش اجتتناب ناپذیراست. چنین روندی در مورد صنایع مختلف از جمله شرکت‌های لبنی نیز قابل مشاهده است.
تحولات بازار
اما در بازار سرمایه تحولات موثری پیش روی کارشناسان بازار در هفته جاری قرار دارد، نخست مساله عرضه اولیه شرکت مخابرات ایران است. ارائه تعهدات لازم از سوی آقای «صمصامی»، سرپرست وزارت امور اقتصادی و دارایی راه را برای عرضه این نماد مهم در تابلوی بورس فراهم کرده است، انتظار می‌رود در هفته جاری یا ابتدای هفته آینده این عرضه صورت‌گیرد. عرضه سهام مخابرات عملا ورود بخشی از شرکت‌های غول‌پیکر به بازار است. پس از مخابرات که عملا سرمایه‌ای بیش از ۳ برابر فولاد مبارکه را دارد و با سود هر سهم معادل ۱۷۱ریال (که تحت حسابرسی قرار داشته و ارائه آن را برای عرضه این سهم باز می‌کند) نوبت به بانک‌های دولتی خواهد رسید که هر یک سرمایه‌ای بیش از مبارکه که بزرگترین شرکت حال حاضر بورس است، دارند. عرضه سهام مخابرات ایران همچنین تاثیر جدی را بر نقدینگی بازار خواهد داشت، تجربه بازار از برخورد با نمادهای بزرگی نظیر ملی مس و فولاد مبارکه که در آنها کسب بازدهی مناسب نیازمند نگهداری سهام برای چندین ماه متوالی بود، موجب خواهد شد تا بازار در تکرار این تجربه با مشکل نقدینگی مزمن دست به گریبان باشد. از سویی سنگینی نمادهای این‌چنینی به ویژه به لحاظ مشخصات معاملاتی نظیر حجم مبنا موجب فشار شدید به سهامداران شده و همین مساله بازار را برای هفته‌ها درگیر خود خواهد ساخت. اگر به این شرایط دشواری‌های تجزیه تحلیل شرکتی نظیر مخابرات را بیفزاییم که بر اساس ارائه خدمات سود شناسایی می‌کند، در خواهیم یافت که عرضه مخابرات ایران یک مرحله ناشناخته و دشوار در برابر بازار قرار خواهد داد، اما در این میان آغاز پرداخت سود نقدی شماری از عمده‌ترین شرکت‌های بورس امیدواری‌هایی را برای بهبود نقدینگی معامله‌گران ایجاد کرده است، اگرچه تجربه پرداخت سود شرکت‌های بزرگ در شعب بانک‌‌ها امری قابل تحسین و کاهش‌دهنده گرفتاری‌های پیشین سرمایه‌گذاران است، اما تنوع روش‌های پرداخت و تاکید شعب بانک بر گواهی‌های کاغذی سهام، دشواری‌هایی را نیز به همراه آورده است. به نظر می‌رسد در میان نقش سپرده‌گذاری بورس که می‌توانست به سهولت نظمی را بر این روش مناسب پرداخت سود ببخشد، فراموش شده است.
در بازار چه خبر بود؟
در بازار روز سه‌شنبه معامله‌گران شاهد حضور دو جریان آشکار در بازار بودند، جریان نخست تقابل دو دیدگاه خوشبین و نگران نسبت به مسائل سیاسی بود که به دلیل تعطیلی پایان هفته و پایان مهلت دو هفته‌ای مذاکرات ژنو تاثیری را بر معاملات بر جای گذاشت. بر این اساس معامله‌گران با ارزیابی از شرایط قابل تحقق در روز شنبه اقدام به تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش سهام پرداختند. جریان دوم در بازار سه‌شنبه تداوم جریان تامین نقدینگی برای آماده شدن جهت عرضه‌های اولیه پیش روی بود. رخداد این دو جریان موجب رقم خوردن ۷/۲۳میلیارد تومان معامله سهام در بازار شد. به دلیل وجود همین رویکردهای بازار در روز سه‌شنبه شاهد نوسان قابل ملاحظه و تقابل عرضه و تقاضا به ویژه در ساعت پایانی بازار بود. در واقع روز سه‌شنبه بازار در دو نیمه رقم خورد؛ دو ساعت اول غلبه تقاضا بر عرضه و یک ساعت و نیم پایانی بازار فزونی قابل ملاحظه عرضه‌ها و از میان رفتن صف‌های خرید.
در بازار سه‌شنبه در گروه فلزی بحث در مورد نتایج مجمع فوق‌العاده فولاد مبارکه مهمترین تحول گروه فولادی بود، تعیین هیات مدیره‌ای مجددا کاملا دولتی (که البته تنها یک عضو کمتر دولتی سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی به آن راه یافت) مهمترین مساله بود. از سویی با نزدیک شدن به موعد پرداخت بخش نقدی معامله عمده فولاد خوزستان (در ۲۱ مرداد ماه) بازار با شایعاتی در مورد عدم تامین بخش نقد معامله از سوی سرمایه‌گذار بخش خصوصی مواجه است. در همین حال با کاهش بهای نفت در بازار‌های جهانی بهای فلزات از جمله فولاد نیز تحت فشار قرار گرفته است. برخی کارشناسان برگزاری المپیک چین را موجب رکود فعالیت در استان‌های محل برگزاری مسابقات و به تبع آن کاهش مصرف و افت بهای مواد اولیه توصیف می‌کنند. در این زمینه باید برای درک شرایط واقعی تا پایان مسابقات المپیک صبرکرد. بهای مس در آخرین معاملات همچنان بالای ۸هزار دلار بود. بهای سرب نیز در بالای مرز ۲هزار دلار در نرخ ۲هزار و ۲۲۴دلار قرار داشت و بهای روی در حد یک هزار و ۸۶۰دلار معامله می‌شد.
در گروه معدنی شایعات در مورد مذاکره برای تغییر بهای فروش سنگ‌آهن موجب شد تا نماد چادرملو با صف خرید ناپایداری مواجه شود. برخی مباحث طرح شده در حاشیه مجمع فوق‌العاده فولاد مبارکه مبنی بر خرید سنگ‌آهن به قیمت متوسط ۶۷هزار و ۵۰۰تومان و طرح درخواست شرکت‌های سنگ‌آهنی برای افزایش بهای فروش به ۸۰هزار تومان و احتمال حذف پرداخت‌های مبارکه به صندوق فولاد در صورت رخداد این مساله نیز در ارزیابی شرایط سنگ‌آهنی‌ها موثر است.
در گروه سیمانی بازار سه‌شنبه شاهد تداوم صف خرید برای سیمان تازه وارد کردستان بود. در همین حال بازگشایی نماد سیمان بجنورد با جهش ۱۱۱درصدی قیمت موجب شد تا نظرها به سوی تحولات گروه سیمانی باردیگر جلب شود. در همین حال کارشناسان بازار هرگونه جمع‌بندی در مورد شرایط گروه سیمانی را وابسته به بازگشایی سه هلدینگ عظیم سیمانی سیمان تهران، فارس و خوزستان و سپاهان و عرضه اولیه سیمان آبیک می‌دانند. روز سه‌شنبه بازار شاهد تلاش برای به تعادل رساندن نماد سیمان شرق بود که برخی معامله‌گران آنرا ناشی از افزایش احتمال بازگشایی نماد سیمان سپاهان می‌دانند.
در گروه خودرویی شایعات در مورد افزایش نرخ فروش خودرو روز سه‌شنبه به تقویت معاملات این گروه منجر شد. انتظار می‌رود با توجه به افزایش هزینه‌های تولید شرکت‌های خودروساز، سیاست تثبیت نرخ خودرو نیز جای خود را به تعیین نرخ فروش در حاشیه نرخ بازار بدهد.
در مجموع بازار روز سه‌شنبه بازاری پرنوسان بود و شاخص روز سه‌شنبه ۳/۸۷ واحد رشد کرد.
ارسال نظر