روزنامه‌ها مفاهیم بازار سرمایه را رایگان منتشر می‌کنند گروه بورس- «شرکت بورس به دنبال تاسیس آموزشکده بورس اوراق‌بهادار...»، «برگزاری دوره ارزشیابی بانک‌ها و پالایشگاه‌ها در پایان خرداد ماه»، «آموزش مفاهیم بازار سرمایه به کارکنان دولت»، «آموزش‌های چند لایه برای کودکان از طریق کتاب‌های داستان، آموزش‌های دیگر از طریق صداوسیما، سازمان فنی و حرفه‌ای و...»، «عضویت شرکت بورس در کمیته رسانه فدراسیون بورس‌های FEAS» و...

اینها بخشی از سخنرانی دکتر علی رحمانی، مدیرعامل شرکت بورس اوراق‌بهادار است که در همایش آموزش سرمایه‌گذاران که روز گذشته در شیراز برگزار شده، مطرح شده بود.

عدم اطلاع مردم از کارکرد واقعی بورس

مدیرعامل شرکت بورس هدف از تاسیس بورس‌های استانی را فرهنگ‌سازی و آموزش سرمایه‌گذاران برای توانمندی آنها جهت ورود به بازار سرمایه اعلام کرد و گفت: مردم به طور روزافزونی در‌می‌یابند که به مهارت‌های اساسی برای معاملات و درک موضوعات مالی نیاز دارند. آنها آموزش‌های مالی را در صورتی که مرتبط با نیازها و علایق آنها باشد، جدی خواهند گرفت. البته اولین گام آگاهی بخشی در «بین مردمی است که نمی‌دانند که نمی‌دانند».وی ادامه داد: در افواه عمومی بسیاری به جای اینکه بگویند سهام فلان شرکت بورسی را خریده‌اند، می‌گویند بورس خریده‌اند و مردم زیادی از مخاطرات و ریسک‌های سرمایه‌گذاری در سهام اطلاع ندارند و نمی‌دانند که کارکرد واقعی بورس چیست و تصمیمات برخی از آنها آگاهانه نیست. بنابراین نوسانات بعدی قیمت سهام باعث رنجش شدید و خروج افراد از بازار سرمایه می‌شود و اطمینان عمومی را خدشه‌دار می‌کند. هر چند که فقدان مقررات در بعضی از حوزه‌های بازار سرمایه و نیز نحوه اجرای آن را نمی‌توان در توضیح بخشی از این نارضایتی‌ها کتمان کرد.

فعلا آموزش متولی ندارد

رحمانی ضمن اشاره به نبود برنامه منسجمی از سوی فعالان بازار سرمایه برای آموزش، گفت: دست‌اندرکاران اصلی آموزش در این صنعت شامل سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران، کانون سرمایه‌گذاری ایران، کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، جامعه حسابداران رسمی ایران، انجمن مدیران مالی حرفه‌ای، انجمن حسابداران خبره ایران، انجمن حسابداری ایران و دیگر کانون‌های حرفه‌ای مرتبط هستند. اگر چه برنامه منسجمی از سوی این صنعت تدوین نشده است و تقسیم کار و همکاری معینی وجود ندارد، ولی هر یک از آنها تلاش می‌کنند آموزش مالی را در سطوح ابتدایی، میانی و پیشرفته‌ و در حوزه‌های مختلف ارائه کنند.

چندگانه‌های بورس برای آموزش بورس به مردم

وی در تشریح برنامه‌های چندگانه شرکت بورس برای آموزش سهامداران گفت:‌به دلیل عظمت کار آموزش و ضرورت‌های ناشی از واگذاری سهام عدالت و واگذاری سهام به کارکنان دولت، در بورس اوراق بهادار تهران مشارکت با دیگر ارگان‌ها مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری پیشنهاد شده است که با توجه به طرح‌های واگذاری سهام به کارکنان دولت، آموزش مفاهیم بازار سرمایه به کارکنان به عنوان یکی از الزامات دوره‌های ضمن خدمت گنجانده شود. وی ادامه داد: با آموزش و پرورش برای انتشار مطالب مالی در نشریه‌های رشد هماهنگ شده است. همچنین آموزش کودکان در قالب کتاب‌های داستانی با یکی از انتشارات با تجربه، تفاهم شده است. وی درباره توافقات صورت گرفته با سازمان فنی و حرفه‌ای، گفت: با سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای در مورد برگزاری دوره‌های فنی و صدور گواهینامه‌های آموزشی مذاکره شده است. شبکه آموزش صدا و سیما نیز‌ می‌تواند در این خصوص راهگشا باشد. طرح ایجاد استودیوی تلویزیونی در بورس نیز مصوب شده است که مستلزم اعلام موافقت سازمان صدا و سیما برای پخش برنامه‌های مربوطه است. چه کسی هزینه‌های آموزش را می‌پردازد؟

رحمانی از جمله مشکلات اصلی و اولیه آموزش را نبود متولی مشخصی برای پرداخت هزینه‌ها برشمرد و گفت:

یکی از مشکلات اصلی این است که هزینه‌های آموزش را چه کسی باید پرداخت کند؟

در حالی که روزنامه‌ها به صورت رایگان مفاهیم اولیه بازار سرمایه را منتشر می‌کنند و صداوسیما در حوزه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه نقش فعالی ایفا می‌کند، ولی هنوز چگونگی پرداخت هزینه‌های آموزشی، یکی از چالش‌های اساسی است.

خرید کتاب از ناشران بورسی

وی یکی دیگر از سیاست‌های شرکت بورس برای ترویج آموزش سرمایه‌گذاری و سهامداری را خرید کتاب‌های مرتبط با بورس از ناشران عنوان کرد و افزود: یکی از برنامه‌های دیگر بورس حمایت از ناشران کتب مرتبط با بورس در قالب خرید عمده و توزیع آن در تالارهای بورس و همایش‌ها است.

انتشار کتب آموزشی و فنی از دیگر برنامه‌هایی است که دنبال می‌شود. اصول بازار سرمایه، عوامل موثر بر نقدشوندگی در بازارهای نوظهور، مدل‌های کسب و کار صنعت بورس اوراق‌بهادار چاپ شده است و کتب اطلاعات مالی، نظام روابط سرمایه‌گذاران و حاکمیت شرکتی در دست تهیه می‌باشد.

آموزشکده بورس در پیچ و خم‌های وزارت علوم!

رحمانی تاسیس و راه‌اندازی آموزشکده بورس اوراق‌بهادار را از دیگر برنامه‌های شرکت بورسی برشمرد و گفت: بورس برای فراهم کردن امکان آموزش آموزش‌دهندگان و مدرسان و نیز برگزاری دوره‌های تخصصی تقاضای تاسیس آموزشکده بورس اوراق‌بهادار را به وزارت علوم تسلیم نموده است که در پیچ و خم‌های اداری راه به جایی نبرده است. این در حالی است که بسیاری از بورس‌ها همچون بورس دبی، بورس بمبئی و بورس تایلند آموزشکده دارند.

صنعت مالی، موتور اقتصاد کشور

وی صنعت مالی را موتور اقتصاد کشور ذکر کرد و گفت: آموزش مالی در گزارش کمیسیون اتحادیه اروپا در مورد «بازار واحد برای اروپای قرن ۲۱» به عنوان عنصری اساسی معرفی شده است که می‌تواند اطمینان دهد، بازار واحد منافع مستقیمی برای شهروندان این اتحادیه به خصوص از طریق توانمندسازی آنها در انتخاب بهترین خدمات مالی و نیز درک مبانی پایه مالیه فردی، خواهد داشت. اهمیت آموزش مالی از بعد دیگری نیز مطرح است. اگر در شرایط فعلی، نفت را سوخت اقتصاد بدانیم، بی‌تردید صنعت مالی موتور اقتصاد کشور است.

نمی‌دانید که نمی‌دانید!

مدیرعامل شرکت بورس در بخش دیگری از سخنان خود به پایین بودن سطح آشنایی عموم مردم با موضوعات مالی اشاره کرد و گفت: تحقیقات پیمایشی بین‌المللی (تارنمای FSA لندن، خزانه‌داری آمریکا، Dolceta اتحادیه اروپا و OECD را ملاحظه کنید) نشان می‌دهد که سطح آشنایی عموم مردم با موضوعات مالی و اقتصادی پایین است. در اروپا و آمریکا آموزش شهروندان و آشنایی آنها با موضوعات مالی اهمیت فزاینده‌ای یافته است، زیرا با نوآوری‌های مالی و جهانی شدن، تنوع و پیچیدگی خدمات مالی که ارائه می‌شود، افزایش قابل توجهی یافته است. مشکلات جاری در بازار اوراق رهنی که بازارهای سرمایه و اقتصادی کشورهای غربی با آن مواجه هستند، نشان داد که فقدان درک درست از ویژگی‌های محصول به طور کل و ترس سرمایه‌گذاران ناآگاه چگونه منجر به تشدید نابسامانی بازارها و اثرات شیوع می‌شود.

وی تاکید کرد: در حالی که در ایران بعضی افراد در بازارهای جهانی ارز (Forex)، سهام و طلا فعال هستند، بسیاری دیگر کار با کارت اعتباری را نمی‌دانند و از فرصت‌ها و مخاطرات سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار بی‌اطلاع هستند. عدم تقارن اطلاعاتی بسیار جدی است و حتی بسیاری از محصولات مالی معمول نیز برای یک شهروند متوسط که آموزش مالی ندیده و اطلاعات کمی دارد، ممکن است بسیار پیچیده به نظر برسد.

عضویت شرکت بورس در کمیته رسانه فدراسیون بررسی‌های اروپا و آسیا

وی همچنین به عضویت شرکت بورس در کمیته رسانه فدراسیون بورس‌های اروپا- آسیا (FEAS) اشاره کرد و افزود: متعاقب عضو در این کمیته، کارگروه رسانه نیز تشکیل شده است. مطابق تعریف FEAS کارکرد اصلی رسانه تاکید بر سه عنصر آگاهی بخشی (Awareness)، اطلاع‌رسانی (Information) و بازاریابی (Marketing) است. بورس در سه حوزه مذکور برنامه‌هایی طراحی کرده است و آموزش را از الزامات اصلی آگاهی بخشی تعریف کرده است.

یکی از پیشنهادهای این کارگروه ایجاد مدیریت آموزش سرمایه‌گذاران است که در دست بررسی است.

تعریف تشکل‌های منسجم شرکت‌های مشاوره و ...

رحمانی در بخش دیگری به تشکل یافتن منظم و منسجم برخی فعالان بازار اشاره کرد و گفت: ایجاد تشکلی منسجم برای شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری، تحلیل‌گران مالی و دارندگان مدارک حرفه‌ای نیز از دیگر برنامه‌هایی است که انتظار می‌روند در سال ۱۳۸۷ به نتیجه برسد و بخشی از امور آموزش از طریق آنان انجام شود.