شروین شهریاری
*پرسش از آقای انوشیروان حسینی‌: در صورت آزاد سازی قیمت سنگ آهن و انرژی‌، سودآوری فولاد مبارکه دچار چه تغییراتی خواهد شد؟

پاسخ: همان طور که خواننده محترم اشاره داشتند، یارانه‌های دریافتی فولاد مبارکه به دو بخش ماده اولیه ( سنگ آهن دریافتی از چادرملو و گل گهر) و انرژی مصرفی (عمدتاً گاز) مربوط می‌شود. در اینجا می‌کوشیم با توجه به گزارش پیش‌بینی درآمد حسابرسی شده سال ۸۷« فولاد»‌، یارانه‌ها را در این دو بخش حذف کرده و آثار آن را بر بودجه بررسی کنیم.
کل بهای تمام شده در بودجه 87 فولاد مبارکه 1961 میلیارد تومان است که از این میزان 1080 میلیارد تومان آن به مواد اولیه مصرفی اختصاص دارد. در سرفصل مواد مستقیم، فولاد مبارکه مصرف 915/6 میلیون تن سنگ آهن را برای سال 87 در نظر گرفته و نرخ خرید هر تن را با 20 درصد افزایش نسبت به سال قبل با احتساب هزینه حمل حدود 66400 تومان برآورد کرده است. در جدول زیر سهم مربوط به خرید سنگ آهن نسبت به کل بهای تمام شده محاسبه شده است:


شرکت بخش عمده‌ای از سنگ آهن خود را از چادرملو می‌خرد؛ بنابراین قیمت فروش در نظر گرفته شده در بودجه چادرملو(57600 تومان) می‌تواند مبنای محاسبات قرار گیرد . بدین ترتیب هزینه حمل هر تن سنگ آهن 8800 تومان به دست می‌آید. در اینجا یک برآورد حداکثری را در نظر می‌گیریم که در آن نرخ سنگ آهن برای سال 87 به جای 20درصد، با100درصد رشد نسبت به سال 86 مواجه شود. با در نظر گرفتن این فرض، قیمت خرید هر تن سنگ آهن به 96هزار تومان می‌رسد. (که ازقیمت حدود 82هزار تومانی آخرین محموله صادراتی چادرملو نیز بیشتر است). با احتساب هزینه حمل، بهای خرید هرتن سنگ آهن در بودجه فولاد مبارکه به 104800 تومان می‌رسد که 38400 تومان بیشتر از پیش بینی کنونی است . در جدول زیر محاسبات با فرض آزاد سازی نسبی قیمت سنگ آهن نشان داده شده است:


همان طور که از ارقام جدول پیداست‌، با فرض در نظر گرفته شده ( رشد 100درصدی قیمت سنگ آهن نسبت به سال 86) بهای تمام شده نسبت به بودجه فعلی 5/265 میلیارد تومان افزوده خواهد شد که با انتقال اثر آن به سرفصل سود ناخالص حدود 168 ریال از درآمد قبل از کسر مالیات هر سهم کاسته می‌شود.
در بخش هزینه انرژی‌، عمده ترین یارانه مربوط به گاز مصرفی است . این هزینه در سرفصل سربار طبقه بندی می‌شود، اما متأسفانه در پیش بینی بودجه ارائه شده، جزییات اقلام سربار و هزینه انرژی و گاز مصرفی آورده نشده است .
در اینجا می‌کوشیم با استفاده از اطلاعات تاریخی موجود، ابتدا سهم گاز را در هزینه سربار تخمین زده و سپس آثار افزایش قیمت آن را در بهای تمام شده بررسی کنیم . به جدول زیر توجه کنید:


مطابق ارقام جدول فوق هزینه انرژی به طور میانگین در سه دوره مالی اخیر حدود 4/18 درصد از کل سربار را تشکیل داده است. حال به جدول زیر توجه کنید که سهم مصرف گاز را در سرفصل هزینه انرژی نشان می‌دهد:


جزییات هزینه خرید گاز در 6 ماهه نخست 86 ارائه نشده است . در اینجا میانگین دو دوره مالی اخیر را مبنای محاسبه در مورد سهم گاز از کل انرژی مصرفی قرار می‌دهیم (36درصد)
با توجه به اطلاعات فوق جزییات هزینه انرژی و خرید گاز در سرفصل سربار بودجه ۸۷ به شکل زیرتخمین زده می‌شود:

مطابق اطلاعات ارائه شده‌، هزینه سربار نسبت به سال گذشته با ۱۵درصد رشد در نظر گرفته شده است . با فرض موزون بودن این افزایش، هزینه خرید گاز در سال ۸۶‌، ۲/۴۴ میلیارد تومان بوده که با فرض آزاد سازی قیمت انرژی، بهای خرید گاز را نسبت به سال گذشته چهار برابر در نظر می‌گیریم . در ادامه زیر محاسبات با فرض این آزاد سازی نشان داده شده است:
همان طور که از ارقام جدول پیداست‌، با فرض در نظر گرفته شده ( رشد4 برابری نرخ گاز نسبت به سال 86)، بهای تمام شده نسبت به بودجه فعلی 126 میلیارد تومان افزوده خواهد شد که با انتقال اثر آن به سرفصل سود ناخالص، حدود 80 ریال از درآمد قبل از کسر مالیات هر سهم کاسته می‌شود.
اما آثار کاهنده آزادسازی قیمت سنگ آهن و گاز باید در مقایسه با افزایش سودآوری ناشی از رشد قیمت فروش تحلیل شوند. «فولاد» بودجه سال ۸۷ را بر مبنای پیش بینی تولید و فروش ۷۴/۴ میلیون تن انواع محصولات قرار داده است . در جدول مقابل بودجه کنونی فروش و تأثیر هر ۱۰۰ تومان افزایش قیمت میانگین فروش هر یک از محصولات مبارکه بر سود آوری سال آینده محاسبه شده است‌:
(ارقام فروش بر مبنای تومان در هر کیلوگرم ارائه شده است.) تفسیر ساده ارقام این جدول به ما نشان می‌دهد که اگر به عنوان مثال قیمت فروش محصولات گرم مبارکه با افزایش 100 تومانی در کل سال 87 مواجه شود، سود قبل از کسر مالیات هر سهم بیش از 21 تومان از این بابت تأثیر مثبت خواهد پذیرفت. همچنین اگر کلیه محصولات شرکت افزایش میانگین 100 تومانی در قیمت فروش را شاهد باشند‌، در این صورت سود ناخالص هر سهم حدود 30 تومان نسبت به پیش بینی کنونی قابلیت رشد دارد . ( با توجه به ثبات بهای تمام شده)
گفتنی است در حال حاضر و بر مبنای آخرین قیمت معاملات محصولات مبارکه در بورس فلزات‌، قیمت هر یک از محصولات سه گانه، حداقل ۲۰۰ تومان بالاتر از ارقام لحاظ شده در بودجه به فروش رسیده‌اند.
در مجموع با توجه به محاسبات فوق مشاهده می‌شود اثر کاهنده 248 ریالی( ناشی از فرضیه رشد قابل توجه قیمت گاز و سنگ آهن)‌، در مقابل اثر افزاینده 600 ریالی (ناشی از تداوم فروش محصولات با قیمت کنونی) خنثی خواهدشد. بنابراین در صورت ثبات قیمت‌های فروش در محدوده کنونی می‌توان انتظار داشت درآمد هر سهم مبارکه حتی با فرض حذف بخشی از یارانه‌ها در سال جاری باز هم با رشد نسبت به پیش بینی کنونی (604 ریال به ازای هر سهم) مواجه شود.