رقابت تنگاتنگ شاخص با صندوق‌ها
بررسی عملکرد Mutual Fundها در این دوره بورس تهران حاکی از آن است که بازدهی ۳۴ صندوق سرمایه‌گذاری مشترک در هفته منتهی به دوازدهم مهرماه سال جاری از شاخص کل بورس کمتر بوده، حال آنکه ۲۶ صندوق مشترک یعنی حدود نیمی از این نهادهای مالی از دماسنج بازار پیشی گرفته‌اند.
شاخص بورس در مقطع زمانی یادشده 2/0 درصد بازدهی داشته، در حالی که صندوق سرمایه‌گذاری مشترک تدبیرگران فردا در این مدت بازدهی 1/2 درصدی را به ثبت رسانده و بیشترین سود را نصیب سرمایه‌گذاران خود کرده است.
پس از تدبیرگران فردا، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بورسیران و فیروزه هر دو ۵/۱ درصد بازدهی داشته و صندوق‌های آگاه و ایساتیس هم به سرمایه‌گذاران خود ۹/۰ درصد بازدهی داده‌اند. در این حال، در هفته مورد گزارش، صندوق شاخصی (کارآفرین) در بین ۶۰ صندوق سرمایه‌گذاری مشترک رتبه ۵۱ را به خود اختصاص داده و فاصله قابل ملاحظه ۲۴تایی با شاخص کل را در جدول رده‌بندی ثبت کرده است. به عبارت دیگر، شاخص بورس با بازدهی ۲/۰ درصدی رتبه ۲۷ را در بین صندوق‌ها به خود اختصاص داده و از صندوقی که باید کارکردی مشابه آن داشته باشد، پیشی گرفته است. افزون بر این، در ۶ماهه منتهی به دوازدهم مهرماه نیز صندوق نوین با ۳/۱۳درصد بازدهی رتبه نخست را با بیشترین سوددهی داشته و صندوق‌های بانک تجارت و امید ایرانیان هم با بازدهی‌هایی به ترتیب ۱/۱۲ درصد و ۳/۱۱ درصد رتبه‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند. شاخص بازار در ۶ ماهه از ۱۲ صندوق عقب مانده و با بازدهی ۴/۳ درصدی سیزدهم شده است. حال آنکه صندوق شاخصی کارآفرین هم با کسب رتبه ۲۵، همچنان با شاخص کل ۱۲ رتبه فاصله داشته است.
با این حال طی یک سال اخیر (منتهی به دوازدهم مهرماه سال جاری) کارگزاری بانک صادرات ایران با 6/83 درصد بازدهی همچنان رتبه بیشترین سوددهی را به خود اختصاص داده و صندوق نوین، بورسیران، پیشتاز و گنجینه بهمن هم به ترتیب با 2/69، 5/50، 50 و 4/49 درصد بازدهی، در رتبه‌های چهارم تا پنجم بیشترین سوددهی صندوق‌ها طی یک سال اخیر قرار گرفته‌اند.
این در حالی است که دماسنج بازار هم طی یک سال اخیر از ۹ صندوق سرمایه‌گذاری عقب مانده و رتبه دهم بیشترین رشد را (۶/۴۲درصد) به خود اختصاص داده است.
صندوق‌ها هزار میلیارد تومانی شدند
در همین حال، یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه ارزش صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به بیش از هزار میلیارد تومان رسیده است، گفت: صندوق‌ها در بازار سرمایه ایران هماکنون در سه گروه، با درآمد ثابت، شاخصی و سرمایه‌گذاری مشترک فعالیت می‌کنند. امیرحسین اسماعیل‌پور با اشاره به وضعیت کنونی بازار سرمایه گفت: در حال حاضر متغیرهای برون‌زا و درون‌زای تاثیرگذار بر فضای اقتصادی و بازار پول و سرمایه، سرمایه‌گذاران را با احتیاط بیشتری نسبت به گذشته مواجه کرده است و در این شرایط به نظر می‌رسد که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک باید بیش از گذشته در بازار سرمایه نقش‌آفرینی کنند.
وی افزود: با توجه به شرایط کنونی و همچنین افزایش سرمایه‌های بی‌سابقه‌ای که نقدینگی را از سال گذشته تاکنون از بازار خارج کرد، به نظر می‌رسد به صندوق‌های با درآمد ثابت زیادی نیاز است تا این صندوق‌ها با نرخ سودهایی بالاتری که نسبت به بازار پول می‌توانند داشته باشند، به جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس بیفزایند تا شاهد وارد جریان نقدینگی بیش از این به بازار سرمایه باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه در برابر این سوال که آیا صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند بالاتر از نرخ سود رایج شبکه بانکی پرداخت سود داشته باشند؟ گفت: برای این صندوق‌ها کف سود مثلا ۱۷ درصدی در نظر گرفته می‌شود، در حالی که فعالیت ناشی ازخرید و فروش سهام توسط این نهادها می‌تواند بازدهی بیشتری در بر داشته باشد و در عمل این صندوق‌ها، علاوه بر کف تعیین شده ۱۷ درصدی، سود بالاتری به سرمایه‌گذاران خود می‌دهند.
اسماعیل‌پور عدم تنوع پرتفولیوی صندوق‌ها و عدم محاسبه سود نقدی عایدی صندوق‌ها را از جمله دلایل عقب‌ماندگی این نهادهای مالی از شاخص عنوان کرد و افزود: شاخص بورس به دلیل اینکه هزینه‌های صندوق‌ها را ندارد به دلایلی همچون عدم محاسبه سود نقدی در بازدهی صندوق‌ها و به کارگیری سود نقدی مجامع در خرید و فروش سهام سبب شده که بیشتر صندوق‌ها نتوانند از شاخص پیشی بگیرند.
دلایل عقب‌ماندن صندوق شاخصی
وی درباره صندوق شاخصی نیز گفت: در دنیا خرید و فروش شاخص رایج است و بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند که با ریسک کمتر، شاخص بازار که مبتنی بر تغییرات قیمت سهام همه شرکت‌ها است معامله کنند، اما در ایران معامله شاخص به دلیل آنکه سودی ناشی از فعالیت بر آن مترتب نیست، به لحاظ موازین شرعی امکان‌پذیر نیست. در این شرایط مسوولان سازمان بورس در سال گذشته یک صندوق شاخصی را طراحی کردند تا در یک نهاد مالی شبیه شاخص، معاملات امکان‌پذیر شود و در واقع این صندوق بتواند عملکردی مشابه شاخص داشته باشد.
اسماعیل‌پور با بیان این که از زمان آغاز به فعالیت صندوق شاخصی در ۲۲ اسفند سال گذشته تاکنون، این صندوق فقط بازدهی ۵/۱۱ درصدی برای سرمایه‌گذاران داشته است، گفت: در شرایطی صندوق شاخصی حدود ۱۱ درصد بازدهی داشته که شاخص بورس از آن زمان تاکنون بازدهی ۲۲ درصدی را به ثبت رسانده است، بدان معنی که بازدهی شاخص دو برابر این صندوق شاخصی بوده است.
وی در پاسخ به این پرسش که دلایل عقب ماندن صندوق شاخصی از دماسنج بازار چیست، گفت: این اتفاق دلایل مختلفی دارد، از جمله این که متولیان این صندوق شاخصی به دلایل توقف نمادها، صف‌های خرید شرکت‌ها و محدودیت منابع نتوانسته‌اند سبد متنوعی مثل شاخص داشته باشد، اما نکته مهم‌تر این که طراحی این صندوق بر مبنای شاخص کلی که هماکنون داریم، درست نیست. چراکه در حال حاضر با آنکه شاخص 26 هزار و 863 واحدی داریم که بیش از 10 هزار واحد آن مربوط به سود نقدی تعیین شده در مجامع است، ولی در صندوق شاخصی سودی که در مجامع تقسیم شده، نگهداری شده و در خرید و فروش سهام به کار گرفته شده است، اتفاقی که موجب شده با تنزل قیمت سهام در بورس بازدهی صندوق شاخصی هم یا متوقف شده یا در سطح انتظار نباشد.
وی گفت: در صندوق شاخصی عایدی حاصل از تعیین سود نقدی در شرکت‌ها می‌تواند در اوراق مشارکت و صکوک که فاقد ریسک‌های بازار است، سرمایه‌گذاری شود تا این صندوق بتواند خود را به شاخص نزدیک کنند.
اسماعیل‌پور صندوق شاخصی را یک ابزار معاملاتی جدید در بازار دانست و تصریح کرد: اگر طراحی این صندوق اصلاح شود، مردم این امکان را خواهند یافت، که با ریسکی به مراتب پایین‌تر از بازار، در صندوقی که رفتاری مشابه شاخص دارد، سرمایه‌گذاری کنند.
یک هشدار کلیدی
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه نسبت به افت قیمت سهام شرکت‌های مرتبط با بازارهای جهانی هشدار داد و گفت: 60 صندوق سرمایه‌گذاری مشترک فعال در بورس بخش زیادی از نقدینگی خود را در سهام شرکت‌های مرتبط با بازار جهانی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. بنابراین، در حالی که قیمت مواد خام نوسانات زیادی را تجربه می‌کنند، این پرسش برای سرمایه‌گذاران به وجود آمده که در صورتی که مدیران صندوق‌ها با زیاد شدن حجم ابطالی‌ها نتوانند پاسخگوی سرمایه‌گذاران باشند، آیا ضامن صندوق‌ها که در برخی از موارد چندین صندوق بزرگ را ضمانت کرده‌اند، می‌توانند از پس تعهد خود بربیایند؟ نکته‌ای که به نظر می‌رسد سازمان بورس نیز باید به آن توجه داشته باشد، چراکه رفتارهای بازار قابل پیش‌بینی نیست و شاید زمانی هم فرا برسد که با افزایش یکباره حجم ابطالی‌ها، ضامن صندوق‌ها از توانایی لازم برای پاسخگویی به خیل سرمایه‌گذاران مراجعه‌کننده برای دریافت پول خود برخوردار نباشند.
ارسال نظر