مسعود زیاری*

چند ی پیش خبری درباره برگزاری آزمون‌های تعیین رتبه برای حسابرسان و شرایط شرکت در آزمون،در سایت جامعه حسابداران رسمی منتشر شد. به نظر می‌رسد این تصمیم برای حرفه حسابرسی که بیشتر، یک پیشه تجربه محور است، بسیار در خور و عامل اثر بخش در اعتلای آن باشد. بنا بر این اگر این آزمون‌ها با ساختار مناسب طراحی و برگزار شوند می‌توانند آثار زیر را در همه سطوح حرفه داشته باشند:

۱- با برگزاری این آزمون‌ها بخش دیگری از نیاز‌های حرفه نظام‌مند شده و جامعه حسابداران رسمی به عنوان یک نهاد حرفه‌ای با ایجاد سیستم‌های نظارت و فراهم کردن زمینه حمایت از همه رده‌های حسابرسی، به نوعی جامعه همه حسابرسان تلقی می‌شود تا این که تنها جامعه «حسابداران رسمی» باشد.

۲- با وجود چنین آزمون‌هایی، به دلیل از بین رفتن شانس قبولی برای کسانی که به طور شانسی و آزمون محور حسابدار رسمی می‌شوند، حرفه حسابرسی از افرادی که توانایی لازم برای ادامه دادن و پیشرفت کردن در این حرفه را ندارند خالی می‌شود و افراد توانمند باقی می‌مانند. از سوی دیگر برای بدنه حسابرسی کشور که همان حسابرس‌های غیر حسابداران رسمی هستند، ایجاد امید و ماندگاری در حرفه ایجاد شده و از این نگاه هم با حفظ حسابرسان کارا در لایه‌های اصلی هرم، به اعتلا و توانایی‌های حرفه کمک می‌شود.

۳- در صورت برگزاری این آزمون‌ها به نوعی استقلال در تعیین رتبه ایجاد شده و از بسیاری از چالش‌های موجود بین موسسه‌ها و کارکنان جلوگیری می‌شود. چالش‌هایی در خصوص ارائه سابقه کار، رتبه، چینش تیم‌ها و جابه‌جایی‌ها از این دست هستند.

۵- این آزمون‌ها سبب می‌شود تا از حجم متقاضیان حسابدار رسمی نیز کاسته شود زیرا در این حالت یک فرد باید مدارج برای رسیدن به حسابدار رسمی را پله پله طی کند.

۶- با برگزاری منظم آزمون‌ها، یادگیری‌های دایم و ماندگار جایگزین یادگیری‌های کوتاه مدت شده و از سویی انگیزه‌ها تغییر کرده و افراد در صورتی که در آزمون‌های رتبه‌های پایین تر پذیرفته شوند به طور مستمر خود را برای آزمون‌های مدارج دیگر آماده کرده و در نهایت آزمون حسابدار رسمی را با امید و آمادگی بیشتر پشت سر خواهند گذاشت.

۷- حرفه حسابرسی، زمانی می‌تواند نقش کارا و موثر خود را در اجتماع ایفا کند که شاغلان آن، مطالعه حرفه‌ای مستمر داشته باشند، که با اجرای این آزمون‌ها مطالعه مستمر نهادینه می‌شود. از طرف دیگر با تزریق حس رقابت، بازهم به اعتلای سطح علمی حرفه کمک می‌شود.

۹- ایجاد زمینه برای کنترل‌های بیشتر از جمله ظرفیت کار موسسه‌ها، شاخص‌های حق‌الزحمه حسابرسی و رعایت مقررات مرتبط با نیرو‌های حسابرسی از این دست می‌تواند باشد. در پایان امیدواریم جامعه حسابداران رسمی با گسترش ابزار‌های نظارت و حمایت به ویژه در خصوص حسابرسان رده‌های پایین تر از مدیر، زمینه‌های پیشرفت بیشتر حرفه را فراهم کند. از جمله این ابزار‌ها می‌توان به وضع مقرراتی در باره جابه‌جایی حسابرسان، حقوق و مزایا، آموزش و... اشاره کرد. یادآور می‌شود مقرراتی که در این‌باره وجود دارد بیشتر به روابط بین حسابداران رسمی یا موسسه‌ها با یکدیگر مربوط می‌شود.

* کارشناس ارشد حسابداری