دکتر علی رحمانی*

فارس- انتشار میلیاردها یورو اوراق مشارکت ارزی توسط دولت که بخشی از آن عرضه خصوصی شده، فرصت مناسبی را برای تشکیل صندوق‌های ارزی فراهم نموده است. سازمان بورس و اوراق بهادار نیز مقررات مربوط به صندوق سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی ارزی را تصویب و ابلاغ کرده است. بنابراین از طرفی اوراق بهادار ارزی عرضه شده و از طرف دیگر زیر ساخت‌های مقرراتی ایجاد شده است و فقط سازو‌کار سمت تقاضا باید ایجاد شود. اگر این سه عنصر به نحو مناسب عمل کند، امکان تشکیل بازار دارایی‌های مالی ارزی در ایران فراهم خواهد شد. در این صورت یکی از موانع ساختاری برای جذب سرمایه خارجی نیز حذف خواهد شد. اگر مقررات درست اجرا شود با ابتکار عمل اخیر هم ریسک نرخ ارز را برای سرمایه‌گذاران خارجی حذف خواهیم کرد و هم با توسعه بازار این نوع دارایی برای خارجی‌ها ایجاد انگیزه کرده‌ایم.

البته نهادهای مالی لازم برای نقل و انتقال ارز خارجیان، پرداخت سود، مشاوره سرمایه‌گذاری و نیز معرفی این محصولات و بازاریابی صحیح آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری ارزی یورویی که علاوه بر سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت ارزی کارکردهای دیگری همچون تنزیل اعتبارات اسنادی برای آن پیش‌بینی شده است یک فرصت سودآور برای سرمایه‌گذارانی است که تمایل به سرمایه‌گذاری در ارز یا به دنبال پوشش تعهدات ارزی خود (در غیاب سایر ابزارهای ریسک زدایی) هستند.

البته انتظار می‌رود شاهد روش‌های جدید برای قیمت‌گذاری اوراق مشارکت ارزی نیز باشیم. برای مثال اگر این اوراق با سررسید چهار سال با نرخ سود اسمی علی‌الحساب ۸ درصد در سال ( با پرداخت سود در فواصل زمانی ۳ ماهه) منتشر شود و بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران ۱۰ درصد باشد هر ورقه ۰۰۰, ۱۰۰ یورویی به قیمت ۴۷۲, ۹۳ یورو باید به فروش رسد که توجیه این موضوع برای ناشران و فروشندگان اوراق ضرورت دارد. یکی از سوالات اساسی در شرایط فعلی این است که با توجه به شرایط اقتصادی منطقه یورو و فشارهایی که بر رابطه برابری یورو با دیگر ارزها وجود دارد و حتی برخی از احتمال فروپاشی اتحاد پولی منطقه یورو سخن می‌گویند، سرمایه‌گذاری در صندوق ارزی یورویی توجیه دارد؟ پاسخ به نظر مثبت است. نخست بعید است که یورو از گردونه ارزهای معتبر خارج شود. دیگر اینکه نرخ بازدهی اوراق مشارکت ارزی و صندوق‌های ارزی در مقایسه با دیگر فرصت‌های سرمایه‌گذاری ارزی قابل توجه است و در نهایت در یک بازه زمانی سه یا چهار سال انتظار حذف و خنثی شدن بسیاری از نوساناتی که در کوتاه‌مدت نگران‌کننده است، وجود دارد و احتمال تضعیف ارزش ریال در برابر دیگر ارزها به خصوص با توجه به تفاوت نرخ تورم داخلی با متوسط نرخ جهانی دور از انتظار نیست.

به هر حال این ریسکی است که باید به آن توجه کرد. اما یک ریسک دیگر این است که معاملات این اوراق و نیز پرداخت سود آن به معادل ریال و با نرخ مرجع بانک مرکزی صورت خواهد گرفت. اگر بانک مرکزی نتواند تفاوت نرخ ارز رسمی و غیر رسمی را حذف کند و اصرار بر تثبیت آن داشته باشد مسلم است که عایدی سرمایه‌گذاران کمتر از بازدهی مورد انتظار خواهد بود. به هر حال باید به گونه ای عمل شود که فرصت‌های آربیتراژ به حداقل کاهش یابد.بانک مرکزی هم باید از تولد این صندوق‌ها استقبال کند. به طور حتم راه‌اندازی این صندوق‌ها و نیز صندوق سرمایه‌گذاری در طلا تسهیل کننده مدیریت بانک مرکزی بر بازار ارز و طلا خواهد بود.

شروع فعالیت صندوق‌های ارزی نیازمند مساعدت و مشارکت گروهی است و خوشبختانه سندیکایی در حال شکل‌گیری است و انتظار می‌رود در آینده نزدیک شاهد تولد اولین صندوق سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی ارزی باشیم. به همه کسانی که تلاش کردند و این بستر را فراهم کردند و به همه آنهایی که این صندوق‌ها را اجرایی خواهند کرد، خدا قوت می‌گوییم و برای آن‌ها آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.

* کارشناس ارشد بازارهای مالی و استاددانشگاه الزهرا