غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی
قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در اکتبر ۲۰۱۰) طی دوره ۷ سپتامبر الی ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۰، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.

بر این اساس قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس نایمکس، ابتدا از حدود 852/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 7 سپتامبر 2010 تا کمتر از 768/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 9 سپتامبر 2010 کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح 883/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 10 سپتامبر افزایش یافت. قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه اکتبر 2010 نیز از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 1913/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 6 سپتامبر تا بیش از 4776/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 9 سپتامبر 2010 افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 3103/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 10 سپتامبر کاهش یافت.
قیمت تک‌محموله گاز طبیعی در بازار هنری هاب از یک روند افزایشی برخوردار بوده و با ۸ سنت (۱۴/۲ درصد) افزایش، از حدود ۷۳/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱ سپتامبر تا بیش از ۸۱/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت. این سطح قیمتی به میزان ۴۳/۳۷ درصد از قیمت ۰۹/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری هاب در اوایل سال ۲۰۱۰، پایین‌تر می‌باشد.
قیمت‌های تک‌محموله گاز طبیعی در بازارهای نیویورک و شیکاگو از یک روند کاهشی برخوردار بوده و به ترتیب از حدود 23/4 و 77/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 1 سپتامبر 2010 تا کمتر از 07/4 و 75/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 8 سپتامبر کاهش یافتند. قیمت تک‌محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (لندن- ICE) نیز با 2 سنت کاهش طی دوره 30 اوت الی 7 سپتامبر 2010، از حدود 48/6 دلار در هر میلیون بی.تی.یو تا کمتر از 46/6 دلار در هر میلیون بی.تی.یو طی دوره مذکور کاهش یافته است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، میزان ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به ۳ سپتامبر ۲۰۱۰ در حدود ۳۱۶۴ میلیارد فوت‌مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از ۵۸ میلیارد فوت‌مکعب افزایش یافته است. این ذخایر به میزان ۲۱۸ میلیارد فوت‌مکعب (۴/۶ درصد) کمتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۰۹ بوده و به میزان ۱۶۶ میلیارد فوت‌مکعب (۵/۵ درصد) بیشتر از متوسط ۵ سال گذشته (۲۰۰۹- ۲۰۰۵) می‌باشد. میزان متوسط ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا طی ۵ سال گذشته در حدود ۲۹۹۸ میلیارد فوت‌مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به ۳ سپتامبر به میزان ۳۵ میلیارد فوت‌مکعب نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و به میزان ۵ میلیارد فوت‌مکعب (۳/۰ درصد) از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه بالاتر می‌باشد. ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و....) به میزان ۹۲ میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه یعنی (۸۸۲ میلیارد فوت‌مکعب) بوده و نسبت به هفته قبل از آن نیز به میزان ۱۸ میلیارد فوت‌مکعب افزایش یافته است. سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان ۱۲۳ میلیارد فوت‌مکعب (۲/۱۱ درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۰۹ کمتر می‌باشد. سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا طی هفته منتهی به ۳ سپتامبر ۲۰۱۰ به میزان ۵ میلیارد فوت‌مکعب نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و معادل ۶۹ میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه می‌باشد. به‌طور کلی سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل ۳۱۶۴ میلیارد فوت‌مکعب می‌باشد، در محدوده تاریخی ۵ سال گذشته قرار دارد.


بررسی و تحلیل بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب و سوخت حرارتی در بازار بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۰ از یک روند افزایشی برخوردار بود. قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بازار بورس نیویورک، در پی حادثه انفجار در پالایشگاه شرکت پیمکس مکزیک و احتمال افزایش واردات سوخت این کشور، نشت نفت در مسیر خط لوله انتقال نفت کانادا به آمریکا با ظرفیت ۶۷۰ هزار بشکه در روز و توقف صادرات نفت از طریق این خط لوله که ۷ تا ۸ درصد از کل نفت خام آمریکا را تامین می‌نماید، انتشار اخبار مثبت اقتصادی و کاهش میزان بیکاری در آمریکا طی هفته گذشته، افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی، کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل ۲۰۰ هزار بشکه در هفته منتهی به ۳ سپتامبر ۲۰۱۰ و همچنین به تبعیت از افزایش قیمت‌های نفت خام، از حدود ۹۳۲۹/۱ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۷ سپتامبر تا بیش از ۹۷۳۱/۱ دلار به ازای هر گالن در روز ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت. البته طی هفته مذکور، کاهش تقاضای بنزین آمریکا معادل ۱۲۳ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۳ سپتامبر ۲۰۱۰، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت بنزین در بازار آمریکا به شمار می‌رود.
در این میان کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل 400 هزار بشکه و همچنین افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل 5 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 3 سپتامبر 2010، از عوامل تقویت‌کننده قیمت سوخت حرارتی در بازار آمریکا به شمار می‌روند. همچنین قیمت آتی‌های گازوئیل اروپا طی دوره مذکور از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 1056/2 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 6 سپتامبر 2010 تا بیش از 1527/2 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 10 سپتامبر افزایش یافت. طی هفته مذکور، کاهش تقاضای بنزین آمریکا معادل 123 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 3 سپتامبر 2010 از عوامل تضعیف‌کننده قیمت‌های فرآورده‌های نفتی و از سوی دیگر، کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا (معادل 200 هزار بشکه)، فرآورده‌های میان تقطیر (معادل 400 هزار بشکه)، سوخت جت (معادل 400 هزار بشکه)، نفت کوره پسماند (معادل 200 هزار بشکه) و همچنین افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل 5 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 3 سپتامبر 2010، از عوامل تقویت‌کننده قیمت‌های فرآورده‌های نفتی به شمار می‌روند.
بر اساس آمار منتشره اداره اطلاعات انرژی آمریکا در روز ۹ سپتامبر ۲۰۱۰، قیمت‌های تک‌محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره ۳۱ اوت الی ۸ سپتامبر ۲۰۱۰ از یک روند افزایشی برخوردار بودند. بر این اساس، قیمت‌های تک‌محموله بنزین معمولی در بازارهای آمریکا (خلیج مکزیک)، اروپا (روتردام) و آسیا (سنگاپور) به ترتیب با ۹/۸، ۹۴/۶ و ۸۱/۳ سنت افزایش در هر گالن، از حدود ۸۸/۱۸۷، ۳۵/۱۹۲ و ۶۲/۱۹۲ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۳۱ اوت تا بیش از ۷۸/۱۹۶، ۲۹/۱۹۹ و ۴۳/۱۹۶ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافته است.
قیمت‌های تک‌محموله گازوئیل در بازارهای اروپا و آسیا نیز از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 06/200 و 5/202 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 31 اوت تا بیش از 73/209 و 4/204 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 8 سپتامبر 2010 افزایش یافته است.
همچنین قیمت‌های تک‌محموله سوخت جت در بازارهای آمریکا، اروپا و آسیا به ترتیب با ۳۵/۷، ۰۱/۸ و ۶۹/۳ سنت افزایش در هر گالن طی دوره ۳۱ اوت الی ۸ سپتامبر ۲۰۱۰ همراه بوده‌اند. قیمت‌های تک‌محموله نفت کوره نیز در همه بازارها از چنین روند افزایشی برخوردار بوده است.
*کارشناسان بازار انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)