غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی
کارشناسان بازار انرژی
قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در اوت 2010) طی دوره 6 ژوئیه الی 9 ژوئیه 2010 ، از یک روند کاهشی ملایم برخوردار بود.

بر این اساس قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس نایمکس از حدود ۶۸۲/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۶ ژوئیه ۲۰۱۰ تا کمتر از ۴۰۲/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۹ ژوئیه کاهش یافت. از سوی دیگر، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه اوت ۲۰۱۰، از یک روند افزایشی ملایم همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۵۰۶۸/۸ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۵ ژوئیه به کمتر از ۳۶۵۵/۸ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۷ ژوئیه کاهش یافت، ولی مجددا تا بیش از ۵۶۷۲/۸ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۹ ژوئیه ۲۰۱۰ افزایش یافت.
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری‌هاب از یک روند افزایشی برخوردار بوده و با 23 سنت افزایش (08/5 درصد)، از حدود 53/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ30 ژوئن به بیش از 76/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 7 ژوئیه افزایش یافت. این سطح قیمتی به میزان 84/21 درصد از قیمت 09 /6 دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری‌هاب در اوایل سال 2010 ، پایین‌تر است.
قیمت‌های تک محموله گاز طبیعی در بازارهای نیویورک و شیکاگو نیز به ترتیب با ۵۲ و ۲۷ سنت افزایش در هر میلیون بی.تی.یو روبه‌رو بوده و از حدود ۸۲/۴ و ۴۶/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۱۰ به بیش از ۳۴/۵ و ۷۳/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.‌یو در تاریخ ۷ ژوئیه افزایش یافته است. همچنین قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (لندن- ICE) با ۴۶ سنت افزایش طی دوره ۳۰ ژوئن الی ۷ ژوئیه ۲۰۱۰، از حدود ۸۱/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یو به بیش از ۲۷/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو طی دوره مذکور افزایش یافته است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخائر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به 2 ژوئیه 2010 در حدود 2762 میلیارد فوت‌مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از 78 میلیارد فوت‌مکعب افزایش یافته است. این ذخائر به میزان 23 میلیارد فوت‌مکعب (82/0 درصد) کمتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 2 ژوئیه 2009 بوده و به میزان 285 میلیارد فوت‌مکعب (5/11 درصد) بیشتر از متوسط 5 سال گذشته (2009- 2005) می باشد. میزان متوسط ذخائر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا طی 5 سال گذشته در حدود 2477 میلیارد فوت‌مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخائر طی هفته منتهی به 2 ژوئیه به میزان 48 میلیارد فوت‌مکعب نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و به میزان 64 میلیارد فوت‌مکعب (01/5 درصد) از متوسط 5 سال گذشته این منطقه بالاتر می باشد. ذخائر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و....) به میزان 128 میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه، یعنی (834 میلیارد فوت‌مکعب) بوده و نسبت به هفته قبل از آن نیز به میزان 19 میلیارد فوت‌مکعب افزایش یافته است. از سوی دیگر سطح ذخائر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان 49 میلیارد فوت‌مکعب (8/4 درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 2 ژوئیه 2009 کمتر است.


سطح ذخائر زیرزمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا نیز طی هفته منتهی به 2 ژوئیه 2010 به میزان 11 میلیارد فوت‌مکعب نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و همچنین معادل 93 میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه است. به طور کلی سطح ذخائر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل 2762 میلیارد فوت‌مکعب است، در محدوده تاریخی 5 سال گذشته قرار دارد.
بررسی و تحلیل بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب و سوخت حرارتی در بازار بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به 9 ژوئیه 2010 از یک روند افزایشی برخوردار بود. در پی کاهش نگرانی‌ها از وضعیت اقتصادی، افزایش ارزش سهام در بازارهای جهانی، کاهش ارزش دلار در مقابل یورو و همچنین به تبعیت از افزایش قیمت‌های نفت خام، قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بورس نیویورک از حدود 9713/1 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 6 ژوئیه تا بیش از 07/2 دلار به ازای هر گالن در روز 9 ژوئیه 2010 افزایش یافت. قیمت سوخت حرارتی نیز در بازار بورس نایمکس با توجه به افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا به میزان 399 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 2 ژوئیه 2010 و همچنین تاثیر سایر عوامل افزایشی مذکور، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و طی دوره 6 ژوئیه الی 9 ژوئیه 2010، از حدود 9172/1 دلار به ازای هر گالن تا بیش از 0257/2 دلار به ازای هر گالن افزایش یافت.


قیمت آتی‌های گازوئیل اروپا نیز از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 9749/1 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 5 ژوئیه 2010 تا بیش از 0943/2 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 9 ژوئیه افزایش یافت. طی هفته مذکور افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا (معادل 300 هزار بشکه)، بنزین (معادل 3/1 میلیون بشکه)، سوخت جت (معادل 578/1 میلیون بشکه) و همچنین کاهش تقاضای بنزین آمریکا معادل 13 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 2 ژوئیه 2010، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت‌های فرآورده‌های نفتی و کاهش سطح ذخیره سازی‌های نفت کوره پسماند (معادل 697 هزار بشکه) و افزایش تقاضای فرآورده‌های میان‌تقطیر آمریکا معادل 399 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 2 ژوئیه 2010، از عوامل تقویت کننده قیمت‌های فرآورده‌های نفتی به شمار می‌روند.


بر اساس آمار منتشره اداره اطلاعات انرژی آمریکا در روز 8 ژوئیه 2010، قیمت‌های تک محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره 29 ژوئن الی 6 ژوئیه 2010 از یک روند کاهشی برخوردار بود. قیمت تک محموله بنزین معمولی در بازار آمریکا (خلیج مکزیک)، با 01/7 سنت کاهش در هر گالن، از حدود 73/195 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 29 ژوئن به کمتر از 72/188 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 6 ژوئیه 2010 کاهش یافت. قیمت‌های تک محموله بنزین معمولی در بازار اروپا (روتردام) و آسیا (سنگاپور) نیز از چنین روندی برخوردار بوده و به ترتیب از حدود 16/197 و 5/197 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 29 ژوئن به کمتر از 92/191 و 33/189 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 6 ژوئیه 2010 کاهش یافتند. همچنین قیمت‌های تک محموله سوخت جت در بازارهای آمریکا، اروپا و آسیا به‌ترتیب با 66/10، 59/9 و 1/13 سنت کاهش در هر گالن طی دوره 29 ژوئن الی 6 ژوئیه 2010 همراه بودند. قیمت‌های تک محموله گازوئیل و نفت کوره نیز طی دوره مذکور در بازارهای مختلف از چنین روند کاهشی برخوردار بودند.


همچنین بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس با 27 دلار و 78 سنت کاهش نسبت به هفته قبل (30 ژوئن 2010)، طی روز 7 ژوئیه 2010 در سطح 665 دلار و 98 سنت قرار گرفت. بر این اساس، هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای مدیترانه 677 دلار و 50 سنت، شمال اروپا 669 دلار و 75 سنت، آمریکا 745 دلار و 70 سنت، ژاپن 696 دلار و 34 سنت و سنگاپور 683 دلار و 27 سنت معامله شده است. میانگین بهای هر تن سوخت جت نیز در بازار
خلیج فارس با ۳۹ دلار و ۸۴ سنت کاهش نسبت به هفته قبل، طی روز ۷ ژوئیه ۲۰۱۰ در سطح ۶۳۶ دلار و ۲۴ سنت قرار گرفت.
میانگین بهای هر تن نفت گاز در بازار خلیج فارس با 31 دلار و 67 سنت کاهش نسبت به هفته قبل (30 ژوئن 2010)، طی روز 7 ژوئیه 2010 در سطح 590 دلار و 11 سنت قرار گرفت. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن نفت کوره در بازار خلیج فارس با 11 دلار و 76 سنت کاهش نسبت به هفته قبل، طی روز 7 ژوئیه 2010 در سطح 412 دلار و 68 سنت قرار گرفت.
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)