غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت‌های آتی گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در ماه نوامبر) طی دوره اول الی ۵ اکتبر از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود.

بر این اساس به دلیل افزایش 23/0 درصدی تولید گاز طبیعی در آمریکا و کاهش 29/0 درصدی مصرف گاز طبیعی این کشور طی هفته منتهی به 28 سپتامبر، افزایش سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی معادل 77 میلیارد فوت مکعب طی هفته منتهی به 28 سپتامبر و همچنین رکورد سطح ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی ایالات متحده (که به میزان 8 درصد معادل 272 میلیارد فوت مکعب بالاتر از میزان مشابه سال قبل است)، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس نایمکس از 48/3 دلار در هر میلیون بی تی یو در اول اکتبر تا 396/3 دلار در 5 اکتبر کاهش یافت.
از سوی دیگر، قیمت‌های آتی گاز طبیعی در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه نوامبر، از یک روند افزایشی برخوردار بود و از ۹۸۳۱/۹ دلار در هر میلیون بی تی یو در اول اکتبر تا ۳۰۵۱/۱۰ دلار در هر میلیون بی تی یو در تاریخ ۵ اکتبر افزایش یافت.


مصرف گاز طبیعی آمریکا نیز در هفته منتهی به ۲ اکتبر نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۲۹/۰ درصد کاهش یافته که در این میان مصرف بخش نیروگاهی با ۷۳/۲ درصد افزایش مواجه بوده، در حالی که مصرف بخش‌های صنعت و خانگی و تجاری به ترتیب به میزان ۲۹/۱ درصد و ۳۹/۴ درصد کاهش یافته است. میزان کل تقاضای گاز طبیعی در مقایسه با هفته منتهی به ۲۵ سپتامبر در حدود ۲۷/۰ درصد کاهش نشان می‌دهد. طی دوره ۲۵ سپتامبر الی ۲ اکتبر، میزان واردات گاز طبیعی آمریکا از طریق خط لوله از کانادا و واردات LNG به ترتیب به میزان ۹۵/۰ درصد افزایش و ۵۴/۵ درصد کاهش یافته است. واردات گاز طبیعی از کانادا و واردات LNG در مقایسه با میزان مشابه سال قبل به ترتیب در حدود ۰۵/۰ درصد افزایش و ۶۰/۵۷ درصد کاهش نشان می‌دهد. تولید بازاری گاز طبیعی آمریکا طی دوره مذکور در حدود ۲۳/۰ درصد افزایش داشته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل معادل ۴۸/۱ درصد بیشتر است.
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار انگلیس (NBP) طی دوره 24 سپتامبر الی اول اکتبر 2012 به میزان 14 سنت (43/1 درصد) کاهش یافته و از 78/9 دلار به 64/9 دلار رسیده است. از سوی دیگر، قیمت تک محموله LNG در بازار جنوب شرق اروپا طی دوره مذکور از یک روند افزایشی برخوردار بوده و با 40 سنت افزایش (4 درصد)، از حدود 10 دلار در هر میلیون بی تی یو تا بیش از 40/10 دلار رسیده است.


همچنین قیمت تک محموله LNG در بازار شمال شرق آسیا طی این مدت از یک روند افزایشی برخوردار بوده و با 5 سنت افزایش (4/0 درصد)، از 90/12 دلار در هر میلیون بی تی یو تا بیش از 95/12 دلار افزایش یافته است. با توجه به نزدیک شدن به فصل سرما انتظار می‌رود قیمت LNG در بازارهای آسیا و اروپا همچنان روندی صعودی داشته باشد.
در عین حال بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی این کشور طی هفته منتهی به ۲۸ سپتامبر در حدود ۳۶۵۳ میلیارد فوت مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از ۷۷ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است. این ذخایر به میزان ۲۷۲ میلیارد فوت مکعب بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱ بوده و به میزان ۲۸۱ میلیارد فوت مکعب (۳/۸ درصد) بیشتر از متوسط ۵ سال گذشته (۲۰۱۱- ۲۰۰۷) است. میزان متوسط ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی آمریکا طی ۵ سال گذشته در حدود ۳۳۷۲ میلیارد فوت مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به ۲۸ سپتامبر نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۴۲ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح ۱۹۶۳ میلیارد فوت مکعب قرار گرفته و به میزان ۷۰ میلیارد فوت مکعب (۷/۳ درصد) از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه بیشتر است.
ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و....) به میزان 163 میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه یعنی 1017 میلیارد فوت مکعب بوده و نسبت به هفته قبل از آن به میزان 27 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح 1180 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است. سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان 127 میلیارد فوت مکعب (1/12 درصد) از میزان مشابه سال قبل در 28 سپتامبر 2011 بیشتر است. سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا طی هفته منتهی به 28 سپتامبر 2012 نسبت به هفته قبل از آن به میزان 8 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح 510 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است که معادل 47 میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه است. به طور کلی سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل 3653 میلیارد فوت مکعب می‌باشد، در سطحی بالاتر از محدوده تاریخی 5 سال گذشته قرار دارد.
*کارشناسان بازار انرژی
(www.iies.org)