غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت آتی گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی ماه اول برای تحویل در ژانویه ۲۰۱۳) طی دوره ۲۳ الی ۳۰ نوامبر از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود.

بر این اساس به رغم افزایش 71/8 درصدی مصرف گاز طبیعی آمریکا (در هفته منتهی به 28 نوامبر)، به دلیل افزایش 47/0 درصدی تولید گاز طبیعی این کشور، افزایش سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا معادل 4 میلیارد فوت مکعب و همچنین افزایش تعداد دکل‌های حفاری فعال در بخش گاز ایالات متحده، قیمت آتی گاز طبیعی در بورس نایمکس از 901/3 دلار در هر میلیون بی تی یو در طی این هفته به 561/3 دلار کاهش یافت. همچنین قیمت آتی گاز طبیعی در بازار بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه ژانویه 2013، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود و از 9982/10 دلار تا 833/10 دلار در هر میلیون بی تی یو کاهش یافت. مصرف گاز طبیعی آمریکا نیز نسبت به هفته ما قبل 71/8 درصد افزایش یافت که در این میان مصرف بخش نیروگاهی با 91/4 درصد کاهش مواجه بوده است، در حالی که در بخش‌های صنعت و خانگی و تجاری به ترتیب به میزان 89/1 درصد و 20/22 درصد افزایش داشته است. کل تقاضای گاز طبیعی 61/8 درصد افزایش نشان می‌دهد در حالی که میزان واردات گاز طبیعی آمریکا از طریق خط لوله از کانادا و واردات LNGبه ترتیب 25/1 درصد و 18/28 درصد کاهش یافته است. واردات گاز طبیعی از کانادا و واردات LNG در مقایسه با میزان مشابه سال قبل به ترتیب 71/3 درصد افزایش و 15/50 درصد کاهش نشان می‌دهد. تولید بازاری گاز طبیعی آمریکا طی دوره مذکور 47/0 درصد افزایش داشته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل معادل 56/0 درصد بیشتر است. بر اساس گزارش موسسه بیکر، تعداد دکل‌های حفاری چرخشی گاز طبیعی آمریکا نیز حدود 428 دکل بوده است که در مقایسه با هفته قبل از آن به میزان 11 دکل افزایش نشان می‌دهد. از سوی دیگر، تعداد دکل‌های حفاری در بخش نفت (که شامل تولید گازهای همراه نفت نیز می‌شود) طی دوره مذکور به میزان 2 دکل کاهش یافته و در سطح 1388 دکل فعال قرار گرفته است.


قیمت گاز در بازارهای جهانی
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری هاب از ۶۲/۳ دلار با ۱۵ سنت (۱۴/۴ درصد) افزایش تا ۷۷/۳ دلار در هر میلیون بی تی یو افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۷۰/۳ دلار کاهش یافت. همچنین قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار نیویورک از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۹۴/۳ دلار با ۴۶/۱ دلار (۰۵/۳۷ درصد) افزایش تا ۴۰/۵ دلار افزایش یافت. قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار شیکاگو نیز طی دوره مذکور از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۷۰/۳ دلار تا ۰۵/۴ دلار در هر میلیون بی تی یو در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۱۲ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۸۶/۳ دلار کاهش یافت. قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار کالیفرنیای جنوبی از یک روند افزایشی برخوردار بود و با ۴ سنت افزایش، از ۹۶/۳ دلار تا بیش از ۴ دلار افزایش یافت. همچنین قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار لندن (ICE) با ۲۳ سنت افزایش (۲/۲ درصد)، از ۴۳/۱۰ دلار تا ۶۶/۱۰ دلار در هر میلیون بی تی یو رسیده است.


قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار انگلیس (NBP) طی دوره ۱۲ الی ۱۹ نوامبر ۲۰۱۲ به میزان ۶ سنت (۵۸/۰ درصد) افزایش یافته و از ۲۸/۱۰ دلار در هر میلیون بی تی یو تا بیش از ۳۴/۱۰ دلار در هر میلیون بی تی یو رسیده است. همچنین قیمت تک محموله LNG در بازار شمال شرق آسیا طی دوره مذکور از یک روند افزایشی برخوردار بوده و با ۷۰ سنت افزایش (۰۲/۵ درصد)، از ۹۵/۱۳ دلار تا ۶۵/۱۴ دلار در هر میلیون بی تی یو افزایش یافته است. قیمت تک محموله LNG در بازار جنوب شرق اروپا نیز از ۴۰/۱۰ دلار تا بیش از ۷۰/۱۰ دلار در هر میلیون بی تی یو رسیده است. براساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲ در حدود ۳۸۷۷ میلیارد فوت مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از ۴ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است.
این ذخایر به میزان 26 میلیارد فوت مکعب بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 23 نوامبر 2011 بوده و به میزان 190 میلیارد فوت مکعب (2/5 درصد) بیشتر از متوسط 5 سال گذشته (2011- 2007) است. میزان متوسط ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی آمریکا طی 5 سال گذشته در حدود 3687 میلیارد فوت مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به 23 نوامبر 2012 نسبت به هفته قبل از آن به میزان 12 میلیارد فوت مکعب کاهش یافته و در سطح 2042 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است که به میزان 5 میلیارد فوت مکعب (2/0 درصد ) از متوسط 5 سال گذشته این منطقه بیشتر است.
ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و.... ) به میزان ۱۳۵ میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه یعنی ۱۱۵۲ میلیارد فوت مکعب بوده و نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۱۲ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح ۱۲۸۷ میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است.
سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان 30 میلیارد فوت مکعب (4/2 درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 23 نوامبر 2011 بیشتر است. سطح ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا طی هفته منتهی به 23 نوامبر 2012 نسبت به هفته قبل از آن 4 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح 548 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته که 50 میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه است. به طور کلی سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل 3877 میلیارد فوت مکعب است، در سطحی بالاتر از محدوده تاریخی 5 سال گذشته قرار دارد.
*کارشناسان بازار انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
( www.iies.org )