طرح استحصال مواد معدنی از باطله پساب آغاز شده است
شرکت‌های معدنی در مسیر پرعیارسازی
رویترز
با توجه به محدودیت‌‌‌های زمینشناسی، چندان هم نمی‌‌‌توان به استفاده از ذخایر زمینشناسی جدید خوش‌‌‌بین بود زیرا بخش اعظم آنها اکتشاف شده و انتظار برای یافتن معادن بزرگ حتی متوسط چندان برجسته نیست. این مطلب به معنی آن است که یا باید به ذخایری با عمق بیشتر و عیار کمتر توجه کرد یا به سمت استفاده از منابعی رفت که تاکنون چندان مورد توجه نبوده است. باطلهها یکی از منابعی است که شاید در آینده بخشی از نیاز شرکت‌‌‌ها به خوراک معدنی را تامین کند؛ انتظاری که البته برای معادن مختلف متفاوت بوده و نمی‌‌‌توان نسبت به آن خوش‌‌‌بینی صد درصدی داشت ولی از مزیت‌‌‌های مهمی برخوردار است.
باطلههای معدنی ذخایری هستند بعضا تاریخی که اغلب با عیار کمی از ماده معدنی همراه بوده و سال‌‌‌هاست که رها شده است. این در حالی است که تجمیع آنها در یک محل خاص و دپوی طولانی‌‌‌مدت ممکن است عوارض مهمی برای فعالیت معدن‌کاری به همراه داشته باشد. شکست سدهای باطله از این موارد است اما در کنار آن اگر دپوی باطله روی نقطه‌‌‌ای باشد که زیر آن منابع معدنی یافت شود، انتقال آن نیز هزینه گزافی را به فعالیت‌‌‌های معدن‌کاری وارد می‌‌‌کند. اما این باطلهها میتواند منابع جدیدی از ماده معدنی برای شرکت‌‌‌ها باشد که به جز وجود عیار معدنی، از ویژگی‌‌‌های دیگری نیز برخوردار است. اینکه باطلهها یک بار خردایش شده یا حداقل مراحل استخراج را سپری کرده و از تراکم کمتری برخوردار است حتی در بسیاری از بخش‌‌‌ها همگن بوده و در صورت امکان می‌‌‌توان با سهولت بیشتری فرآیند پرعیارسازی را برای آنها طی کرد؛ از ویژگی‌‌‌های مهمی است که میتواند به کاهش هزینه‌‌‌ها کمک کند.
اما پرعیارسازی باطلهها رویه مرسومی است که هرچه می‌‌‌گذرد رنگ و بوی جدیدی به خود می‌‌‌گیرد. زمانی معدن‌کاری در کشور مخصوصا معادن فلزی به یک یا چند فلز خاص محدود میشد. مثلا در استخراج سنگ‌آهن، در گام نخست آهن مدنظر بود شاید در معادنی خاص همچون چادرملو، میشد روی کالایی همچون فسفات (آپاتیت) نیز حساب کرد. در این شرایط دوگانه مهمی پیش‌‌‌روی ما قرار می‌‌‌گیرد. با توجه به شرایط زمینشناسی کشور، اینکه در باطله درصدی از عیار ماده معدنی اصلی وجود داشته باشد دور از ذهن نیست بنابراین در صورت وجود جذابیت‌‌‌های فنی و توجیه اقتصادی، این فضا وجود دارد که در ابتدا از باطلهها برای تغلیظ و استحصال مواد معدنی اصلی (غالبا فلزی) بهره برد. این روند عمومی را باید قدر دانست زیرا بخش اعظم ماشین‌‌‌آلات آن در اختیار است و تجربه نسبی در این حوزه وجود دارد؛ هزینه استخراج و حمل بسیار نازل بوده ولی باید توجیه اقتصادی آن را فراهم کرد. به مرور زمان با بهبود فرآیندها، تقویت تکنولوژیک معدن‌کاری و از همه مهم‌تر تغییر دیدگاه مدیران، فضا برای توجه بیشتر به باطلهها به عنوان یک ماده معدنی ارزشمند فراهم شده و در صورتی که توجیه اقتصادی آن را بتوان رهگیری کرد، چهره متفاوتی از فعالیت معدن‌کاری را شاهد خواهیم بود. این روند از هم‌‌‌اکنون کلید خورده و به آرامی استمرار خواهد یافت.
اما لایه دیگر استفاده از باطلههای معدنی، استحصال فلزاتی است که تاکنون کمتر به آنها توجه شده است. فلزات نادر از جمله کالاهایی هستند که مستعد حضور در باطلههای معدنی بوده و این امکان وجود دارد که در برخی باطلهها ناخواسته تجمیع شده باشد. این رویکرد را باید ادبیات جدیدی در حوزه معدن‌کاری برشمرد که از جذابیت‌‌‌های بسیاری برخوردار است.
باید پذیرفت که آینده معدن‌کاری بی‌ارتباط با آینده فلزات نادر خاکی نیست. این فلزات بخشی از نیاز بشر در آینده را تشکیل خواهند داد بنابراین معدن‌کاری باید به این سمت متمایل شود. این مطلب به معنی آن است که شاید در آینده فرآیندهای استخراج و استحصال (کانه‌آرایی و فرآوری) از مسیرهای جدیدی عبور کند که چندگانگی خاصی را رقم زده و میتواند هزینه‌‌‌ها یا منافع خاص خود را در بر داشته باشد.
آغاز مطالعات شناسایی و پرعیارسازی باطلههای «سنگان» و «زرشوران»
مجری طرح استحصال مواد معدنی از باطلهها و پساب معادن و صنایع معدنی ایمیدرو اعلام کرد: مطالعات شناسایی و پرعیارسازی باطلههای معادن «سنگ‌آهن سنگان» و «طلای زرشوران» با موسسات داخلی آغاز شده است.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، اصغر آزاده‌رنجبر با بیان این مطلب گفت: باطلهها کانسارهای آینده هستند و کشورهای معدن‌خیز بر روی باطلهها با اهداف حفاظت از محیط زیست، شناسایی و استحصال عناصر ارزشمند، بهره‌وری و سودآوری و ... فعالیت دارند. کشور ما نیز میتواند از این منابع، استفاده مطلوبی داشته باشد.
وی افزود: ایمیدرو نیز با هدف دستیابی به ارزش‌های اقتصادی فراوان، استحصال باطلهها و پساب معدنی و نیز کاهش آسیب‌های محیط زیستی، طرح استحصال مواد معدنی از باطلهها و پساب معادن و صنایع معدنی را از ابتدای امسال اجرایی کرد.
استفاده از دانش‌بنیان‌ها برای استحصال باطلهها
مجری طرح استحصال مواد معدنی از باطلهها و پساب معادن و صنایع معدنی ایمیدرو با اشاره به نشست‌های برگزار شده با شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه‌های دارای تجربه و دانش فنی، تصریح کرد: اکنون، تعدادی از شرکت‌های دارای دانش فنی در حوزه استحصال عناصر ارزشمند از باطلهها و پساب شناسایی شده اند.
وی ادامه داد: در حال حاضر، نمونه‌گیری از باطلههای طلای زرشوران آغاز شده و پس از مراحل شناسایی و ارزیابی، برنامه پرعیارسازی آغاز خواهد شد.
آزاده‌رنجبر خاطرنشان کرد: بر روی باطلههای شرکت آلومینای ایران نیز به دلیل ارزش اقتصادی قابل توجه آن تمرکز کرده‌ایم. قرار است تیمی از کارشناسان مراکز تحقیقاتی تا اواخر خرداد بازدیدی از فرآیند تولید و باطلههای موجود در آن شرکت داشته باشند تا با کمک این مراکز و شرکت‌های دانش‌بنیان، بتوانیم اقدامات مطلوبی در این بخش انجام دهیم.
سامان‌دهی داده‌ها و اطلاعات باطلهها و پساب معادن و صنایع معدنی
مجری طرح استحصال مواد معدنی از باطلهها و پساب معادن و صنایع معدنی ایمیدرو با بیان اینکه در حال تدوین و راه‌اندازی سامانه داده‌ها و اطلاعات باطلهها و پساب معادن و صنایع معدنی و شناسنامه‌دار کردن آنها هستیم، گفت: پس از این اقدام، اولویت‌بندی برای استحصال مواد معدنی از باطلهها و پساب انجام خواهد شد تا زودتر، فرصت های سرمایه‌گذاری در آنها فراهم شود.
وی افزود: اکنون، پیشنهادهایی از سوی سرمایه‌گذاران داخل و خارج برای این حوزه دریافت کرده‌ایم و در حال شناسایی و دسته‌بندی و اولویت‌بندی آنها برای مذاکره هستیم.
