ارزش‌‌‌افزوده مغفول صنعت فولاد
البته باید در نظر داشت که پیشرفت در صنعت فولاد کشور، در راستای فولاد عمومی و به اصطلاح فولاد عام بوده است، فولادی که ارزش‌‌‌افزوده چندان بالایی به همراه ندارد؛ این در حالی است که هر اندازه به سمت تولید فولاد خاص پیش برویم، ارزش‌‌‌افزوده بیشتری در این صنعت ایجاد خواهد شد. البته در کل دنیا نیز تولید فولاد خاص در برابر فولاد عام کمتر است، اما در ایران به نسبتی که در صنعت فولاد عام رشد کرده‌‌‌ایم به همان نسبت جهانی آن، در زمینه فولاد خاص رشد نکرده‌‌‌ایم. اگر تولید فولاد جهان را ۹/ ۱ میلیارد تن در نظر بگیریم، ۱۲درصد آن مرتبط به فولادهای با ارزش‌‌‌افزوده بالاست.
بر اساس آمار سال ۱۴۰۰ بیش از یک میلیون تن فولاد با ارزش‌‌‌افزوده بالا در کشور تولید شده که بیان‌‌‌کننده سرانه ۱۲کیلوگرمی آن در سال است، در حالی که سرانه جهانی آن حدود ۳۰ کیلوگرم در سال است.
امروز هر یک دلار ارزش‌‌‌افزوده در صنعت فولاد، به صورت متوسط بیش از ۵/ ۲ دلار ارزش‌‌‌افزوده در صنایع مصرفی آن ایجاد می‌کند. همچنین نیمی از فولاد تولیدی در صنعت ساختمانی، ۱۲درصد در صنعت خودرو و ۱۶درصد در تجهیزات مکانیکی استفاده می‌شود.
در چنین شرایطی در کشور دست‌‌‌اندرکاران این صنعت معتقد هستند که صنعت فولاد در ایران در صنعت فولاد عام آن به اوج خود رسیده و فراتر از آن، باید به سمت تولید فولادهای خاص با ارزش‌‌‌افزوده بالاتر پیش رفت، بنابراین از این مسیر جدید با عنوان «گام دوم توسعه صنعت فولاد» یاد می‌کنند، مسیری که باید ارزش‌‌‌افزوده بیشتر در این صنعت را برای آن رقم زند. امروز حرکت به سمت کیفی‌‌‌سازی و تولید فولادهای آلیاژی، سوپر آلیاژی، ضد زنگ و... یک ضرورت به‌‌‌شمار می‌رود و اگر نخواهیم به این سمت حرکت کنیم، دیگر ضرورتی ندارد که به سمت توسعه فولادهای عمومی پیش برویم و حتی ضرورتی برای رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام در چشم‌‌‌اندازی که برای این صنعت در افق ۱۴۰۴ ترسیم کرده بودیم، نیز نداریم. در حقیقت باید اذعان کرد که گام نخست در صنعت فولاد برداشته شده است. بدون شک گام دوم این صنعت را باید برای ارتقای کیفی‌‌‌سازی فولاد برداشت.
البته باید به این موضوع آگاه بود که تولید فولادهای خاص بدون شک نیاز به فناوری بالا، دانش روز و پروژه‌‌‌های سنگین‌‌‌تر از قبل دارد، این در حالی است که ساختار و زیربناهای تولید فولاد در کشور ما برمبنای تولید فولاد خام تعریف و طراحی شده، از همین‌‌‌رو این ساختار نیازمند تغییرات اساسی و زیربنایی در این زمینه است که این امر نیز مستلزم ایجاد تغییرات اساسی، زمان و البته سرمایه‌گذاری بیشتر است که خود امر ساده‌‌‌ای به نظر نمی‌‌‌رسد. هرچند از سوی دیگر نباید از این موضوع غافل شد که اهمیت و کاربرد وسیع فولادهای خاص موجب ایجاد رونق و رقابت جدی در بازارهای جهانی تولید این دسته از فولادها شده و فضای رقابتی در این حوزه را برای ما هموارتر خواهد کرد که این امر به همراه خود می‌تواند چند برابر ایجاد ارزش‌‌‌افزوده کند. بنابراین می‌‌‌طلبد که باوجود سختی‌‌‌های پیش‌‌‌رو در تغییرات زیرساختاری در فولادسازی کشور بیش از پیش به سوی تولید فولادهای خاص‌‌‌تر حرکت کرد که البته این موضوع همت بیشتر بخش خصوصی را می‌‌‌طلبد تا با سرمایه‌گذاری بیشتر در این زمینه گام برداشت.
