نقطه اشتراک رمزارز و هوش‌مصنوعی چیست؟ هر دو تشنه انرژی هستند
رالی مصرف انرژی تکنولوژی
با افزایش آگاهی از آسیب‌های زیست‌محیطی گذشته ناشی از استخراج رمزارزها، همواره سوالاتی از این دست مطرح می‌شود که این مشکل تا چه حد در آینده پایدار خواهد بود و برای رفع این اثرات خارجی منفی چه‌کاری باید کرد. صندوق جهانی پول در جدیدترین گزارش خود برآورد کرده‌است؛ تقاضای جهانی برای برق توسط ماینرها منجر به انتشار 0.33درصد از دی‌‌‌‌اکسید‌کربن جهانی در سال2022 شده‌است. یکی از مهم‌ترین معضلات راندمان کم سخت‌افزار ماینینگ است. صندوق جهانی هزینه اصلاحی برق مصرفی توسط ماینرهای کریپتو جهت رسیدگی به معضل گرمایش جهانی را به‌طور متوسط 0.045دلار در هر کیلووات ساعت تخمین‌زده است. این رقم با درنظرگرفتن هزینه‌های آلودگی هوا، به 0.087دلار در هر کیلووات ساعت افزایش مییابد. البته که برآوردهای خاص هر کشور بسته به منابع برق آنها متفاوت است.
با توجه به رونق‌گرفتن هوش‌مصنوعی و ارائه عمومی آن به مردم جهان در قالب روبات‌های هوشمند، این سوال را به ذهن متبادر می‌کند؛ دارایی‌های رمزنگاری‌‌‌‌شده و هوش‌مصنوعی چه اشتراکی دارند؟ هر دو تشنه انرژی هستند. برقی که توسط تجهیزات پرقدرت برای استخراج رمزارز استفاده می‌شود به اندازه‌‌‌‌ای است که می‌توان گفت به‌دست آوردن یک بیت‌کوین تقریبا به همان مقدار برقی نیاز دارد که یک فرد متوسط در غنا یا پاکستان در سه سال‌مصرف می‌کند. جالب اینکه روبات چت جی‌‌‌‌بی‌‌‌‌تی به لحاظ برق مصرفی مراکز داده هوش‌مصنوعی 10برابر بیشتر از جست‌وجوی گوگل به برق نیاز دارد. همان‌طور که در نمودار به تصویر کشیده شده‌است، برق مصرفی استخراج ارز دیجیتال و مراکز داده روی هم 2درصد از تقاضای برق جهان را در سال2022 به خود اختصاص دادند. طبق برآوردهای صندوق بین‌المللی پول بر اساس پیش‌بینی منتشرشده توسط آژانس بین‌المللی انرژی، این سهم احتمالا در سه سال‌آینده به 3.5درصد خواهد رسید.
این میزان برق معادل مصرف فعلی ژاپن، پنجمین مصرف‌کننده بزرگ برق جهان است. در غیاب قیمت جهانی کربن، اقدامات هدفمند می‌تواند ماینرهای رمزنگاری و مراکز داده را به استفاده از تجهیزات با انرژی کارآمدتر تشویق کند و حتی ممکن است خود بدل به انگیزه‌‌‌‌ای برای پذیرش استخراج کریپتو با انرژی کمتر شود. تکمیل مالیات بر برق با اعتباری برای آلایندگی صفر، قراردادهای خرید برق دوجانبه و گواهینامه‌های انرژی تجدیدپذیر بالقوه نیز می‌توانند مکمل‌‌‌‌های این راه باشند. هماهنگی فرامرزی نیز همچنان مهم است زیرا اقدامات سختگیرانه در یک کشور می‌تواند باعث جابه‌جایی ماینرها به حوزه‌های قضایی با استانداردهای پایین‌تر شود؛ همچنان‌که در گذشته شاهد آن بوده‌‌‌‌ایم.
سوال اینجاست همان‌طور که صندوق بین‌المللی پول در نمودار خود نشان می‌دهد، مراکز پردازش داده هوش‌مصنوعی انرژی بیشتری از ماینرهای رمزارز استفاده می‌کنند، اما چرا توجه اصلی همچنان متمرکز بر رمزارزهاست و متهم اصلی انتشار بالای گازهای گلخانه‌‌‌‌ای معرفی می‌شوند؟ این سوال زمانی جالب‌تر می‌شود که این نکته را نیز درنظر بگیریم که تابستان امسال مراکز پردازش داده‌های هوش‌مصنوعی در حال استفاده از ظرفیت ماینرها به نفع خود هستند. ماینرهای کریپتو با کمک تجهیزات پیشرفته و انرژی کم‌هزینه خود به کمک بخش هوش‌مصنوعی در حال رشد آمده‌‌‌‌اند. با افزایش تقاضا برای هش ریت، چنانچه که در گزارش «چشم‌‌‌‌انداز رشد هش ریت» چهارشنبه 31 مرداد «دنیای‌اقتصاد» به آن اشاره کردیم این ماینرها در موقعیت منحصربه‌فردی قرارگرفته‌‌‌‌اند که می‌توانند در بازاری که هش‌ریت در آن به‌مثابه کلاس دارایی جدید محسوب می‌شود، از رونق هوش‌مصنوعی نیز سود ببرند.
به گزارش فوربس انرژی و در صدر آن «قدرت پردازش» تبدیل به کالای پر تقاضا در دنیای هوش‌مصنوعی شده‌است. به‌عنوان مثال ارائه‌‌‌‌دهنده رایانش ابری CoreWeave اوایل اوت قراردادی 3.5میلیارد دلاری با Core Scientific امضا کرد. این قرارداد شامل پرداخت ۲۹۰میلیون دلار سالانه CoreWeave در ۱۲سال برای مراکز داده استخراج‌‌‌‌کننده بیت‌کوین مستقر در آستین برای میزبانی سخت‌افزار محاسباتی مرتبط با هوش‌مصنوعی است. شرکت CoreWeave همچنین تمام هزینه‌های سرمایه‌ای پروژه آستین را تقبل خواهد کرد. این معامله به‌قدری شگرف بود که سهام Core Scientific در اوایل ژوئن دو‌برابر شد و به 10دلار رسید و باعث شد برخی ناظران بازار این شرکت را به‌عنوان ستاره جدیدی در حوزه هوش‌مصنوعی ببینند. در 26ژوئن، شرکتCoreWeave از قرارداد دوم خود با این شرکت رونمایی کرد. پیش‌بینی می‌شود که قرارداد دوم، درآمد 1.2میلیارد دلاری برای Core Scientific به‌همراه داشته‌باشد. به این‌ترتیب Core Scientific از ورشکستگی که در ژانویه به آن دچار شده بود رسما خارج شد و خود را به یکی از بزرگ‌ترین ماینرهای بیت‌کوین در آمریکای‌شمالی تبدیل کرد. عمل «جست‌وجو» در روبات‌های هوشمند مانند چت جی‌‌‌‌بی‌‌‌‌تی 10برابر بیشتر از جست‌وجوی سنتی گوگل برق مصرف می‌کند. به این ترتیب تقاضای فزاینده برای ظرفیت رایانه‌‌‌‌های سنگین توسط برنامه‌های هوش‌مصنوعی مانند چت‌‌‌‌جی‌‌‌‌پی‌‌‌‌تی به شرکت‌هایی مانند Core Scientific هدایت می‌شود که به برق ارزان در ایالت‌‌‌‌هایی مانند تگزاس و داکوتای‌شمالی دسترسی دارند. شرکت‌ها در این مناطق از مزیت رقابتی برخوردار هستند که می‌توانند به توافق‌های بهتری دست‌یابند. همان‌طور که مرکز تحقیقات آزمایشگاهی ملی لارنس برکلی در تحقیقات خود به آن اشاره می‌کند، در حال‌حاضر بهره‌مندی از توان کافی پردازش امری حیاتی است.
این مساله زمانی مهم‌تر می‌شود که باید درنظر داشت ساخت مراکز داده محاسباتی با کارآیی بالا (HPC) معمولا 3 تا 5سال طول می‌کشد که با زمان انتظار فعلی برای اتصالات به شبکه برق تا 6 سال‌نیز می‌تواند به طول بینجامد. آدام سالیوان، مدیرعامل Core Scientific می‌گوید: «تقاضا سیری‌ناپذیر است. اگر ما تنها متعهد به اجرای قراردادهای فعلی خود باشیم، مسلما به یکی از 10 مرکز داده برتر در ایالات‌متحده تبدیل خواهیم شد که میزبان بخش بسیار مهمی از هوش‌مصنوعی است که بخش مهمی از برنامه‌های ایالات‌متحده برای آینده است. ما از نزدیک با انویدیا و تعدادی از شرکای مختلف بر روی توسعه و طراحی موارد مورد‌نیاز برای کار با این تراشه‌ها کار کرده‌‌‌‌ایم و برای دستیابی به‌عملکرد بهتر به همکاری‌های خود ادامه خواهیم داد.»
طبق تحقیقات موسسه مالی جی‌‌‌‌پی‌‌‌‌مورگان، از زمان اعلام اولین قرارداد Core Scientific در 3 ژوئن، ارزش کل بازار 14ماینر بیت‌کوین در فهرست ایالات‌متحده، 22درصد افزایش یافت که در تضاد کامل با کاهش 12درصدی ارزش بیت‌کوین است. گزارش تحقیقاتی جی‌‌‌‌پی‌‌‌‌مورگان در 24 ژوئن نشان می‌دهد که 14ماینر حدود 5گیگاوات برق را کنترل می‌کنند و می‌توانند 3.6 گیگاوات از آن را برای پردازش پیشرفته تکنولوژی‌های دیگر اختصاص دهند.
ماینرها همچنین قرارداد خرید 4.5 گیگاوات اضافی از نیروگاه‌های جدید در مراحل مختلف ساخت و صدور مجوز را در دست کار دارند. این میزان از انرژی جدید برای حمایت از حدود 3.4میلیون خانوار برای یک سال‌کافی است. به گفته موسسه تحقیقاتی الکتریک برق، با رونق هوش مصنوعی، تقاضای انرژی مراکز داده می‌تواند تا سال2030 به 9درصد از تولید برق ایالات‌متحده افزایش یابد. نکته قابل‌تامل این است که رشد پیش‌بینی‌‌‌‌شده بیش از دو‌برابر مصرف فعلی است.
اما ماینرها نمی‌توانند به‌راحتی ظرفیت الکتریکی اضافی خود را به هوش‌مصنوعی اختصاص دهند. در کوتاه‌مدت، یافتن انرژی در مقیاس بالا بسیار سخت است و این همان مزیت بزرگی است که بسیاری از ماینرهای بیت‌کوین ایالات‌متحده در حال‌حاضر دارند، اما این قراردادهای انرژی در صورتی ارزشمند می‌شوند که به‌همراه خود آپدیت‌‌‌‌ها و امکانات جدیدی را برای ماینرها فراهم کنند. وس کامینز، مدیرعامل توسعه‌‌‌‌دهنده مرکز داده Applied Digital می‌گوید: «به‌عنوان مثال فیبر! کابل کشی فیبرنوری در محاسبات با کارآیی بالا بسیار مهم است، زیرا تمام آن چیزی است که انتقال داده با سرعت بالا را امکان‌پذیر می‌کند.»
کوین دد، تحلیلگر H.C. Wainwright خاطرنشان می‌کند: شرکت‌هایی با مراکز داده عظیم و زیرساخت‌های ابری مانند AWS Amazon، Microsoft Azure و Google Cloudبهتر می‌توانند در این بازار جدید عمل کنند، اما با این حال شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری‌های جدید موفق هستند. مارک پالمر، تحلیلگر شرکت بانکداری سرمایه‌گذاری بنچمارک، در یادداشت تحقیقاتی 21ژوئن می‌نویسد: «سه هفته گذشته با توجه به برجسته‌شدن ارزش دارایی‌های ماینرها، سهام استخراج بیت‌کوین مجددا رشد داشته‌است.» این حرکت صعودی بازار دقیقا مصادف با آخرین رویداد هاوینگ (نصف‌شدن پاداش استخراج بیت‌کوین) همراه بود. کاهش پرداخت به 3.125بیت‌کوین منجر به رسیدن درآمدهای ماینینگ به پایین‌ترین حد تاریخی شده‌است. علاوه‌بر این، 10ماینری که در حال‌حاضر به همکاری با پروژه‌های هوش‌مصنوعی روی‌آورده‌‌‌‌اند، همگی در سال‌گذشته سودی نداشتند و به سختی از اثرات زمستان کریپتو 2022 جان سالم به در برده بودند.
اقدامات سیاستی لازم برای همگام‌شدن با تغییرات اقلیمی
از نگاه صندوق بین‌المللی پول تاثیرات اقلیمی تکنولوژی‌های جدید، با صرف‌نظر از مزایای اجتماعی و اقتصادی آنها، جای نگرانی دارد. یک مقاله اخیر صندوق بین‌المللی پول نشان‌داد که استخراج کریپتو می‌تواند به تنهایی عامل انتشار 0.7درصد از دی‌‌‌‌اکسید‌کربن جهانی تا سال2027 باشد. بر اساس تخمین آژانس بین‌المللی انرژی، گزاره بالا به این معناست که انتشار کربن دارایی‌های رمزنگاری‌‌‌‌شده تا سال2027 به 450میلیون تن یا 1.2درصد از انتشار کل جهان برسد.
سیستم مالیاتی یکی از راه‌های هدایت شرکت‌ها به سمت مهار انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌ای است. طبق برآوردهای صندوق بین‌المللی پول، مالیات مستقیم 0.047دلاری در هر کیلووات ساعت، می‌تواند صنعت ماینینگ کریپتو را به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌ای در راستای اهداف جهانی سوق دهد. اگر تاثیر آلودگی هوا بر سلامت محلی نیز در این معادله فرض شود، این نرخ مالیات به 0.089دلار افزایش مییابد که به‌معنای افزایش 85درصدی متوسط قیمت برق برای ماینرهای رمزارزها است. چنین مالیاتی درآمد سالانه دولت‌ها را به میزان 5.2میلیارد دلار در سطح جهان افزایش می‌دهد و انتشار سالانه را تا 100میلیون تن؛ در حدود انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌ای فعلی کشور بلژیک، کاهش می‌دهد. صندوق بین‌المللی پول، مالیات هدفمند بر مصرف برق مراکز داده هوش‌مصنوعی را 0.032دلار در هر کیلووات ساعت یا 0.052دلار با احتساب هزینه‌های آلودگی هوا تعیین کرده‌است. این مقدار کمی پایین‌تر از مالیات درنظر گرفته‌شده برای کریپتو است، زیرا مراکز داده در مکان‌هایی با برق سبزتر قرار دارند.
این در حالی است که شرایط فعلی کاملا متفاوت از آن چیزی است که صندوق بین‌المللی پول ترسیم می‌کند. بسیاری از مراکز داده و ماینرهای رمزنگاری از معافیت‌های مالیاتی سخاوتمندانه و مشوق‌‌‌‌های درآمدی، مصرف و دارایی بهره‌مند هستند. با توجه به آسیب‌های زیست‌محیطی، نبود اشتغال قابل‌توجه و فشار بر شبکه برق (احتمالا افزایش قیمت برای خانوارها و کاهش تقاضا برای استفاده از سایر کالاهای کم آلاینده مانند خودروهای برقی)، مزیت واقعی سیاست‌های مالیاتی فعلی در بهترین حالت غیرشفاف است.
مشوق‌‌‌‌های سیاستی
از طرف‌دیگر، این نهاد تاکید دارد؛ برنامه‌های کاربردی هوش‌مصنوعی می‌توانند به استفاده هوشمندانه‌‌‌‌تر و کارآمدتر انرژی منجر شوند که برخی معتقدند می‌تواند به کاهش تقاضای برق نیز کمک کند. سیاست‌های صحیح همچنان می‌تواند انگیزه توسعه برنامه‌های هوش‌مصنوعی با سرریزهای اجتماعی مثبت باشد و در عین‌حال آسیب‌های زیست‌محیطی را برطرف کند.
برای سیاستگذاران، هماهنگی «قیمت کربن» یکسان بین کشورها بهترین راه برای مهار انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌ای خواهد بود، زیرا باعث کاهش مصرف سوخت فسیلی، منابع انرژی پاک‌‌‌‌تر و بهبود بهره‌‌‌‌وری انرژی می‌شود. صندوق بین‌المللی پول تاکید دارد؛ برای محدود‌کردن گرمایش کره‌زمین به 2درجه و پایبندی به اهداف اقلیمی، کشورها باید اقدامات بیشتری معادل افزایش قیمت کربن به 85دلار در هر‌تن تا سال2030 ارائه کنند.
