ارز‌‌‌‌های دیجیتال دارایی‌های بلاک‌چینی هستند و به همین‌دلیل نگهداری و انتقال آنها به شکل فیزیکی یا بر بستر پلتفرم‌های سنتی امکان‌پذیر نیست، در نتیجه کیف‌پول‌های مخصوص بلاک‌چینی برای نگهداری این دارایی‌ها عرضه شده‌اند. هر کاربر با ساخت کیف‌پول، یک کلید خصوصی جدید تولید می‌کند که وظیفه مدیریت دسترسی و باز‌کردن قفل کیف‌پول را دارد، بنابراین هرکسی با در اختیار داشتن کلید خصوصی، به تمام دارایی‌های آن یک کیف‌پول نیز دسترسی دارد.

برخی از کیف‌پول‌های بلاک‌چینی که عموما غیرحضانتی و غیرمتمرکز هستند، کلید‌‌‌‌های خصوصی را در اختیار خود کاربران قرار می‌دهند، درحالی‌که کیف‌پول‌های متمرکز مانند صرافی‌‌‌‌ها کلید خصوصی را در اختیار خود نگه می‌دارند و تنها به‌کاربران مجوز استفاده از آن کیف‌پول را می‌دهند.

بنابراین قانون «کلید‌‌‌‌های خود را نداشته باشید، سکه‌‌‌‌ای ندارید» به این کلید‌‌‌‌های خصوصی اشاره دارد و به این معنی است که در صورت استفاده از کیف‌پولی که کلید خصوصی را به شما نمی‌دهد، شما مالک واقعی دارایی‌ها نخواهید بود. با بلوغ بازار ارز‌‌‌‌های دیجیتال و گسترش محبوبیت صرافی‌‌‌‌های متمرکز ارز‌‌‌‌های دیجیتال، توجه به این نکته ضرورت بیشتری پیدا کرده و مهم است که فعالان و سرمایه‌گذاران این بازار مالی دقت بیشتری به تفاوت میان مالکیت و دسترسی داشته باشند.

ریشه قانون

اهمیت کلید‌‌‌‌های خصوصی از اولین روز‌‌‌‌های فعالیت بیت‌کوین برای سرمایه‌گذاران بازار مشخص بود و به‌ویژه در آن فضای غیرمتمرکز، کاربران به میزان بسیار بیشتری نسبت به امروزه با کلید‌‌‌‌های خصوصی تعامل داشتند، بااین‌حال عبارت «کلید‌‌‌‌های خود را نداشته باشید، سکه‌‌‌‌ای ندارید» بیشتر توسط آندریاس آنتونوپولوس، یکی از چهره‌‌‌‌های شناخته‌شده و مشهور صنعت ارز‌‌‌‌های دیجیتال استفاده و محبوب شد. مفهوم این عبارت و قانون ساده است، اگر فردی کلید خصوصی کیف‌پول خود را نداشته‌باشد، واقعا مالک دارایی‌های موجود در آن کیف‌پول نیست و تنها فرد یا شرکتی که کلید‌‌‌‌های خصوصی را در اختیار دارد، می‌تواند دارایی‌ها را کنترل کند.

این مفهوم ریشه در ماهیت غیرمتمرکز ارز‌‌‌‌های دیجیتال دارد. برخلاف سیستم‌های مالی سنتی که در آن بانک‌ها یا سایر اشخاص ثالث دسترسی به وجوه را کنترل می‌کنند، ارز‌‌‌‌های دیجیتال در تلاش هستند تا کنترل و قدرت مدیریت و استفاده از سرمایه را در اختیار خود کاربران قرار دهند. حذف واسطه‌‌‌‌ها همواره یکی از اهداف اصلی ارز‌‌‌‌های دیجیتال به‌شمار می‌رود و بیت‌کوین و دیگر ارز‌‌‌‌های محبوب در راستای تحقق این هدف توسعه‌یافته‌‌‌‌اند. با این‌حال، قدرت کامل کنترل و مدیریت سرمایه با برخی مسوولیت و سختی‌‌‌‌ها همراه است و به همین‌دلیل امروزه بسیاری از سرمایه‌گذاران همچنان ترجیح می‌دهند تا از واسطه‌‌‌‌هایی مانند صرافی‌‌‌‌های متمرکز برای فعالیت خود استفاده کنند.

خطرات نداشتن کلید‌‌‌‌ها

زمانی‌که معامله‌گران ارز‌‌‌‌های دیجیتال را در صرافی‌‌‌‌های متمرکز خریداری می‌کنند، این دارایی‌ها معمولا به کیف‌پول خود صرافی منتقل و توسط آنها کنترل می‌شوند. این صرافی‌‌‌‌ها، کلید‌‌‌‌های خصوصی را در اختیار خود نگه می‌دارند و بنابراین آنها مالک واقعی ارز‌‌‌‌های دیجیتال خریداری‌شده هستند. در نتیجه‌  صرافی‌‌‌‌ها به‌جای مالکیت بر دارایی‌ها، صرفا مجوز دسترسی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال اگر کاربری ۰.۱‌بیت‌کوین در صرافی خریداری کند، این بیت‌کوین به کیف‌پول صرافی واریز می‌شود که ممکن است شامل‌هزاران بیت‌کوین باشد، بااین‌حال کاربر تنها به همان ۰.۱‌بیت‌کوین دسترسی دارد و می‌تواند آن را معامله یا منتقل کند.

درحالی‌که این روش می‌تواند هزینه‌های کاربران را کاهش دهد و معاملات ارز‌‌‌‌های دیجیتال را ساده و سریع کند، اما برخی خطرات را نیز به‌همراه دارد.

در صورتی‌که صرافی هک شود، هکر می‌تواند به دارایی تمام کاربران دسترسی داشته‌باشد و آنها را به سرقت ببرد. به‌عنوان مثال، در سال‌۲۰۱۴ یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌‌‌‌های ارز دیجیتال جهانی به‌نام مت گاکس مورد حمله هکر‌‌‌‌ها قرارگرفت که در نتیجه آن حدود ۸۵۰‌هزار واحد بیت‌کوین به سرقت رفت.

همچنین اگر یک صرافی ورشکسته شود، کاربران دسترسی خود را به وجوه از دست خواهند داد و باید منتظر صرافی بمانند تا در هر زمان که بخواهد، ارز‌‌‌‌های دیجیتال قفل شده را به صاحبانش برگرداند. در برخی مواقع حتی صرافی‌‌‌‌ها ممکن است با مشکلات نقدینگی مواجه شوند و به‌کاربران اجازه برداشت وجوه و ارز‌‌‌‌های دیجیتال را ندهند.

با نگهداری ارز‌‌‌‌های دیجیتال در صرافی‌‌‌‌ها، سرمایه‌گذاران مالکیت سرمایه خود را به صرافی منتقل می‌کنند و برای فعالیت و معاملات به این پلتفرم‌های معاملاتی وابسته هستند، در نتیجه وظیفه حفظ و تامین امنیت دارایی معامله‌گران برعهده صرافی است و کاربران به پلتفرم معاملاتی اطمینان می‌کنند که از دارایی‌ها سوءاستفاده نکرده و از آنها محافظت می‌کند.

مالکیت واقعی

راه‌حل این مشکلات و چالش‌ها، استفاده از کیف‌پول‌هایی است که کلیدخصوصی را در اختیار خود کاربران قرار می‌دهند. این کیف‌پول‌‌‌‌ها که به آنها والت‌‌‌‌های غیرحضانتی گفته می‌شود در انواع مختلف نرم‌افزاری و سخت‌افزاری عرضه شده‌اند و کلید خصوصی را در همان دستگاه مورد‌استفاده کاربران ذخیره و نگهداری می‌کنند. این موضوع علاوه‌بر افزایش امنیت، مالکیت واقعی را ارائه می‌دهد و در نهایت این خود کاربران هستند که وظیفه نگهداری و تامین امنیت سرمایه را برعهده می‌گیرند. با این‌حال این موضوع نیز می‌تواند برخی مشکلات و چالش‌ها را به‌همراه داشته‌باشد. اگر وظیفه تامین امنیت بر عهده کاربران باشد، مهم است که آنها با روش‌های تامین امنیت سرمایه و راهکار‌‌‌‌های مورد‌استفاده کلاهبرداران بازار آشنا باشند تا در دام کلاهبرداری‌‌‌‌هایی مانند فیشینگ گرفتار نشوند یا کلید خصوصی خود را در اختیار دیگر افراد قرار ندهند. طی سالیان گذشته سرقت دارایی‌ها به دلیل سطح دانش امنیتی پایین سرمایه‌گذاران افزایش یافته‌است و کلاهبرداران به‌طور مداوم در تلاش هستند تا دارندگان کیف‌پول‌های غیرحضانتی را فریب دهند. علاوه‌بر آن راه‌اندازی و استفاده از کیف‌پول‌های شخصی ممکن است برای تازه‌واردان بازار سخت‌تر باشد، به‌همین‌دلیل این افراد ترجیح می‌دهند از صرافی‌‌‌‌های متمرکز استفاده‌کرده و در یک محیط آشنا فعالیت داشته‌باشند. همچنین جابه‌جایی مداوم سرمایه میان کیف‌پول شخصی و سرمایه می‌تواند به کاهش سرعت ثبت معاملات و همچنین افزایش کارمزد‌‌‌‌های پرداختی منجر شود که برای بسیاری از فعالان و سرمایه‌گذاران بازار مهم است.  

در نتیجه‌ امروزه برخی سرمایه‌گذاران از ترکیب کیف‌پول‌های صرافی و کیف‌پول‌های غیرحضانتی استفاده می‌کنند. در این روش، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت به کمک کیف‌پول‌های صرافی‌‌‌‌ها انجام می‌شود که مزیت‌های قابل‌توجهی مانند کاهش کارمزد‌‌‌‌ها، سرعت بالای تراکنش و امکان ثبت آنی معاملات را ارائه می‌دهند.

اما در زمان سرمایه‌گذاری بلندمدت و نگهداری طولانی‌مدت از ارز‌‌‌‌های دیجیتال، سرمایه‌گذاران سرمایه خود را از کیف‌پول‌های صرافی خارج‌کرده و به کیف‌پول شخصی خود منتقل می‌کنند تا از مالکیت واقعی خود بر دارایی‌ها اطمینان حاصل کنند. بنابراین قانون «کلید‌‌‌‌های خود را نداشته باشید، سکه‌‌‌‌ای ندارید» به‌معنای عدم‌نگهداری ارز‌‌‌‌های دیجیتال در صرافی‌‌‌‌ها نیست و بیشتر در تلاش است تا به‌کاربران و سرمایه‌گذاران تفاوت‌‌‌‌های مهم میان کیف‌پول‌های صرافی و غیرحضانتی را یادآوری کند تا بسته به شرایط و استراتژی‌های معاملاتی، از بهترین گزینه برای ثبت معاملات و تامین امنیت دارایی‌های خود استفاده کنند.