داستان رمزارزهایی که از عرش به فرش رسیدند
قبرستان ارزهای دیجیتال
درحالی‌که روزانه ارزهای دیجیتال جدیدی به بازار عرضه می‌شوند، اما کمتر ارزی موفق می‌شود تا توجهات سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنند و اکثر ارزهای جدید بازار در مدت زمان کوتاهی به پایان مسیر می‌رسند. در این میان، برخی زمان‌ها حتی پروژه‌های موفق و شناخته‌شده بازار نیز براثر عوامل مختلفی جایگاه خود را از دست می‌دهند و به مرور زمان به فراموشی سپرده می‌شوند. این ارز‌ها درحالی‌که همچنان فعالیت دارند و به‌صورت محدود معامله می‌شوند، اما به عنوان ارزهای مرده در بازار شناخته شده‌اند؛ زیرا دیگر کمتر کسی آنها را معامله می‌کند و بعید است که دوباره توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنند.
هم‌اکنون نیز در بازار ارزهای دیجیتالی وجود دارند که می‌توانند هر لحظه به قبرستان بازار اضافه شوند و همراه خود، سرمایه کاربران را نیز به گور ببرند. بنابراین، بررسی پروژه‌های شکست‌خورده و دلایل مرگ ارزهای دیجیتال می‌تواند برای سرمایه‌گذاران بازار مفید باشد تا با شناسایی نشانه‌ها، از ضررهای غیرقابل جبران جلوگیری کنند.
ارزهای مرده
درحالی‌که امروزه ارزهای دیجیتال و بلاک چین به یک فناوری جذاب در بخش‌های فنی و مالی تبدیل شده‌اند، اما اکثریت قریب به اتفاق پروژه‌ها نمی‌توانند به موفقیت برسند و سود قابل توجهی را برای سرمایه‌گذاران خود ندارند. بازار ارزهای دیجیتال هم‌اکنون مملو از بقایای ارزهای به اصطلاح مرده است که با سر و صدای زیادی راه‌اندازی شدند؛ اما در نهایت شکست خوردند و ضرر را برای سرمایه‌گذاران خود به همراه داشتند. ارزهای مرده معمولا توسط توسعه‌دهندگان خود ر‌ها می‌شوند و توکن‌های آنها نیز ارزش خود را از دست می‌دهند.
تکثیر این ارزهای مرده در سال۲۰۱۷ و همراه با محبوبیت عرضه‌های اولیه سکه (ICO) شتاب بیشتری گرفت و ناگهان صد‌ها ارز و توکن دیجیتال جدید به بازار عرضه شدند. در این سال، تعداد ارز‌ها از ۲۹ به بیش از ۸۵۰ارز رسید. این عدد در سال بعد به ۱۲۰۰پروژه افزایش داشت و در دسامبر سال۲۰۲۰، تعداد کل ارزهای دیجیتال بازار از ۸۰۰۰ عبور کرد. همان‌طور که مشخص است، به مرور زمان میزان عرضه ارزهای دیجیتال جدید افزایش داشته است و هم اکنون بیش از ۲۲هزار ارز دیجیتال متنوع در بازار وجود دارد. ارز‌هایی هستند که اکثر آنها به پروژه‌های مرده تبدیل شده‌اند و بسیاری از پروژه‌های مرده، آنهایی هستند که صرفا با هدف کلاه‌برداری ایجاد شده‌اند؛ اما تمام ارزهای مرده کلاه‌برداری نبودند و تا به امروز برخی از پروژه‌های معتبر و شناخته‌شده بازار نیز به ارزهای مرده تبدیل شده‌اند.
برخی از ارزهای مرده، دارایی‌های دیجیتال پروژه‌هایی هستند که کلاه‌برداری بوده‌اند، توسط توسعه‌دهندگان ر‌ها شده‌اند، نقدینگی پایین و یا ارزش بازار ناچیزی دارند. به این ارز‌ها شت‌کوین نیز گفته می‌شود؛ پروژه‌هایی که در اعماق بازار بدون هیچ امیدی ر‌ها شده‌اند. بسیاری از سرمایه‌گذاران قدیمی بازار با نگاهی به موجودی کل کیف پول خود، می‌توانند برخی از این ارزهای مرده را پیدا کنند. ارز‌هایی که در سال‌های گذشته پروژه‌های آینده‌داری به نظر می‌رسیدند و امروزه تنها اعداد و نام‌های بی‌ارزش هستند.
برخی سایت‌ها از جمله coinopsy.com آمار ارزهای مرده را جمع‌آوری می‌کنند و علاقه‌مندان می‌توانند آنها را مشاهده و بررسی کنند. خاموش شدن وبسایت، توقف فعالیت شبکه‌های اجتماعی، رتبه در بازار، وضعیت لیست شدن در صرافی‌ها و شرایط پشتیبانی از ارز در کیف پول‌ها از جمله مواردی هستند که توسط این پلتفرم‌ها برای تعیین مرگ ارز‌ها بررسی می‌شوند.
معروف‌ترین ارزهای مرده
بزرگ‌ترین طرح پانزی اجراشده در ارزهای دیجیتال برای یک پروژه به نام بیت‌کانکت (BCC) بود که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌داد تا با معامله بیت‌کوین با ارز دیجیتال بومی آن، بازدهی بالا دریافت کنند. با این حال سود و بازدهی وعده داده شده بیت‌کانکت بسیار زیاد بود و به همین دلیل شک و شبهات زیادی پیرامون فعالیت و ماهیت آن ایجاد کرد. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، در نهایت مشکلات این پروژه در اواخر سال۲۰۱۷ آغاز شد و با اخطار قانون‌گذاران برخی کشورها، در اوایل سال۲۰۱۸ این پروژه پانزی تعطیل شد و ارز دیجیتال آن نیز تمام ارزش خود را از دست داد. امروزه از این ارز دیجیتال پر سر و صدای ۲۰۱۷ تنها نام و خاطره‌ای از بزرگ‌ترین طرح پانزی ارزهای دیجیتال باقی مانده است. درحالی‌که بسیاری سرنوشت بیت‌کانکت را پیش‌بینی می‌کردند، اما کمتر کسی می‌توانست حدس بزند که حتی ارزهای برتر بازار نیز می‌توانند به ناگهان به ارزهای مرده تبدیل شوند. ترا (لونا) از جمله این ارز‌ها بود که شکست آن بسیاری را در بازار ارزهای دیجیتال غافلگیر کرد.
بلاک‌چین ترا در ژانویه سال۲۰۱۸ توسط دانیل شین و دو کوان به هدف ارائه استیبل‌کوین برای ارزهای جهانی توسعه یافت. در این بلاک‌چین استیبل کوین‌های مختلفی فعالیت داشتند که تمام آنها به کمک ارز بومی این بلاک‌چین به نام لونا پشتیبانی می‌شدند. برای حفظ قیمت این استیبل‌کوین‌ها، بلاک‌چین ترا قیمت و عرضه لونا را تنظیم می‌کرد تا از نوسانات قیمتی استیبل‌کوین‌ها جلوگیری کند.
اما مجموعه‌ای از اتفاقات در سال۲۰۲۱، باعث شد تا ارزش استیبل‌کوین دلاری آن از دست برود و در نتیجه آن، فروش لونا افزایش پیدا کند. تلاش‌های تیم ترا برای نجات پروژه از این شرایط نتیجه‌ای نداشت و در نهایت لونا که زمانی از جمله برترین ارز دیجیتال بازار به شمار می‌رفت، تنها در عرض چند روز تمام ارزش خود را از دست داد و ارزی که در نزدیکی ۱۰۰دلار معامله می‌شد، به ۰۰۰۰۶/ ۰ دلار کاهش قیمتی داشته است.درحالی‌که این ارز دیجیتال همچنان ارزش بازار بالایی دارد و در لیست ۱۰۰ ارز دیجیتال برتر بازار باقی مانده است؛ اما کاربردی ندارد و توسعه آن به پایان رسیده است. بنابراین به‌دست آوردن دوباره اعتماد و علاقه عمومی سرمایه‌گذاران بعید به نظر می‌رسد و به عقیده برخی از تحلیلگران تا مرگ آن زمان زیادی باقی نمانده است.
مدتی پس از رخ دادن فاجعه لونا، یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین صرافی‌های جهانی نیز با بحرانی بزرگ مواجه شد. صرافی اف‌تی‌ایکس پس از بایننس و کوین‌بیس، سومین صرافی بزرگ بازار به شمار می‌رفت و توکن دیجیتالی خود را نیز به نام FTT عرضه کرده بود که با توجه به محبوبیت این صرافی، در لیست ارزهای برتر بازار قرار گرفته بود. در اواخر سال۲۰۲۲، انتشار برخی اطلاعات و داده‌ها نشان داد که برخی از همکاران و شرکت‌های متعلق به مدیر صرافی اف‌تی‌ایکس، مقدار زیادی از توکن‌هایFTT را نگهداری می‌کنند که برخی نگرانی‌ها را نسبت به فعالیت این شرکت‌ها و همچنین ذخایر آنها به همراه داشت. در نتیجه این حاشیه‌ها، صرافی بایننس اعلام کرد که تمام توکن‌های FTT خود را به فروش می‌رساند؛ موضوعی که همراه با نگرانی‌های گذشته منجر به فروش گسترده توکن و خروج دارایی‌ها از صرافی اف‌تی‌ایکس شد. با توجه به خروج گسترده سرمایه و کاهش شدید قیمت FTT، در نهایت صرافی اف‌تی‌ایکس اعلام ورشکستگی کرد و به همراه آن، توکن بومی این صرافی نیز سقوط قیمتی را ثبت کرد.
امروزه توکن FTT همچنان در بازار معامله می‌شود؛ اما این ارز دیجیتال ارزش خود را کاملا نسبت به روز‌های گذشته از دست داده است و با توجه به پایان فعالیت صرافی اف تی ایکس، بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که این ارز دیجیتال نیز دیر یا زود به لیست ارزهای مرده بازار اضافه خواهد شد. در این بین، برخی ارزهای دیجیتال نیز فرصت زیادی برای چشیدن طعم موفقیت را ندارند و به سرعت از نگاه‌ها محو می‌شوند. شرایطی که برای بیت کوین دایموند رخ داد.
این ارز دیجیتال که فورکی از بیت‌کوین بود، در نوامبر سال۲۰۱۷ ایجاد و به‌عنوان وسیله‌ای برای پرداخت‌های آنلاین معرفی شد. با برخی بهبود‌های انجام‌شده برای بیت‌کوین دایموند، این ارز دیجیتال در مدت کوتاهی موفق شد تا توجهات را به خود جلب کند و نوسانات شدید قیمتی را تجربه کند. اما این روال ادامه‌دار نبود و در نهایت با آغاز سال۲۰۱۸، روند نزولی بی‌پایان این ارز دیجیتال شروع شد و تا به امروز این ارز دیجیتال موفق نشده است تا دوباره مورد توجهات قرار بگیرد و کمتر سرمایه‌گذار جدیدی نام آن را شنیده است.
کاهش‌های تمام‌نشدنی
بسیاری از ارزهای دیجیتال صرفا کاهش قیمتی را به‌طور موقت تجربه نمی‌کنند و به حدی کاهش پیدا می‌کنند تا درنهایت به ۰(صفر) برسند. روندی که ممکن است هفته‌ها و یا حتی سال‌ها طول بکشد؛ اما در نهایت رسیدن به پایین ترین قیمت برای آنها رخ خواهد داد. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران باید نشانه‌های خطر را در بازار ارزهای دیجیتال جدی بگیرند و به‌ویژه در زمان‌هایی که روند نزولی شروع می‌شود، ریسک را مدیریت و سرمایه خود را به موقع از آن ارز دیجیتال خارج کنند. بسیاری از ارزهای دیجیتالی که امروزه مرده به حساب می‌روند، مدت‌ها این فرصت را در اختیار سرمایه‌گذاران خود قرار دارند تا با سود و یا در ضرر اندک خارج شوند؛ افرادی که اکثر آنها نشانه‌ها را جدی نگرفته و با نگه داشتن سرمایه خود به نقطه ۰(صفر) رسیدند.
