ارزهای دیجیتال، تنها یکی از کاربردهای بلاک‌چین است
یک فناوری برای تحول آینده بشر
هر بلاک‌چین از بلاک‌هایی تشکیل شده است که اطلاعات را در خود ذخیره می‌کنند، این بلاک‌ها سپس به بلاک‌های قبلی متصل می‌شوند و با ادامه این روند در نهایت زنجیره‌های بلاکی ایجاد می‌شوند که اطلاعات ذخیره‌شده را غیرقابل تغییر می‌کنند. ارزهای دیجیتال با استفاده از بلاک‌چین می‌توانند اطلاعات و داده‌های شبکه از جمله تراکنش‌ها را به‌صورت ایمن ذخیره کنند و در دسترس تمام کاربران در سراسر جهان قرار دهند. این اطلاعات درحالی‌که شفاف و به‌صورت عمومی قابل مشاهده هستند، اما امکان تغییر آنها وجود ندارد و هیچ‌کس نمی‌تواند اطلاعات ثبت‌شده بلاک‌چینی را حذف یا ویرایش کند. به همین دلیل بلاک‌چین در ارزهای دیجیتال کاربرد پیدا کرده است و به این دارایی‌های دیجیتال این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به مدیریت و شرکت‌های متمرکز، بی‌واسطه به کاربران خدمات دهند و تا زمانی که کاربران از آنها استفاده کنند، فعال باقی بمانند. البته درحالی‌که بلاک چین با ارزهای دیجیتال شناخته شده است، اما این فناوری تنها برای ارزهای دیجیتال کاربرد ندارد و امروزه ویژگی و مزایای بلاک‌چین و زنجیره‌های بلاکی در بسیاری از کار‌های روزمره کاربرد پیدا کرده‌اند.
کاربردهای بلاک‌چین
بلاک‌ها در بلاک‌چین برای ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌شوند و ارزهای دیجیتال از آنها برای ثبت برخی داده‌ها مانند تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. امروزه حدود ۲۳هزار ارز دیجیتال متنوع از بلاک‌چین استفاده می‌کنند و بازاری تریلیون دلاری پیرامون این ارزهای دیجیتال ایجاد شده است. درحالی‌که از زمان عرضه بیت‌کوین در سال۲۰۰۹ کاربرد اصلی بلاک‌چین برای ارز‌ها و توکن‌های دیجیتالی بوده است، اما ویژگی ذخیره‌سازی ایمن، غیرقابل تغییر و غیرمتمرکز داده بلاک‌چین امروزه کاربردهای دیگری نیز پیدا کرده است. بسیاری از شرکت‌ها و اشخاص هم اکنون از بلاک‌چین برای ذخیره‌سازی و استفاده از داده‌های مختلف استفاده می‌کنند که فرآیند بررسی و دسترسی به داده‌ها را برای آنها آسان کرده است. یکی از مواردی که بلاک‌چین در صنایع بزرگ کاربرد پیدا کرده، زنجیره تامین است.
تامین‌کنندگان مواد ماشینی، غذایی و موارد مشابه می‌توانند از بلاک‌چین برای ثبت منشأ مواد تهیه‌شده استفاده کنند. این موضوع به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا منبع تامین محصولات را به روشی قابل اطمینان و سریع بررسی کنند و همچنین به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد تا ویژگی‌هایی مانند ارگانیک و محلی بودن محصولات را به کمک داده‌های بلاک‌چینی بررسی و تایید کنند. تاثیر بلاک‌چین در صنعت غذا مورد توجه رسانه آمریکایی فوربس نیز قرار گرفته و گزارشی را در این رابطه منتشر کرده است. این گزارش نشان می‌دهد که برخی شرکت‌های فعال صنعت غذا به‌طور فزاینده‌ای از بلاک‌چین برای ردیابی مسیر و سلامت مواد غذایی در طول مسیر مزرعه به سفره خریداران استفاده می‌کنند. این مورد استفاده از بلاک‌چین می‌تواند فواید مختلفی داشته باشد، به‌عنوان مثال شرکت‌های غذایی می‌توانند در صورت شیوع بیماری خطرناک، به سرعت مواد غذایی آلوده را شناسایی و از چرخه حذف کنند.
بلاک‌چین در رای‌گیری‌ها نیز کاربرد پیدا کرده است و به کمک این فناوری می‌توان یک سیستم رای‌گیری مدرن ایجاد کرد. تا به امروز از بلاک‌چین برای برخی رای‌گیری‌ها و انتخابات در ایالت‌های آمریکا استفاده شده و نتایج نشان داده است که رای‌گیری با بلاک چین تقلب در انتخابات را غیرممکن می‌کند و با توجه به سادگی استفاده از آن، مشارکت رای‌دهندگان را افزایش می‌دهد. با ثبت داده‌ها و اطلاعات در بلاک‌چین، دستکاری آرا و اطلاعات مشارکت‌کنندگان دیگر امکان پذیر نیست، علاوه بر آن دسترسی عمومی به داده‌های بلاک چین باعث می‌شود تا انتخابات کاملا شفاف برگزار و نتایج به‌طور دقیق و لحظه‌ای نمایش داده شود. بنابراین دیگر نیازی به بازشماری مجدد یا هرگونه نگرانی پیرامون تقلب در انتخابات نیست. با توجه به ویژگی ذخیره‌سازی و دسترسی راحت به داده‌ها، بلاک‌چین‌ها در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف جهانی نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. شرکت‌ها به کمک بلاک‌چین می‌توانند داده‌های خود را به روشی ایمن در بلاک‌چین ذخیره کنند و سپس این اطلاعات را در دسترس کارمندان و کاربران مورد نظر خود قرار دهند.
بلاک‌چین‌های مورد استفاده در سازمان‌ها و شرکت‌ها، خصوصی به شمار می‌روند و نحوه عملکرد آنها تفاوت‌های مهمی با بلاک‌چین‌های عمومی ارز دیجیتال دارد. به‌عنوان مثال هر فردی نمی‌تواند به بلاک‌چین‌های خصوصی دسترسی داشته باشد و مشارکت در بلاک‌چین و دریافت اطلاعات نیازمند مجوز است. همچنین داده‌ها در برخی بلاک‌چین‌های خصوصی قابل تغییر و حذف هستند و به‌طور متمرکز و توسط مدیران شرکت کنترل می‌شوند. بنابراین بلاک‌چین را می‌توان شخصی‌سازی کرد و با توجه به نیاز کاربران و جامعه، در بخش‌های مختلفی مورد استفاده قرار داد. یکی دیگر از موارد استفاده متنوع بلاک‌چین در مراقبت‌های پزشکی است. هر شهروند در بلاک‌چین می‌تواند یک پروفایل شخصی داشته باشد که سوابق پزشکی، دارو‌های مصرف‌شده و دیگر موارد مهم در آن ذخیره شود.
راه‌اندازی چنین سیستمی در مقیاس کشوری این امکان را به پزشکان و مراکز درمانی می‌دهد تا به اطلاعات قابل اطمینان و دقیقی از وضعیت پزشکی مراجعه‌کننده دسترسی داشته باشند که احتمال رخ دادن خطا در تجویز دارو و به خطر انداختن جان بیماران را به‌شدت کاهش می‌دهد. با توجه به اینکه فناوری بلاک‌چین تحت کنترل کشور یا سازمانی نیست، برای استفاده از آن محدودیتی وجود ندارد و تمام مردم جهان می‌توانند از آن استفاده کنند. بنابراین با استفاده از بلاک‌چین مواردی مانند محدودیت‌های جعرافیایی و تحریم‌ها دیگر به‌عنوان چالشی برای ارائه خدمات به شمار نمی‌روند. این موضوع مخصوصا در بانکداری و انجام معاملات مالی مزایای خود را نشان می‌دهد؛ زیرا به کمک بلاک‌چین، بسیاری از افرادی که به خدمات بانکی دسترسی ندارند، می‌توانند معاملات مالی انجام دهند و دارایی‌های خود را به‌صورت دیجیتالی نگهداری و در هر زمان، منتقل کنند.
خدمات جدید با بلاک‌چین
همراه با پیشرفت و گسترش استفاده از بلاک‌چین، خدمات و بخش‌های جدیدی نیز به کمک آن در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. قرارداد‌های هوشمند از جمله این موارد هستند که امروزه در بخش‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. یکی از مزیت‌های اصلی قرارداد‌های هوشمند سادگی استفاده از آنها است و به کمک پلتفرم‌های غیرمتمرکز متنوع، کاربران دیگر نیازی ندارند تا با جزئیات نحوه فعالیت بلاک‌چین و فناوری پیچیده آن آشنا باشند. به کمک قرارداد‌های هوشمند می‌توان قرارداد‌های خرید و فروش ماشین، ملک، وسایل و دارایی‌های فیزیکی و دیجیتالی را در بلاک‌چین ثبت کرد که این قراردادها را غیرقابل تغییر و در دسترس تمام طرفین قرار می‌دهد. بنابراین معاملات در محیطی کاملا شفاف انجام می‌شود و معامله‌گران دیگر نیازی به نگرانی از تغییر مفاد قرارداد یا از بین رفتن آن ندارند.
علاوه بر ارزهای دیجیتال، توکن‌های غیرمثلی از دیگر دارایی‌هایی هستند که از فناوری بلاک‌چین استفاده می‌کنند و طی سال‌های گذشته سر و صدای زیادی به پا کرده‌اند. توکن‌های غیرمثلی مالکیت افراد بر دارایی‌های مختلف دیجیتالی و فیزیکی را نشان می‌دهند و امروزه در بسیاری از بخش‌ها از جمله تعیین مالکیت و انتقال دارایی‌ها در متاورس، بازی‌های بلاک‌چینی و کلکسیون‌ها کاربرد پیدا کرده‌اند.
نقش بلاک‌چین در آینده
موارد گفته‌شده تنها برخی از کاربردها و ویژگی‌های بلاک‌چین است که امروزه در برخی کشور‌ها و سازمان‌ها به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند. بلاک‌چین یک فناوری انقلابی نوین است و با مزایای بی‌شمار خود می‌تواند در ساخت آرمان‌شهر‌های پیشرفته آینده نیز مورد استفاده قرار گیرد. بلاک‌چین نشان داده است که می‌تواند پاسخی برای چالش‌های روزمره باشد و به کمک آن، بسیاری از خدمات و فعالیت‌ها در سراسر جهان به‌طور خودکار، شفاف و سریع قابل انجام خواهد بود. همچنین از بلاک‌چین به‌عنوان زیرساخت و پایه مورد نیاز ایجاد و توسعه اینترنت نسل آینده یعنی وب۰/ ۳ نام برده می‌شود. اینترنتی که قرار است کاملا غیرمتمرکز باشد و کاربران در آن کنترل کاملی بر حریم خصوصی و اطلاعات شخصی خود داشته باشند. درحالی‌که امروزه عموما از بلاک‌چین برای ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود، اما برخی تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که در آینده این روند تغییر کند و با گسترش کاربرد و موارد استفاده بلاک‌چین، تعریف و باور پیرامون این فناوری جدید نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد.
