مروری بر طلوع بازار رمزارزها

افزایش قوانین و مقررات دست وپا گیر، این سوال کلیدی و قدیمی را در حوزه قانون‌گذاری و انضباط‌‌‌‌‌‌‌های اقتصادی و مالی زنده کرد که چه حدی از قوانین و مقررات برای ایجاد عدالت، نظم و تعادل در فعل‌‌‌‌‌‌‌ و انفعالات اقتصادی الزام و بهینه است. اگر قوانین و مقررات ناکافی باشند، بی‌‌‌‌‌‌‌عدالتی و سوءاستفاده‌‌‌‌‌‌‌ها در فعالیت‌های اقتصادی و مالی حاکم می‌شود و از طرفی دیگر قوانین و مقررات بیش‌‌‌‌‌‌‌ازحد، این فعل و انفعالات را کند، هزینه‌زا و با اصطکاک توام کرده و مانع ایجاد ارزش‌افزوده‌‌‌‌‌‌‌های ممکن می‌‌‌‌‌‌‌‌شود. متاسفانه در دو دهه اخیر قوانین و مقررات افراطی، هزینه تراکنش‌‌‌‌‌‌‌های مالی، بانکی، بیمه‌گری و دیگر کسب‌وکارهای موجه را بسیار بالا برده و کنشگران اقتصادی و مالی را وادار به پیدا‌کردن راه‌‌‌‌‌‌‌حل‌‌‌‌‌‌‌های بهینه‌‌‌‌‌‌‌تر و اقتصادی‌‌‌‌‌‌‌تر کرده است.

هزینه‌های بالای کنترل، حفظ، مراقبت، امنیت نقل وانتقال پول‌مجازی و دیگر منابع مالی، تخلف و تقلب‌‌‌‌‌‌‌های عدیده در حوزه تجارت‌های الکترونیکی، نیاز به بستر نوین، امن و قابل‌اتکا برای نقل وانتقال پول را پررنگ‌تر کرده است. در این میان ارتباطات اینترنتی، معاملات‌مجازی و اطلاع‌رسان به‌عنوان یک بستر پرتاثیر در این حوزه مورد‌توجه جدی قرار گرفته است.

رمزارز بیت‌کوین به‌عنوان یک ارز‌مجازی در ژانویه سال‌۲۰۰۹، بر محور نظام تراکنش مالی امن، مبتنی بر فناوری بلاک‌چین و ساختار نظارتی غیرمتمرکز و خود‌ناظر بین معامله‌گران خاص، توانست بخشی از این نیاز و خلأ ایجادشده به دلیل قوانین و مقررات دست و پا گیر در سطح بین‌‌‌‌‌‌‌المللی را پر کند. به مرور این رمزارز با مقبولیت بالاتری مواجه‌شد تا حدی که به‌عنوان یک ارز‌مجازی و امن مورد‌توجه بسیاری از کنشگران مالی موجه و غیرموجه قرار گرفته است. ویژگی‌های کلی رمزارزها عبارتند از:

  نظارت محدود و غیرمتمرکز توسط اعضای تراکنش‌کننده و تایید شده

  نبود نهاد ناظر متمرکز و تاثیرگذار بر حجم و مکانیزم تراکنش‌ها

  نبود متولی برای این ارزها

  نظام تسویه‌حساب مبتنی بر ساختار بلاک‌چین برای برخی و به‌صورت رمزی و امن

  حجم محدود ارز در سطح بین‌‌‌‌‌‌‌المللی

  محرمانه و امن‌بودن نام مالکان و تراکنش‌کنندگان

  ارزش مبتنی بر حجم تراکنش‌ها، اخبار و انتظارات در بازار

  عدم‌ مبتنی‌بودن ارزش این ارزها بر مبنای دارایی فیزیکی

  تلاطم‌های بالای ارزش این ارزها

  توان سوءاستفاده و سودجویی ناعادلانه از طریق ایجاد تلاطم در عرضه و تقاضا و تاثیرگذاری بر ارزش، توسط کنشگران عمده بازار

  نبود متولی و ناظر در صورت تخلف، تقلب یا سوءاستفاده توسط تراکنش‌گران و معامله‌گران

  محدودیت بالا برای تبدیل به دیگر ارزهای معتبر و موجود در سطح بین‌المللی

  به دلیل امن و بی‌نام بودن حساب تراکنش‌کنندگان، جذابیت برای حضور معامله‌گران باانگیزه پولشویی، فرار مالیاتی و تامین‌مالی تروریسم و نقل وانتقال مالی مرتبط با موادمخدر، قاچاق سلاح و کالاهای مختلف بسیار بالا است.

  ریسک بالای نقدشوندگی

  ریسک بالای ارزش

ریزش دو رمزارز اصلی بیت‌کوین و اتریوم در چند سال‌گذشته دستخوش سوءاستفاده و تلاطم‌‌‌‌‌‌‌های فراوانی قرارگرفته که معرف ریسک بالا و بی‌‌‌‌‌‌‌ثباتی ارزش این ارزها و ارزهای مشابه است. در این تلاطم‌های ارزشی، بسیاری ثروتمند و بسیاری دیگر ثروت‌های خود را ازدست داده‌‌‌‌‌‌‌اند. متاسفانه هیچ متولی برای این نوع ارزها و ارزهای مشابه ‌وجود نداشته و معامله‌گران نتیجه تصمیمات خود را دریافت کرده‌‌‌‌‌‌‌اند. قطعا در سطح کلان و به‌خصوص در یک نظام اقتصاد اسلامی این‌گونه رمزارزها و تلاطم‌های درون‌ساختاری‌شان نمی‌توانند برای ایجاد شکوفایی متوازن، عدالت و ثبات اقتصادی موثر واقع شوند.

به‌نظر می‌آید که معایب رمزارزها به‌‌‌‌‌‌‌زودی از طریق نظارت و کنترل‌‌‌‌‌‌‌های نوین کاهش خواهد یافت، ولی فعلا این ارزها پشتوانه‌ای نداشته و سرمایه‌گذاری در آنها به‌‌‌‌‌‌‌شدت ماهیت قماربازی دارد.

 بازار رمزارزها برای افرادی که کنشگران خرد هستند و ثروتشان را به‌‌‌‌‌‌‌زحمت به‌دست آورده‌‌‌‌‌‌‌اند، بسیار خطرناک است. تا زمانی‌که رمزارزها از پوشش‌‌‌‌‌‌‌های نظارتی مدرن و خاص برخوردار نشده‌‌‌‌‌‌‌اند، فضای معاملاتی آنها بسیار متلاطم و پرخطر است و دستخوش سوءاستفاده قرار خواهد گرفت، به‌همین‌دلیل معامله‌گران خرد و نهادی باید از اینگونه فضاهای معاملاتی برای سرمایه‌گذاری دوری کرده و فقط در صورت نیاز، به‌‌‌‌‌‌‌صورت شفاف و محدود برای معاملات بین‌‌‌‌‌‌‌المللی خود در جهت نقل وانتقال ارزش‌ها، از آنها استفاده کنند.

در همین حین مسوولان قانون‌گذار و نظارتی بدون آنکه هیجانی و افراطی عمل کنند، باید نظارت و مقررات مناسب را در جهت ایجاد تعادل، ثبات و جلوگیری از سوءاستفاده از این بازارهای نوظهور مدنظر قرار داده و اقدامات مقتضی برای متعادل‌کردن و برقراری عدالت در این بازار‌ها را اعمال کنند.