گروه بازار پول:‌ آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه در آذر ماه به ۳/ ۱درصد رسیده، رقمی که از نرخ مجاز برای اجرای سیاست‌های تسهیل پولی، معادل ۸/ ۰ درصد عبور کرده است. البته باید اشاره کرد که این رقم معیار برای تورم ماهانه باید پس از حذف نوسانات فصلی در نظر گرفته شود. دیگر آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم نقطه‌به‌نقطه با ثبت رقم ۴/ ۹ درصد پس از ۵ سال و نیم، تک‌رقمی شد، اما در صورتی که نرخ تورم ماهانه در دی‌ماه از ۸/ ۰ درصد بیشتر شود، تورم نقطه‌به‌نقطه به سطح دو رقمی بازخواهد گشت. مطابق بررسی‌ها در آمارهای تورمی دو گروه مسکن و خوراکی، سهم قابل‌توجهی در بالا بودن تورم ماهانه آذر ماه داشته‌اند. البته به‌طور نسبی در آذر ماه نرخ تورم ماهانه بالا بوده، این نرخ در سال گذشته بیشترین مقدار ثبت شده بود.

عبور از نرخ8/ 0درصد

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در آخرین ماه پاییز عدد شاخص بهای مصرف‌کننده به ۸/ ۲۳۳ رسیده است. این شاخص در آبان معادل ۶/ ۲۳۱ ثبت شده بود؛ بنابراین طی یک ماه این شاخص ۳/ ۱ درصد رشد کرده است. این رقم تورم ماهانه آذر است، رقمی که از ابتدای تیر ماه سال جاری بیشترین مقدار بوده است. در آبان ماه تورم ماهانه معادل ۷/ ۰ بوده، همچنین میانگین تورم ماهانه نیز در سال جاری رقمی به همین میزان گزارش شده است. روندی که آمار ماه‌های اخیر را تحت‌الشعاع قرار داده است. مسوولان دولت خط قرمز تورم ماهانه تا پایان سال جاری را برای اجرای سیاست‌های تسهیل پولی تا لغو تحریم‌ها ۸/ ۰درصد عنوان کردند. در واقع تورم پایین ماه‌های اخیر، به‌عنوان معیاری تصور شد که بر اساس آن سیاست‌های تحریک تقاضا مجاز اعلام شود. بر این اساس از سوی مسوولان عنوان شد که با رصد هفتگی تغییر قیمت‌ها، اعمال سیاست‌های انبساطی را به پایین بودن تورم بر اساس معیارهای مدنظر، مشروط خواهند کرد. حال آمارها نشان می‌دهد که تورم ماهانه از محدوده اعلام شده، ۵/ ۰ واحد درصد بیشتر شده است. اگر تصور کنیم که در تمام ماه‌های سال رقم تورم ماهانه معادل ۳/ ۱ درصد باشد،تورم نقطه‌به‌نقطه به ۵/ ۱۶ درصد خواهد رسید. البته باید این نکته را عنوان کرد که به‌طور کلی آذر ماه یکی از ماه‌های تورمی در هر سال بوده است و نمی‌توان رقم این تورم را به همه ماه‌ها نسبت داد. در آذر ماه ۹۳، تورم ماهانه با ثبت رقم ۹/ ۱ درصدی، در صدر ماه‌های سال قرار گرفت. علاوه‌بر این تورم فصلی پاییز سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است. تورم فصلی پاییز ۹۴ معادل ۶/ ۲ درصد بوده، اما این رقم برای پاییز ۹۳ در سطح بالاتری و معادل ۸/ ۴درصد عنوان شد.

بازگشت تورم تک‌رقمی؟

همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در آخرین ماه پاییز تک‌رقمی شد. بر اساس آمارها نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در آذر ماه به ۴/ ۹ درصد رسیده، رقمی که در آبان ماه ۱/ ۱۰ درصد گزارش شده بود. با این نرخ، تورم نقطه‌به‌نقطه به کمترین سطح در ۵ و نیم سال گذشته رسیده است. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این احتمال وجود دارد در ماه بعد این تورم به محدوده دو رقمی بازگردد که این روند بستگی به تورم ماهانه در دی‌ماه دارد. مطابق بررسی‌ها اگر تورم ماهانه اولین ماه زمستان سال جاری از محدوده ۸/ ۰ درصد فراتر رود، نرخ تورم تک‌رقمی به محدوده قبلی باز خواهد گشت. بنابراین نمی‌توان با اطمینان عنوان کرد که در ماه‌های آتی تورم نقطه‌به‌نقطه به‌صورت پایدار تک‌رقمی خواهد شد. تورم نقطه‌به‌نقطه، تغییرات شاخص را نسبت به مدت مشابه سال قبل در نظر می‌گیرد، اما معیاری که تغییرات شاخص را در بازه ۲۴ ماهه در نظر می‌گیرد، تورم متوسط یا ۱۲ ماهه است. این رقم که به‌عنوان معیار اصلی تورم استفاده می‌شود، در آذر ماه به ۷/ ۱۳ درصد رسیده است. مسوولان بانک مرکزی هدف‌گذاری تورمی در سال جاری را ۱۳ تا ۱۴ درصد عنوان کردند؛ بنابراین با انتشار آمار آذر ماه، هدف‌گذاری تورمی سه ماه زودتر حاصل شده است. برخی از بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم متوسط تا پایان سال جاری به سطح ۱۲ درصد خواهد رسید. البته حصول این عدد تا حد زیادی به سیاست‌های تسهیل پولی دولت در سه ماه پایانی سال جاری وابسته خواهد بود. مسوولان اقتصادی دولت همواره اعلام کرده‌اند که تک‌رقمی شدن تورم را در سال ۹۵ دنبال خواهد کردند. البته در ماه‌های آتی رفتارها و سیاست‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که مقدمات حصول تورم تک‌رقمی پایدار در سال بعد به وجود آید.

ردپای دو گروه در تورم

بانک مرکزی در کنار آمارهای مربوط به تورم در بازه‌های زمانی متفاوت تغییرات در گروه‌های کالایی را به‌صورت ماهانه و نقطه‌به‌نقطه به تصویر کشیده است. در گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده ۱۲گروه اصلی وجود دارد که تغییرات قیمتی این گروه‌ها با توجه به وزن هر یک از آنها، میزان تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه را مشخص می‌کند. بر اساس این آمارها می‌توان گروه‌های اصلی در تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه را مشخص کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دو گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی» و «مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت‌ها» اثر قابل‌توجهی در تورم ماهانه ۳/ ۱ درصدی آذر ماه داشته‌اند. بر اساس گزارش بانک مرکزی، این دو گروه روی هم رفته حدود ۶۰ درصد وزن شاخص بهای مصرف‌کننده را تشکیل می‌دهند. در آذر ماه تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها معادل ۲/ ۲ درصد گزارش شده بود. در ماه‌های تابستان نیز یکی از عوامل منفی بودن تورم، اثرگذاری گروه خوراکی‌ها بود، اما افزایش قابل‌توجه این گروه در آخرین ماه پاییز، تورم کل را تحت تاثیر قرار داده است. البته تورم نقطه‌به‌نقطه این گروه معادل ۳/ ۵ درصد بوده که نسبت به سایر گروه‌ها رقم کمتری است. در کنار گروه خوراکی‌ها، تورم ماهانه گروه مسکن نیز معادل ۱/ ۱ درصد بوده و نشان می‌دهد این گروه در ماه‌های اخیر تحرکات تورمی داشته است. بر اساس آمارها در آبان سال جاری، تورم ماهانه گروه مسکن معادل ۴/ ۱ درصد ثبت شده بود. تورم نقطه‌به‌نقطه این گروه در گزارش بانک مرکزی معادل ۴/ ۱۱ درصد ثبت شده که نسبت به میانگین گروه‌ها در سطح بالاتری قرار دارد. البته در آذر ماه تورم ماهانه گروه تفریح و امور فرهنگی معادل ۹/ ۳ درصد بوده است که بیشترین رقم در بین گروه‌ها بوده است، اما با توجه به وزن کم این گروه (کمتر از ۳ درصد) اثر قابل‌توجهی در روند تورم نخواهد داشت. به جز این سه گروه، در سایر گروه‌ها میزان تورم ماهانه زیر یک درصد بوده است، همچنین جز گروه دخانیات در تمامی گروه‌ها تورم ماهانه مثبت ثبت شده است.

چالش‌های پیش‌رو تا پایان سال

در حالی که در ۶ ماه گذشته، آمارهای تورمی به‌گونه‌ای بوده که نشان می‌دهد این متغیر مهم در مسیر نزولی گام برمی‌دارد، اما آمار آذر ماه نشان داد که باید هر لحظه آماده تغییر مسیر باشیم. در این مسیر نیز چالش‌هایی وجود دارد که می‌تواند در انحراف مسیر کاهشی تورم موثر باشد. یکی از این عامل‌ها نرخ رشد بالای پایه پولی است. بر اساس آخرین آمارها در شهریور ماه رشد پایه پولی به ۲/ ۱۹ درصد رسیده است، این روند با یک وقفه ۶ ماهه آمار تورمی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد که می‌توان اثرات این متغیرها در ماه‌های انتهایی سال جاری در تورم مشاهده کرد. یکی دیگر از چالش‌ها افزایش نرخ ارز در ماه‌های اخیر است، البته برخی از کارشناسان معتقدند در شرایطی که نرخ بهره واقعی مثبت شده و تورم در سطح پایینی است، اثرگذاری افزایش نرخ ارز بر تورم کم خواهد بود، اما برخی دیگر از کارشناسان نیز معتقدند به‌دلیل همبستگی بالای نرخ تورم و نرخ ارز، در کوتاه‌مدت افزایش نرخ ارز تورم‌زا خواهد بود. نکته بعدی تداوم سیاست‌های انبساطی مانند کاهش نرخ سپرده بانکی و عرضه منابع بانکی در بازار بین بانکی است که البته به‌نظر می‌رسد سیاستگذار پولی با آگاهی از جنبه‌های تورم‌زای سیاست‌های مذکور، رویکرد محتاطانه‌ای را در نظر گرفته‌اند.

حرکت تورم در منطقه ممنوعه

حرکت تورم در منطقه ممنوعه