کاهش نرخ سود متناسب با نرخ تورم

گروه بازار پول: بر اساس اعلام رئیس‌کل بانک مرکزی شورای پول و اعتبار در جلسه آتی خود موضوع کاهش نرخ سود بانکی را مورد بررسی قرار می‌دهد. سیف همچنین اعلام کرد برای کاهش نرخ سود بانکی طرحی را پیش می‌بریم که بتواند متناسب با شاخص‌های اقتصادی که از سوی بانک مرکزی ارائه می‌شود، اجرا شود. در حالی که هم‌اکنون حداکثر نرخ سود سپرده‌های بانکی ۲۲ درصد است و ادامه‌دار بودن روند نزولی نرخ تورم و رسیدن به ۶/ ۱۵ درصد در سال ۹۳ باعث افزایش شکاف میان تورم و نرخ سود بانکی شده؛ همین امر کاهش نرخ سود را به یک امر ضروری تبدیل کرده است. ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی در گفت‌و‌گو با «ایرنا» درباره کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی گفت: کاهش نرخ سود بانکی از سیاست‌های بانک مرکزی است که در دستور کار شورای پول و اعتبار قرار گرفته است.

وی ادامه داد: بانک مرکزی در این ارتباط گزارشی را آماده کرده که در جلسه گذشته شورای پول و اعتبار مطرح شده و توضیحات کلی آن در اختیار اعضا قرار گرفته است.

رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: کاهش نرخ سود بانکی را در جلسه آینده شورای پول و اعتبار دنبال می‌کنیم و امیدواریم در جلسه آتی بتوانیم به نتیجه برسیم.

رئیس‌کل بانک مرکزی در دیدار با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به دستاوردهای دولت یازدهم در دوره استقرار خود، به کاهش قابل توجه فشارهای تورمی در اقتصاد اشاره کرده و کاهش نرخ تورم از ۴/ ۴۰ درصد در مهرماه ۱۳۹۲ به ۶/ ۱۵ درصد در پایان سال۱۳۹۳ و همچنین کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه از ۱/ ۴۵ درصد در خردادماه ۱۳۹۲ به ۲/ ۱۶ درصد در اسفند ۱۳۹۳ را نتیجه اتخاذ سیاست‌های اصولی و هماهنگی بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت عنوان و تصریح کرد: هدف کاهش نرخ تورم در سال جاری نیز با جدیت و قدرت هرچه بیشتر پیگیری خواهد شد.

رئیس شورای پول و اعتبار در ادامه تصریح کرد: بالاتر بودن نرخ تورم نسبت به نرخ سود سپرده‌های بانکی در سال‌های گذشته موجب تضییع حقوق سپرده‌گذاران شده بود. دستاوردهای اخیر دولت در کاهش قابل ملاحظه نرخ تورم به ۱۵ درصد، ایجاب می‌کند نرخ سود بانکی نیز کاهش متناسبی را تجربه کند. لیکن در اجرای این سیاست باید به تورم انتظاری نیز توجه داشت و با ملاحظه شرایط بانک‌ها، نسبت به کاهش تدریجی بردار نرخ‌های سود بانکی اقدام کرد.

رئیس‌کل بانک مرکزی ضمن اشاره به انتقادات برخی از کارشناسان مبنی بر نیل به دستاوردهای کاهش تورم به بهای تعمیق رکود، توضیح داد که نظام بانکی کشور در سال گذشته حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده که نسبت به عملکرد سال ۱۳۹۲، حدود ۳۵ درصد رشد نشان می‌دهد. علاوه‌بر آن، ثبت نرخ رشد مثبت اقتصادی طی سه فصل متوالی نشانگر تثبیت فرآیند خروج اقتصاد از رکود است. جهت‌گیری صحیح سیاست‌های اعتباری نظام بانکی و اولویت پرداخت تسهیلات بابت تامین سرمایه در گردش مورد نیاز تولید، نقش موثری در نیل به این دستاورد داشته است.

بر اساس آمارهای موجود، ۹/ ۵۹ درصد از تسهیلات پرداخت شده نظام بانکی در سال گذشته در قالب سرمایه در گردش بوده است. در بخش صنعت، سهم تسهیلات سرمایه در گردش از مجموع تسهیلات پرداختی به این بخش، ۸۱ درصد است.

رئیس‌کل بانک در ادامه، رشد اقتصادی ۹ ماهه سال ۱۳۹۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل را ۶/ ۳ درصد اعلام کرد و با پیش‌بینی اینکه رشد اقتصادی سال در محدوده ۳ درصد خواهد بود، خروج اقتصاد از رکود همزمان با کاهش قابل‌ملاحظه نرخ تورم را دستاورد بزرگی توصیف کرد.

رئیس‌کل بانک مرکزی محدودیت‌های اقتصادی را مانع بزرگی بر سر راه انضباط پولی دانست و اظهار کرد: رسیدن به دستاوردهای مثبت در حوزه سیاست‌های پولی با همراهی و همکاری دستگاه‌های مختلف اقتصادی؛ از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و نیز حمایت‌های مجلس شورای اسلامی به‌ویژه کمیسیون اقتصادی مجلس، میسر شده است.

سیف در پاسخ به شبهاتی درباره این که چرا مردم اثرات خروج از رکود را لمس نمی‌کنند، تاکید کرد: طی ۸ فصل متوالی در کشور رکود اقتصادی حاکم بوده و میزان تولید کالا و خدمات و دیگر فعالیت‌های مولد اقتصادی با شتاب زیادی افت کرده بود. با استقرار دولت یازدهم و پس از اتخاذ مجموعه‌ای از سیاست‌های انضباط‌گرا و هماهنگ، فضای تولید به تدریج در حال احیا و تقویت است و طبیعی است که جامعه و آحاد مردم، اثرات مطلوب رشد اقتصادی و کاهش تورم را با تاخیر دریافت کند.

رئیس شورای پول و اعتبار در ادامه به محدودیت توان اعطای تسهیلات‌ در نظام بانکی اشاره کرد و گفت: هرچه تکالیف بودجه‌ای بیشتری برعهده نظام بانکی قرار داده شود، بانک‌ها برای ارائه تسهیلات به بخش‌ غیردولتی و تامین نیازهای خرد اقتصادی با محدودیت بیشتری مواجه خواهند بود.

سیف همچنین به ابعاد نظارتی بانک مرکزی اشاره و شفاف‌سازی صورت‌های مالی بانک‌ها را مورد تاکید قرار داد و افزود: در جلسه‌ مشترک بانک مرکزی با حسابرسان مستقل بانک‌ها، مقرر شد صورت‌های مالی بانک‌ها با دقت افزون‌تری بررسی و مطالبات غیرجاری آنها شفاف‌سازی شود؛ زیرا اعتقاد داریم عدم افشای موارد مهم در صورت‌های مالی می‌تواند مشکلات دامنه‌داری در فضای فعالیت‌های آتی آنها ایجاد کند.

وی ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی را نیز یکی از دغدغه‌های مهم بانک مرکزی برشمرد و هشدار داد: آحاد مردم باید بدانند اعتماد کردن به آن دسته از موسسات مالی که تحت نظارت بانک مرکزی نیستند، می‌تواند خطرآفرین باشد و دارایی‌های آنها را نیز در معرض خطر قرار دهد. وی با اشاره به اینکه هم اکنون ۱۵ تا ۲۰ درصد از نقدینگی کشور نزد موسسات مالی غیرمجاز تجمیع شده، بر عزم جدی بانک مرکزی برای انسجام‌بخشی به بازار پول کشور، افزایش چتر پوشش نظارتی این بانک بر عملیات در این حوزه و ارتقای شفافیت آن تاکید کرد و افزود: در این راستا با دستگاه‌های مختلف، مراجع قضایی و نیروی انتظامی همکاری می‌کنیم.

رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه به حاشیه سود پایین در بانکداری بین‌المللی اشاره کرد و گفت: این موضوع در بانکداری جهان به‌عنوان یک اصل حاکم پذیرفته شده که هزینه‌های اداری و تشکیلاتی باید با کارمزد تناسب داشته باشد و بانکی که این شرایط را احراز کند، بانک با ثبات و حرفه‌ای تلقی می‌شود؛ ولی بانکی که متکی به حاشیه سود باشد، بانکی متزلزل است؛ بنابراین در بانکداری بین‌المللی هزینه خدمات از مصرف‌کننده آن دریافت می‌شود، بانکداری ایران نیز ‌باید در این راستا

حرکت کند.

سیف حذف گزینه سپرده‌‌‌گیری بلندمدت بیش از یک‌سال در نظام بانکی را یکی از اقدامات مثبت بانک مرکزی عنوان کرد و افزود: بانک‌های هیچ کشوری خود را به نرخ سود ثابت برای آینده طولانی متعهد نمی‌کنند. بانک مرکزی نیز از تعیین دستوری نرخ سود تسهیلات که زمینه‌ساز فساد است‌، پرهیز می‌‌کند.

رئیس شورای پول و اعتبار از ورود بانک مرکزی به حوزه بررسی ریسک‌پذیری بانک‌ها خبر داد و گفت: بانک مرکزی به‌منظور صیانت از سپرده‌های مردم، دامنه مجاز ریسک در عملیات بانک‌ها را تعیین می‌کند.

در ادامه این جلسه اکرمی مدیر کل اقتصادی بانک مرکزی گزارشی در زمینه رویکردها و اقدامات بانک مرکزی در سال ۱۳۹۳ در ارتباط با زمینه‌سازی جهت تحقق اقتصاد مقاومتی، ارتقای انضباط پولی، تامین مالی غیر‌تورمی اقتصاد، مدیریت مطالبات معوق بانکی و بهبود و ارتقای سلامت مالی بانک‌ها ارائه کرد. وی سپس گزارشی از آخرین تحولات اقتصادی کشور و برنامه‌های سال جاری بانک مرکزی در اختیار حاضران قرار داد.

در ادامه، تهرانفر معاون نظارتی بانک مرکزی نیز اهم اقدامات این حوزه در سال ۱۳۹۳ را برشمرد و گفت: مطالبات معوق بانک‌ها بزرگ‌ترین مشکل کنونی نظام بانکی است که به‌طور جدی در حال پیگیری آن هستیم. وی افزود: یکی از اهداف بانک مرکزی دور کردن بانک‌ها از رقابت ناسالم است که خوشبختانه این نظم از طریق شورای پول و اعتبار اعمال می‌شود.

تهرانفر اقدامات بانک مرکزی در راستای ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی را مورد تاکید قرار داد و خاطرنشان کرد: با توجه به تاکیدات مقامات محترم کشور و با مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی جلسات منظم و قاعده‌مندی هر هفته با نمایندگان دستگاه‌های مختلف و با حضور مرکز پژوهش‌های مجلس جهت ساماندهی موسسات اعتباری غیر‌مجاز برگزار می‌شود و آخرین تحولات درخصوص ارتقای نظارت بر عملیات مالی این قبیل موسسات بررسی می‌شود.

انتظار می‌رود ظرف مدت ۶ ماه مجموعه تدابیر و اقداماتی تدوین و جهت تصویب به شورای‌عالی امنیت ملی ارائه شود که قطعا بانک مرکزی را در ساماندهی و تقویت نظارت بر موسسات اعتباری غیر‌مجاز مساعدت خواهد کرد. در ادامه جلسه، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز از اقدامات بانک مرکزی و دولت در راستای کاهش تورم، کاهش نقدینگی و اعاده ثبات اقتصادی تقدیر کرد.

ارسلان فتحی پور گفت: کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی آمادگی دارد به بانک مرکزی در زمینه ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی کمک کند. فتحی پور همچنین تاکید کرد کمیسیون اقتصادی مجلس حامی بانک مرکزی است و معتقدیم به‌منظور نظارت موثرتر و کارآمدتر باید به سیاست‌گذار پولی استقلال، قدرت و اختیار بیشتری

اعطا شود.

وی همچنین به سامانه‌های الکترونیکی طراحی و پیاده‌‌سازی شده توسط بانک مرکزی اشاره کرد و افزود: گسترش این سامانه‌ها از میزان تخلفات بانکی تا حد زیادی

کاسته است.

برخورد جدی با موسسات فاقد مجوز و نظارت کامل بر عملکرد ‌آنها، آمایش شعب بانک‌ها و توزیع بهینه آنها، توجه به پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه، پیگیری جدی مطالبات معوق، احیا و تقویت اعتماد عمومی به بانک مرکزی و شبکه بانکی، افزایش پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه خرد توسط بانک‌ها، جلوگیری از ورود نهادهای غیراقتصادی به صنعت بانکداری و لزوم نظارت دقیق بانک مرکزی بر فعالیت مالی آنان، اهتمام افزون‌تر بر رعایت اصول و ضوابط بانکداری اسلامی و نظایر آن، از دیگر نکاتی بود که از سوی اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح شد و رئیس‌کل بانک مرکزی نیز به سوالات مطرح شده، به فراخور پاسخ داد.

نمایندگان حاضر در نشست نیز ضمن تاکید بر پشتیبانی و حمایت قاطع مجلس از بانک مرکزی، خواستار توجه جدی به مقولات مذکور شدند.

در خاتمه این نشست، دکتر سیف ضمن اشاره به بخشنامه‌های صادره بانک مرکزی طی سال گذشته و روزهای آغازین سال جدید بر اهتمام بانک مرکزی بر حمایت از تولید و هدایت هرچه بیشتر منابع به سمت فعالیت‌های مولد

تاکید کرد.

رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین به برخی از فعالیت‌های این بانک برای رفع مشکلات و تنگناهای موجود به شرح زیر اشاره کرد:

- اخذ شکایات، انتقادات و مشکلات پیش روی مردم و واحدهای تولیدی توسط روابط عمومی بانک مرکزی و رسیدگی مجدانه به آنها

- برقراری ارتباط نزدیک با استانداران و نیروی انتظامی به‌منظور هم‌افزایی بیشتر در زمینه سامان بخشی به بازار غیرمتشکل پولی و نظارت دقیق‌تر بر فعالیت موسسات مالی فعال در استان‌ها

- تاکید بر استقرار شرایط باثبات و پایدار اقتصاد کلان و تورم تک‌رقمی؛ به‌عنوان الزامات و مولفه‌های اصلی اجرای سیاست اصلاح پولی

- تاکید بر ساماندهی فعالیت بانک‌ها و انتظام بخشی به موسسات اعتباری فاقد مجوز

- اهتمام جدی نسبت به حل و فصل مشکلات پیش روی بدهکاران بانکی